Læknablaðið - 15.08.1992, Blaðsíða 16

224
LÆKNABLAÐIÐ
tilvikum eða 66,1%. í 12 tilvikum (18,2%)
var um hringvöðvaþrengsli að ræða og í
fjórum tilvikum (6,2%) var um briskirtilbólgu
að ræða. Aðrar ástæður, óalgengari voru í
samtals sex tilvikum.
Algengustu niðurstöður HRGB voru
steinar í 142 tilvikum (26,5%) (tafla III).
Æxli greindust í 45 tilvikum (8,4%),
hringvöðvaþrengsli eða samdráttur í 43
tilvikum (8,0%) og merki um brisbólgu í 28
tilvikum (5,2%). Aðrar ástæður, óalgengari
voru í 67 tilvikum (12,7%). Enga niðurstöðu
var hægt að fá í 68 tilvikum (12,7%).
Rannsóknin var eðlileg í 142 (26,5%)
tilvikum.
Aukakvillar komu fyrir í samtals 32 tilvikum
(6,0%). í 23 tilvikum (4,3%) var um
briskirtilbólgu að ræða og fimm alvarlegustu
aukaverkanimar (fjórir sjúklingar) voru af
þeim toga. Tveir sjúklingar gengust undir
margar brottrennslisaðgerðir (drainage
procedures) og dvöldu í marga mánuði á
sjúkrastofnunum vegna þessara aukakvilla.
I sex tilvikum (1,1%) var gallgangasýking
aukakvilli eftir rannsókn eða aðgerð. I öllum
tilvikum var um væga sýkingu að ræða
sem lét fljótt undan sýklalyfjameðferð án
frekari aukakvilla. Skammvinn blæðing
kom fyrir hjá þremur sjúklingum (0,6%)
og fengu þeir eina til tvær einingar af
blóðrauða. Frekari aðgerða var ekki þörf.
Einn sjúklingur með krabbamein í gallpípu
fékk slæma briskirtilbólgu eftir HRGB, HSH
og gallvegaþræðingu gegnum lifur (PTHC-
Percutaneous Transhepatic Cholangiography)
til framveitu á galli. Hann lést tveimur
mánuðum eftir aðgerðimar.
UMRÆÐA
Algengasta ábendingin fyrir HRGB á
Borgarspítalanum var steinar í gallgöngum.
Þessi rannsókn er nú viðurkennd sem fyrsta
rannsókn, ef sýnt hefur verið fram á eða ef
grunur leikur á að um gallstein(a) sé að ræða í
gallpípu. Sérstaklega á þetta við ef gallblaðran
hefur verið fjarlægð og hjá eldra fólki, sem
neitar eða er ekki treyst í holskurð vegna
ýmissa frábendinga (4,12-14). Einungis fáir af
þeim gallsteinum, sem sitja í gallpípu sjást við
ómskoðun, eða um 25% samkvæmt rannsókn
Cross et al (14). Ef um gallgangasýkingu
er að ræða, samfara steini í gallpípu, gefur
HSH með steintöku fæsta aukakvilla (13).
Table II. Therapeutic interventions following ERCP.
Procedure Number <%)
ES*) ... 69 (51.5)
ES and stone extraction ... 57 (42.5)
ES and biliary prosthesis/ Nasobiliary catheter 8 (6.0)
No. of procedures ... 134 (100.0)
Biliary prostesis/
Nasobiliary catheter 7
Biopsy (papilla Vateri) 3
Dilation of biliary stricture 3
Other 5
Total no. of procedures ... 152
*) ES: Endoscopic Sphincterotomy.
Table III. Results of 535 procedures in 388 patients.
Diagnosis Number (%)
Stones in CBD* 142 (26.5)
Tumors 45 (8.4)
SO**, spasm/stricture 43 (8.0)
Pancreatitis 28 (5.2)
No results 68 (12.7)
Other 67 (12.7)
Normal 142 (26.5)
No. of procedures 535 (100.0)
*) CBD: Common Bile Duct.
**) SO: Sphincter of Oddi.
Telja verður líklegt að steinn í gallpípu verði
áfram helsta ábendingin fyrir HRGB og
HSH á næstu árum. Einnig má gera ráð fyrir
vaxandi þörf fyrir þessa rannsókn og aðgerðir
tengdar henni, nú þegar mögulegt er að
framkvæma gallblöðrutöku með kviðarholsjá
(Laparoscopic Cholecystectomy).
Grunur um briskirtilbólgu var næst algengasta
ábendingin fyrir HRGB. HRGB er viðurkennd
rannsókn ef grunur er um langvinna
briskirtilbólgu og orsök óþekkt (15). Stundum
má sjá breytingar á brispípu með ómskoðun.
HRB (holsjárröntgenmyndun af brispípu)
er þó talin nákvæmari rannsókn að þessu
leyti (8). Það er þó ókostur að ekki er
alltaf mögulegt að greina á milli æxlis og
briskirtilbólgu. Ef bráð briskirtilbólga er talin
orsakast af gallsteini í gallpípu (stíflar papillu
Vateri), er HRG, HSH og steintaka besta
rannsókn og aðgerð fyrir þessa sjúklinga.
Kviðverkir af óljósum uppruna voru þriðja
algengasta ábendingin fyrir HRGB. Ef
einkenni vekja ekki grun um sjúkdóm í