Læknablaðið - 15.10.1991, Blaðsíða 20

300
LÆKNABLAÐIÐ
sýndi óverulegan míturlokuleka. Horfið
var frá aðgerð á míturloku, og eftir að
ósæðargerviloku hafði verið komið fyrir hvarf
míturlokulekinn er fylliþrýstingur í vinstri
slegli minnkaði.
Árangur. Hjá 20 af 35 sjúklingum taldist
hjartaómun um vélinda hafa gefið sérhæfðari
og gleggri upplýsingar en hefðbundin
hjartaómun. I 15 af þessum 20 tilvikum
leiddi skoðunin til frekari rannsóknar t.d.
með hjartaþræðingu, eða til breytingar á
meðferð. í sumum þessara tilfella, einkum
þegar um los og leka á gerviloku var að
ræða, var skurðaðgerð ákveðin án þess að til
hjartaþræðingar kæmi. Ef breytingar fundust
sem vöktu grun um segalind var blóðþynning
jafnan hafin eða bætt við blóðflöguhemjandi
lyfi. I öðrum tilvikum afsannaði hjartaómun
um vélinda alvarlegan sjúkdómsgrun
og afstýrði þannig hjartaþræðingu eða
tölvusneiðmyndartöku.
Fylgikvillar. Yfirleitt gekk vandkvæðalaust
að setja ómslönguna niður í vélindað hjá
sjúklingum. Hjá einum sjúklingi, sem ekki
var tekinn með í rannsóknaruppgjör, varð
að hætta við skoðunina þar sem hann gat
ekki kyngt fullnægjandi. Einn sjúklingur fékk
vélindisspasma er ómslangan var færð niður.
Var hann látinn jafna sig í nokkrar mínútur,
gefin viðbót af róandi lyfi í æð og rannsóknin
svo endurtekin án vandræða.
UMRÆÐA
Helstu kostir hjartaómunar um vélinda eru
að hægt er að skoða sjúklinga sem erfitt
er að óma gegnum brjóstvegginn vegna
lungnasjúkdóms eða af öðrum ástæðum.
Ombreytirinn liggur nær hjartanu og því
hægt að nota hærri tíðni til ómunar er gefur
skarpari ómmynd. Vissir hlutar hjartans
er illa sjást við ómun um brjóst sjást vel
með þessari aðferð. Niðurstöður þessarar
rannsóknar, þó smá sé í sniðum, eru í
aðalatriðum í samræmi við útkomur stærri
rannsókna. Þær endurspegla í aðalatriðum
helstu ábendingar hjartaómunar um vélinda
og notagildi aðferðarinnar (1-6).
Greining hjartaþelsbólgu. Skjót greining
hjartaþelsbólgu er mikilvæg fyrir horfur
sjúklings og ígræðsla gerviloku í bráðum fasa
hefur vaxið undanfarin 10 ár (7). Hefðbundin
hjartaómun hefur fyrir löngu sannað notagildi
sitt við greiningu hjartaþelsbólgu. Með
tilkomu hjartaómunar um vélinda opnaðist
hinsvegar nýr gluggi til greiningar á þessum
alvarlega sjúkdómi. Meðan hefðbundin
hjartaómun hefur í besta falli um 60% næmi
til að finna lokuhrúður er næmi hjartaómunar
um vélinda um og yfir 90%. Yfirburðir
aðferðarinnar eru sérstaklega miklir við grun
um sýkingu, los og leka á gervilokum, bæði í
ósæðar-, og míturlokustað. Aðferðin er einnig
næm við greiningu á sýkingargúl í og við
ósæðarlokuhringinn (2,4,8-10).
Mat á gervilokum og lokugöllum. Auk
greiningar lokuhrúðurs á gervilokum við
grun um virka hjartaþelsbólgu, er myndræn
skerpa hjartaómunar um vélinda svo mikil að
hægt er í sumum tilvikum að sjá breytingar
er benda til smásegamyndunar á gerviloku.
Lokulos með leka meðfram lokuhringnum
sést vel og yfirleitt er auðvelt að meta magn
lekans. A þetta bæði við um ósæðar- og
míturgervilokur, en þó er hjartaómun um
vélinda sérstaklega vel til þess fallin að meta
magn míturlokuleka. Hann sést jafnan illa við
brjóstlæga ómun vegna skuggaendurkasts
frá sjálfri gervilokunni aftur í vinstri gátt,
en þegar ómað er aftanfrá er það vandamál
úr sögunni. A sama hátt hefur hjartaómun
um vélinda almennt verið sérstaklega vel
til þess fallin að meta útlit, skemmdir, leka
og þrengsli á bæði ósæðar- og míturlokum
(2,3,6,9,10).
Greining ósœðarsjúkdóma. Með því að
snúa ómbreytinum í vélinda að ósæðinni
má sjá mestan hluta hennar frá þind og yfir
á ósæðarboga. Omun um vélinda telst því í
dag ein skjótvirkasta og besta aðferð sem völ
er á til greiningar bráðra ósæðarsjúkdóma.
Einkum hefur aðferðin sannað gildi sitt við
greiningu bráðs ósæðargúlsrofs. Með lita-
Doppler má auðveldlega sjá falskan skilvegg
milli hins eiginlega holrúms ósæðarinnar
og falsks holrúms, svo og göt á skilrúminu.
Osæðargúlar og gamlir segar sjást einnig
vel, og handhægt er að staðsetja meðfædd
ósæðarþrengsli (2,3,6,9).
Greining sega og cexla. Segarek er berast
um slagæðar til hinna ýmsu líffæra eins
og heila, nýma, miltis og útlima, eru oft
upprunnin frá hjartanu. Segamyndun í vinstri
slegli við veggskemmd eftir hjartadrep má
yfirleitt finna með brjóstlægri hjartaómun.