Læknablaðið - 15.04.1991, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ
133
Tafla IV. Sýni frá gelnaSarlim. Fjöldi og tegund sýna
ásamt jákvœði fyrir HPV 6111. 16118 og 31135/51.
N 6/11 16/18 31/35/51 HPV +
Eölileg sýni 3 - — — —
Koilocytosis/condyloma 18 3 1 1 4
Samtals 21 3 1 1 4
getnaðarlimur 22%). Yfirleitt voru þau sýni,
þar sem HPV 6/11 fannst án forstigsbreytinga,
en sýni þar sem annað hvort HPV 16/18 eða
31/35/51 fundust, voru yfirleitt með marktækar
forstigsbreytingar. í fimm sýnum frá leghálsi
fundust bæði HPV 16/18 og 31/35/51 í sama
sýni. 1 »eðlilegum« sýnum, þ.e. sýnum án
vefjafræðilegra teikna HPV sýkingar eða
forstigsbreytinga fundust vörtuveirur ekki með
ish/
UMRÆÐA
Samkvæmt niðurstöðum þessarar rannsóknar
má álykta annars vegar, að HPV af
tegundunum 6/11, 16/18 og 31/35/51 valdi
allar sýkingum hér á landi og hins vegar, að
fylgni forstigsbreytinga krabbameins í leghálsi,
leggöngum og leggangnaopi við mismunandi
tegundir HPV sýkinga virðist svipuð hér á
landi og lýst hefur verið annars staðar.
Það sem einkum vekur athygli er tiltölulega
lág tíðni jákvæðra sýna með rannsóknaraðferð
þessari, því að fræðilega ætti að vera hægt
að sýna fram á vörtuveirur í öllum þeim
sýnum þar sem sjá má vefjafræðileg teikn
um vörtuveirusýkingu. Sennilega má skýra
þessa niðurstöðu með takmörkuðu næmi
rannsóknaraðferðarinnar. Allar aðferðir á
þessu sviði eru bomar saman við blendingu,
sem gerð er á nítrósellúlósapappír eða
nælonhimnu með geislamerktum þreifurum
(Southem blot, SB). Með þessari aðferð fæst
jákvæði í 45-60% tilvika (6,9-12). Ljóst er að
staðbundnu (in-situ) aðferðimar eru ekki eins
næmar og blendingaraðferðin (SB). Þannig
þarf 20-50 DNA-sameindir á frumu til að
jákvætt svar fáist með ISH en 0.1 DNA á
fmmu nægir fyrir SB (miðað við 10 /xg af
DNA) (7). SB-aðferðin er hins vegar tímafrek
og dýr og hentar illa til klínískra rannsókna.
Samkvæmt niðurstöðum annarra sem notað
hafa sömu aðferðir og beitt var í þessari
rannsókn hefur hlutfall jákvæðra sýna verið
31-35% (7,13), sem er svipuð niðurstaða og
fékkst í þessari rannsókn. Nýlega hafa þó
komið á markaðinn sams konar þreifarar frá
öðrum framleiðanda, sem nota má með ISH-
tækni, þar sem næmið virðist svipað og með
SB og er því sjálfsagt að nota þá í framtíðinni
(7,13). Einnig má geta þess, að nýlega hefur
verið byrjað að beita svokallaðri erfðamögnun
með polýmerasa keðjuverkun, (polymerase
chain reaction, PCR) við greiningu HPV í
formalínhertum paraffínsteyptum vef, en með
þeirri aðferð er hægt að magna upp lítið magn
erfðaefnis þannig að rannsóknaraðferðin er
næmari en ISH (7,14). Með PCR er talið að
ekki þurfi meira en 10 veirur í 10000 frumum
til að prófið sé jákvætt. Okostur er þó að ekki
er um vefræna rannsókn að ræða.
Enda þótt líklegt sé að hin tiltölulega lága
tíðni HPV jákvæðra sýna megi skýra út frá
takmörkunum rannsóknaraðferðarinnar, er
ekki hægt að útiloka að í einhverjum sýnum
kunni að vera sýking af völdum vörtuveira
af öðrum tegundum en þreifað var fyrir.
Einnig er mögulegt að í einhverjum tilvikum
hafi vefjabreytingar sem túlkaðar voru sem
vörtuveirusýking verið ofmetnar, enda mat á
slíkum breytingum huglægt (15) og breytingar
af öðrum toga geta líkst veiruskemmdum í
frumum.
Við rannsóknina fundust sýkingar í fimm
sýnum sem virtust stafa af tveimur tegundum
vörtuveira samtímis. Þetta fyrirbrigði er
vel þekkt (7,13), en vissulega vakna þó
grunsemdir að um víxlblendingu (cross-
hybridization) milli þreifara geti verið að
ræða, enda ákveðin samsvörun í DNA
samsetningu til dæmis milli HPV 16 og HPV
31.
ISH er fljótvirk og einföld greiningaraðferð,
sem gæti hentað vel sem þjónusturannsókn,
enda má nota hefðbundin vefjasýni við
rannsóknina. Næmi þessarar aðferðar við
greiningu HPV-sýkinga er svipuð í rannsókn
þessari og lýst hefur verið annars staðar, en
búast má við auknu næmi með tilkomu nýrri
þreifara á markaðnum. Er þess að vænta að
rannsóknaraðferð þessi geti orðið gagnleg
við greiningu, mat á meðferð svo og eftirlit
sjúklinga með vörtuveirusýkingar.