Læknablaðið - 15.04.1991, Blaðsíða 8

130
LÆKNABLAÐIÐ
leggi leið sína til hinna tveggja síðastnefndu
heimshluta. Athyglisvert er að enginn greindist
með lifrarbólgu A sem verið hafði í Asíu.
Kann það að skýrast af því að tiltölulega fáir
íslendingar leggja leið sína þangað.
A árinu 1989 varð aukning á bæði lifrarbólgu
A og B meðal fíkniefnaneytenda sem sprauta
sig. Lifrarbólguveira B smitar í flestum
tilvikum með blóðblöndun og kynmökum
(7,8) og eru því fíkniefnaneytentur, sem
sprauta sig í æð, í hættu á að smitast af
þeirri veiru. Lifrarbólguveira A er hins vegar
nánast alltaf talin smita frá saurmengaðri fæðu
eða drykk (9) en smitun er einnig þekkt í
tengslum við kynmök homma (10). A síðari
árum hefur verið lýst smitun af völdum
lifrarbólguveiru A meðal fíkniefnaneytenda,
bæði meðal þeirra sem sprauta sig og hinna
sem ekki gera það (11-13). Ekki tókst
að sýna fram á með hvaða hætti íslensku
fíkniefnaneytendurnir smituðust af völdum
lifrarbólguveiru A. Getum hefur verið leitt
að því að fíkniefni geti saurmengast við
flutning landa á milli þegar þau eru falin
í innyflum manna (14) og smitun eigi sér
síðan stað við sprautun fíknefna í æð eða
neyslu þeirra, t.d. í nef eða munn eða ef
bragðað er á fíkniefnum til að sannreyna
gæði þeirra (15). Smitun gæti einnig átt sér
stað frá einum einstaklingi til annars með
blóði vegna nálaskipta, kynmökum eða vegna
almennt lélegra hreinlætisaðstæðna sem oft
fylgja fíknefnaneytendum (11,12,15). Enda
þótt smitun með menguðu blóði af völdum
lifrarbólguveiru A hafi verið lýst (16,17) er
sú smitleið þó sennilega þýðingarlítil þar sem
lifrarbólguveira A er talin dvelja um skamman
tíma í blóðrás (14).
Niðurstöður þessarar rannsóknar leiða í ljós
að nýgengi lifrarbólgna A og B er svipað
á íslandi. Nokkurrar vanskráningar gætir á
þessum sjúkdómum meðal lækna. Upplýsingar
um ferðavenjur íslendinga, sem ekki tókst
að fá, gætu gefið vísbendingar um hvemig
hátta bæri ónæmisaðgerðum til ferðamanna
gegn lifrarbólguveiru A. Einnig er ljóst að
bæði lifrarbólga A og B em vaxandi vandamál
meðal fíkniefnaneytenda hérlendis. Því er rétt
að bjóða öllum næmum fíkniefnaneytendum
bólusetningu gegn lifrarbólguveiru B með það
fyrir augum að draga úr útbreiðslu smitsins.
Niðurstöðumar renna einnig stoðum undir
áður birt tilmæli um að nánum aðstandendum
smitbera með lifrarbólgu B verði boðin
bólusetning gegn sjúkdóminum (18).
Utbreiðsla á smitandi lifrarbólgum bendir til
þess að upplýsingaherferð heilbrigðisyfirvalda
um smitleiðir alnæmisveiru hafi ekki haft áhrif
á hegðun fíkniefnaneytenda.
HEIMILDIR
1. Briem H, Weiland O, Friðriksson I, Berg R.
Prevalence of antibody to hepatitis A in Iceland in
relation to age, sex, and number of notified cases of
hepatitis. Am J Epidemiol 1982; 116: 451-5.
2. Briem H. Declining Prevalence of Antibodies to
Hepatitis A virus infection in Iceland. Scand J Infect
Dis. In press.
3. Heilbrigðisskýrslur 1900-1989. Reykjavík:
Landlæknisembættið.
4. Briem H. Weiland O, Einarsson ET, Von Sydow M.
Prevalence of hepatitis B virus markers in ícelandic
outpatients and hospital personnel in 1979 and 1987.
Scand J Infect Dis 1990; 22: 149-53.
5. Centers for Disease Control: Viral hepatitis reporting.
MMWR 1975; 24: 165-6.
6. Levy BS, Mature J, Washbum JW. Intensive hepatitis
surveillance in Minnesota: methods and results. Am J
Epidemiol 1977; 105: 127-34.
7. Francis DP, Halder SC, Prendergast TJ, et al.
Occurrence of hepatitis A, B, and non-A/non-B in the
United States. CDC sentinel county hepatitis study.
Am J Med 1984; 69: 69-74.
8. Rosenblum LS, Hadler SC, Castro KG, Lieb S, Jaffe
HW. Heterosexual transmission of hepatitis B virus in
Belle Glade, Florida. J Infect Dis 1990; 161: 407-11.
9. Mosley JW. Epidemiology of HAV infection. In:
Vyas GN, Cohen SN, Schmid R, eds. Viral hepatitis.
Philadelphia: Franklin Institute Press, 1978; 85-104.
10. Corey L, Holmes KK. Sexual transmission of
hepatitis A in homosexual men: incidence and
mechanism. N Engl J Med 1980; 302: 435-8.
11. Widell A, Hansson BG, Moestrup T, Nordenfelt
E. Increased occurrence of hepatitis A with cyclic
outbreaks among dmg addicts in a Swedish
community. Infection 1983; 11: 198-200.
12. Scheutz F, Skinhöj P, Mark I. Viral hepatitis among
parenteral dmg addicts attending a Danish addiction
clinic. Scand J Infect Dis 1983; 15: 139-43.
13. Holter E, Siebke JC. Hepatitis A in young Norwegian
dmg addicls and prison inmates. Infection 1988; 16:
91-4.
14. Sundquist T, Johansson B, Widell A. Rectum carried
dmgs may spread hepatitis A among dmg addicts.
Scand J Infect Dis 1985; 17: 1-4.
15. Centers for Disease Control. Hepatitis A among dmg
abusers. MMWR 1988;o 37: 297-305.
16. Seeberg S, Brandberg Á, Hermodsson S, Larsson
P, Lundgren S. Hospital outbreak of hepatitis A
secondary to blood exchange in a baby. Lancet 1981;
i: 1155-6.
17. Hollinger FB, Kahn NC, Oefinger PE, et al.
Posttranfusion hepatitis type A. JAMA 1983; 250:
2313-7.
18. Briem H, Þorsteinsson SB. Notkun bóluefnis gegn
lifrarbólgu-veim B. Læknablaðið/ Fréttabréf lækna
1983; 1(10): 4-5.