Læknablaðið - 15.04.1991, Blaðsíða 24

144
LÆKNABLAÐIÐ
Af innlögðum sjötíu ára og eldri voru 272
sem hægt var að skima. Skilvitlega truflun
höfðu 87 (32%) þeirra. Frekari greining
með DSM-III-R leiddi í ljós að 37 (13.6%)
uppfylltu skilmerki um óráð (delirium) og 50
(18.4%) um glöp (dementia)(sjá töflu I).
Tafla II sýnir kyn, kynhlutfall, meðalaldur og
fjölda karla og kvenna í hópunum með óráð,
glöp og í samanburðarhópnum. Hópurinn
með óráð var yngri en hópurinn með glöp
og í honum voru fleiri karlmenn. Konur voru
hins vegar fleiri í hópnum með glöp eða í
hlutfallinu 1.5:1.
Frekari mismunagreining á glöpum var
ekki framkvæmd og ekki var frekar
litið á sjúklinga með eðlilega skilvitund
(samaburðarhópurinn) síðar í legunni. Þeim
sem fengu greininguna óráð var fylgt eftir
og þeir metnir þegar óráðið var gengið yfir
og þá með tilliti til glapa. Þá reyndust 26
af 37 sjúklingum með óráð við komu hafa
skilmerki DSM-III-R um glöp. í heild voru
því 76 (28%) sjúklingar með skilmerki um
glöp.
Til þess að koma í veg fyrir
rannsóknarskekkju voru allir sjúklingamir
metnir af sama aðila (H.K.) bæði með
skimprófunum og nánari greiningu eftir DSM-
III-R. Flestir sjúklinganna vom búsettir í
Reykjavík (77%). Frá Reykjavík og stór-
Reykjavíkursvæðinu komu samtals 92% en
8% utan af landi. Búsetudreifing var jöfn
meðal hópanna þriggja. Heldur fleiri sjúklingar
með óráð vom giftir en þeir sem höfðu glöp,
en að öðru leyti er hjúskaparstétt sambærileg í
hópunum þremur.
Vemlegur munur var á milli hópanna þriggja
eftir því hvort þeir komu frá eigin heimili eða
stofnun fyrir aldraða. Frá eigin heimili komu
80% af samanburðarhópnum en einungis
um 50% þeirra sem voru með óráð eða
glöp. Aðeins 9.5% sjúklinga með eðlilega
skilvitund komu frá hjúkrunarheimili, elli- eða
vistheimili en 40% sjúklinga með glöp komu
frá slíkum stofnunum.
Rösklega þriðjungi sjúklinga var vísað
til sjúkrahússins af heimilislækni og
tæpum þriðjungi af bæjarvaktinni. Einn af
hverjum fimm var lagður inn af sjúkravakt
Borgarspítalans en þangað leituðu sjúklingar
sem ekki náðu í heimilislækni eða vaktlækni
og komu oft á eigin vegum.
Athugað var sérstaklega á bráðainnlagnarskrá
hvert var aðaleinkenni sjúklings fyrir komu og
tilefni þess að hann var lagður inn. Reynt var
að flokka einkennin og bera saman innbyrðis
milli hópanna. Tafla III sýnir niðurstöður
úr þessum samanburði. Marktækur munur
(p<0.001) var á skiptingu sjúklinganna í
hópa eftir því hvaða einkenni þeir höfðu við
innlögn. Tæplega þriðjungur óráðshópsins
reyndist hafa hósta/hita. Einnig reyndist
stór hluti hafa heilablæðingu (16%) og rugl
(confusion) (16%). Sjúklingar með rugl voru
allir nema einn í óráðshópnum. Þannig voru
einkenni sjúklinga í óráðshópnum hlutfallslega
önnur en í hinum hópunum tveimur. Enginn
sjúklingur í óráðshópnum hafði brjóstverk við
komu, þó fengu tveir útskriftargreininguna
bráð kransæðastífla.
Glapahópinn einkenndi hve hlutfallslega
margir höfðu ýmis konar verki (annan en
Table III. Main conditions for admission of patients.
Delirium n (%) Dementia n (%) Controls n (%)
Cough and fever 12 (32) 11 (22) 27 (15)
Dyspnea 6 (16) 11 (22) 23 (12)
Stroke 6 (16) 2 (4) 10 (5)
Chest pain 6 (12) 33 (18)
Other pain 7 (14) 11 (6)
General Weakness 2 (5) 9 (18) 13 (7)
Confusion 6 (16) - 1 (0.5)
Other 5 (15) 4 (8) 67 (36.5)
Total 37 (100) 50 (100) 185 (100)
Chi-square=9.6
df=14
P<0.001