Læknablaðið - 15.10.1991, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
291
streitu og ekki fundust aðrar orsakir. Oföndun
var talin orsök ef spenna var undanfari aðsvifs
eða aðsvifskenndar ásamt hraðri öndun,
köfnunartilfinningu og dofa í höndum eða
munni. Ef aðsvif eða aðsvifskennd átti sér stað
við þvaglát, hægðir eða hósta var slíkt talin
orsök.
Ef blóðþrýstingur féll meira en 25 mm Hg
úr liggjandi í standandi stöðu, eða niður fyrir
85 mm Hg við réttstöðupróf, jafnframt því
að saga sjúklings benti til að aðsvifið hefði
átt sér stað við stöðubreytingu, var talið
að blóðþrýstingsfall í uppréttri stöðu væri
ástæðan.
Aðsvif eða aðsvifskennd voru talin orsakast
af lyfjatöku ef hægt var að setja einkenni
sjúklings í beint samband við töku lyfja
eða rannsóknamiðurstöður bentu til þess.
Oftast var hér um að ræða blóðþrýstingsfall
í uppréttri stöðu orsakað af lyfjum en í
nokkrum tilvikum hægasláttur sem aukaverkun
lyfja.
Hjartasjúkdómur var talinn orsök aðsvifs
eða aðsvifskenndar ef eitthvað af eftirfarandi
atriðum komu fram:
1. Brátt hjartadrep (staðfest með breytingum
á hjartalínuriti eða mælingu á hjartahvötum).
2. Alvarleg kransæðaþrengsli staðfest með
hjartaþræðingu.
3. Hjartsláttartruflanir samkvæmt
eftirfarandi skilmerkjum:
a) Hœgur hjartsláttur; aðsvif: Minna en 40
slög á mínútu eða hlé á hjartslætti lengur en 3
sekúndur.
Aðsvifskennd: Minna en 50 slög á mínútu eða
hlé á hjartslætti yfir 2 sekúndur. Hér var um
að ræða sinus hægslátt (sinus bradycardia),
hægslátt frá AV hnút (nodal bradycardia),
sinus stöðvun (sinus arrest) eða gáttasleglarof
(atrioventricular block).
b) Gáttahraðsláttur (supraventricular
tachycardia) meira en 180 slög á mínútu fyrir
aðsvif og meira en 160 slög á mínútu fyrir
aðsvifskennd.
c) Gáttatitringur (atrial fibrillation) og
gáttaflökt (atrial flutter) meira en 180 slög á
mínútu fyrir aðsvif og meira en 160 slög á
mínútu fyrir aðsvifskennd.
d) Sleglahraðsláttur yfir þrjú slög í röð fyrir
báða hópana.
4. Raflífeðlisfræðileg rannsókn af hjarta er
sýndi eftirfarandi skilmerki (7,11):
a) Truflun á sinus hnút: Hlé á hjartslætti yfir
þrjár sek. og/eða leiðréttur endurheimtunartími
sinus hnúts (corrected sinus node recovery
time) yfir 550 msek.
b) Gáttahraðsláttur: Ef raförvun (tvö örvuð
aukaslög eða örvun með 250, 350, 450
slögum/mín.) framkallaði gáttahraðslátt ásamt
einkennum eða blóðþrýstingsfalli (minna en
90 mm Hg) með sjúklinginn liggjandi á baki.
c) Truflun á AV-hnút: Ef AV Wencheback
blokk II kom fram við örvun undir 80 slögum
á mínútu (700 msek).
d) Oeðlilegt nœmi carotis hnúts: Ef RR-bil var
meira en þrjár sek. við carotisnudd.
e) Truflun á leiðni í HlS-Purkinje kerfinu: Ef
HV-bil var meira en 70 msek, töf í HlS-knippi
var meira en 40 msek eða ef leiðni skiptist í
HlS-knippinu.
f) Sleglahraðsláttur eða sleglatitringur: Ef
raförvun (tvö örvuð aukaslög) framkallaði
sleglahraðslátt að minnsta kosti fimm slög sem
var hægt að endurtaka.
5. Osæðarþrengsli eða neggaukaþrengsli
(hypertrophic obstructive cardiomyopathy)
greindust með ómskoðun eða hjartaþræðingu.
Niðurstöður voru metnar tölfræðilega með
hlutfallsprófun (tests on proportions) (17)
og tölfræðileg marktækni miðuð við 95%
öryggismörk (p<0.05).
NIÐURSTÖÐUR
Alls reyndust 169 sjúklingar uppfylla
skilyrði um aðsvif. Þar af voru fjórir sem
fengu tvívegis aðsvif á tímabilinu, þ.e.
173 aðsvif alls. Karlar voru 77 (46%) og
konur 92 (54%). Meðalaldur var 57 ár og
var aldursdreifingin 12-94 ár. Af hópnum
höfðu 73 fengið aðsvif áður (46%). Þekktan
hjartasjúkdóm höfðu 42 (25%). Skiptust
þeir sjúklingar nokkum veginn jafnt milli
þeirra sem fengið höfðu aðsvif áður og þeirra
sem aldrei höfðu fengið aðsvif. Þekktan
taugasjúkdóm höfðu 21 (12%). Alls voru
lagðir inn 126 sjúklingar með aðsvif, þ.e. 75%
hópsins.