Læknablaðið - 15.11.1990, Blaðsíða 29

LÆKNABLAÐIÐ
451
Tafla II. Starfsmenn og svarendur skipt eftir starfshópaskiptingu launadeildar skrifstofu Ríkisspítalanna.
Allir starfsmenn Svarendur
Starfshópur Fjöldi (%) Fjöldi (%)
Læknar 268 (8.3) 175 (8.9)
Hjúkrunarfr., sjúkral., iöjuþj., þroskaþj. ofl 1122 (34.6) 746 (38.0)
Rannsóknamenn, rannsóknatæknar 206 (6.3) 123 (6.3)
Sálfr., félagsráögj., fóstrur 102 (3.1) 65 (3.3)
Næringarfr., lyfjafr., lyfjatæknar 56 (1.7) 32 (1.6)
Tæknimenn, umsjónarmenn 109 (3.5) 25 (1.3)
Skrifstofumenn 353 (10.9) 246 (12.5)
Ræstingamenn, vaktmenn 994 (30.6) 512 (26.1)
Ekki tilgreint 37 (1.1) 39 (2.0)
Alls 3247 (100.0) 1963 (100.0)
X2=43.16 d.f.=8 p<.001
Til þess að meta tengsl þeirra atriða, sem
könnuð voru og til þess að leiðrétta áhrifin
af mismunandi kyn- og aldursskiptingu í
starfshópunum var notað logaritmískt línulegt
líkan (log-linear model) (8,9). Með því er
metinn væntanlegur fjöldi í hverjum hópi án
truflana frá öðrum breytum. Aldri og þekkingu
sem mæld voru sem samfelldar breytur var
breytt í þriggja flokka breytur í líkaninu.
Aldur var flokkaður í »yngri en 30 ára«, »30-
49 ára« og »50 ára og eldri« og þekking var
flokkuð í »litla þekkingu« (7 eða færri atriði
rétt), »miðlungsþekkingu« (8-9 atriði rétt) og
»mikla þekkingu« (10 atriði rétt). Samspil
þriggja eða fleiri þátta reyndist ekki skipta
verulegu máli og er því notað tveggja þátta
líkan. Með líkaninu er metið hvort þau atriði
sem verið er að rannsaka séu hvort öðru óháð.
Tengsl eru marktæk ef p<0,01. Til þess að
meta vægi marktækra tengsla er reiknað »odds
ratio« (10) eftir tölunum sem líkanið gefur.
»Odds ratio« er hlutfallið á milli fjölda með
og án ákveðins sérkennis í þeim hópum sem
bornir eru saman (al/(l-al)/a2/(l-a2)). Við
þessa útreikninga var sleppt hópnum sem vildi
engar takmarkanir á reykingum, þar sem hann
var mjög lítill. Ennfremur voru fámennustu
starfshópanir teknir saman í stærri hópa.
NIÐURSTÖÐUR
Um fjórðungur svarenda kvaðst reykja, en þrír
fjórðu þeirra sögðust ekki reykja eins og sést í
töflu III. Reykingar voru ívið algengari meðal
kvenna, en munurinn er ekki marktækur.
Flestir svarenda voru sammála fullyrðingum
Tafla III. Reykingar, skipt eftir kyni
Reykja Reykja ekki Alls
% % % Fjöldi
Karlar................. (23.9) (76.1) (100.0) 331
Konur.................. (25.6) (74.4) (100.0) 1453
Alls .................. (25.3) (74.7) (100.0) 1784
Fjöldi.............. 451 1333 1784
X2=0.34 d.f.=1 p=>.05
um skaðsemi reykinga tengda almennu
heilsufari og sjúkdómum, s.s. krabbameini
og hjartasjúkdómum (tafla IV). Svörin voru
hins vegar ekki eins einróma við fullyrðingum
tengdum nýrri rannsóknaniðurstöðum um
óbeinar reykingar, áhrif reykinga foreldra á
reykingar bama og reykingar á meðgöngu.
Athygli vekur að 15% svarenda virðast ekki
vita um hættu reykinga foreldra fyrir fóstur og
böm.
Gefin var einkunn fyrir þekkingu á skaðsemi
reykinga á kvarðanum 1-10. Eins og fram
kemur í töflu V er þekking starfsfólks á
skaðsemi reykinga almennt góð, að meðaltali
8,3.
Enginn munur reyndist á þekkingu karla
og kvenna. Þekkingin er meiri meðal yngra
fólksins en þess eldra. Yngsti hópurinn fékk
meðaleinkunnina 8,8 en elsti hópurinn fékk
7,8.
Tafla V sýnir að lítill munur er á þekkingu
einstakra starfshópa. Læknar hafa þó hæsta
meðalgildið, 8,9, en fast í fótspor þeirra