Læknablaðið - 15.08.1992, Blaðsíða 45

LÆKNABLAÐIÐ 1992; 78: 251-5
253
nema einn hlotið dóma fyrir margvísleg
afbrot. Til dæmis höfðu allir er höfðu hlotið
dóma fyrir fíkniefna- og áfengisafbrot, einnig
hlotið dóma fyrir augðunarbrot. Nokkrir
þeirra fengu líka dóma fyrir kynferðisafbrot,
manndráp eða líkamsárás.
Tafla V sýnir aðra dóma en þann dóm sem
flokkaðist sem aðalafbrot. Aðeins er sýnt eitt
afbrot hvers fanga í öðrum afbrotaflokkum.
Taflan sýnir meðal annars að meðal íimm
fanga er flokkuðust undir kynferðisafbrot
hafði einn einnig verið dæmdur fyrir
líkamsárás, fjórir fyrir auðgunarbrot,
fjórir fyrir umferðarlagabrot og fjórir fyrir
áfengisafbrot. Þeir 26 fangar er flokkuðust
undir auðgunarbrot höfðu einnig verið dæmdir
fyrir umferðarlagabrot, áfengisafbrot eða
annað.
Afbrotaferill: í töflu VI er sýndur fjöldi dóma,
dómsátta, tímalengd fangelsisdóma og lengd
afbrotaferils. Afbrotaferillinn er talinn frá
fyrstu meðferð dómstóla á fyrsta afbroti hvers
fanga til síðasta dóms, en þeim var fylgt eftir
til september árið 1982.
í töflu VI sést að fangamir þrír er höfðu verið
dæmdir fyrir manndráp höfðu allir hlotið færri
en 10 dóma. Enginn þeirra hlaut fleiri en
einn dóm fyrir manndráp. Einn þeirra hefur
ekki fengið aðra dóma. I töflunni sést að
tveir þeirra fimm fanga er flokkuðust undir
kynferðisafbrot höfðu hlotið 10 eða fleiri
dóma fyrir margvísleg afbrot. Þrír þessara
manna höfðu verið dæmdir oftar en einu
sinni fyrir kynferðisafbrot. Þrír þeirra sex sem
flokkuðust undir líkamsárásir hlutu aftur dóma
fyrir samskonar afbrot. Allir sem flokkuðust
undir auðgunarbrot hlutu fleiri en einn dóm
fyrir sama afbrot.
Flestar dómsáttir reyndust vera meðal þeirra er
höfðu verið dæmdir fyrir auðgunarbrot (tafla
VI). Allir nema einn höfðu einnig framið
afbrot sem áður hafði orðið dómsátt um.
Um 60% fanga höfðu verið dæmdir samanlagt
í fangelsi í fimm ár eða lengur. Ekki þýddi
þetta að þeir vistuðust í fangelsi svo lengi því
ætíð var afplánunartíminn styttur.
Við athugun á tímalengd afbrotaferils frá dómi
fyrsta afbrots, samkvæmt sakaskrá ríkisins,
fram til síðustu meðferðar dómstóla fyrir
september árið 1982 kom í ljós, að tæplega
helmingur allra fanga og meira en helmingur
Tafla V. Önnur afbrot en aðalafbrot. Aðeins eitt afbrot
talið í hverjum flokki.
Aöalafbrot n Líkams- Auðgun- árás arbrot Umferða- lagabrot Áfengis- afbrot Annaö
Manndráp .. 3 - - 1 2 -
Kynferðis-
afbrot 5 1 4 4 4 -
Líkamsárás . 6 6 4 6 -
Auögun-
arbrot 26 - - 20 25 4
Tafla VI. Fjöldi dóma, sátta, lengd fangelsisdóma og afbrotaferils í árum frá fyrsta afbroti til september 1982.
Mann- dráp n-3 Kynferðis- afbrot n-5 Líkams- árás n-6 Auögunar- brot n-26 Alls n-40
Fjöldi dóma
<9 3 3 3 16 25
10-19 - 1 2 6 9
20+ - 1 1 4 6
Fjöldi sátta
<9 2 4 3 9 18
10-19 1 1 2 10 14
20+ - - 1 7 8
Dæmd fangavist <4 í árum 1 3 12 16
5-10 1 4 3 10 18
11-20 2 - - 4 6
Lengd afbrotaferils í árutr, <15 2 ! 1 1 5 9
16-25 1 3 2 6 12
26-35 - 1 2 11 14
36-54 - - 1 4 5
þeirra er flokkuðust undir auðgunarbrot höfðu
lengri afbrotaferil að baki en 25 ár (tafla VI).
Á undan dómi þeim er fangar afplánuðu í
fangelsunum, þegar rannsóknin fór fram 1964,
höfðu sex (11,5%) aðeins fengið skilorðsdóma
eða sættir og átta (15,4%) enga dóma.
Mynd I sýnir fjölgun fanga miðað við ártal
fyrsta dóms hvers fanga fram til fyrsta
rannsóknarviðtals 1964 (dómsáttir ekki
taldar með). Með ofbeldisbroti er átt við
afbrotaflokkana, manndráp, kynferðisafbrot og
líkamsárás. Fyrsti dómur var felldur árið 1944.
Var það dómur fyrir auðgunarbrot. Meðal
þeirra fanga er flokkast undir ofbeldisafbrot
var fyrsti dómur á árinu 1949.
Mynd II sýnir fækkun fanga miðað við
ártal síðasta dóms hvers fanga fram til 1.
september árið 1982. Á árunum 1965-1967
fá flestir fangar áfram dóma en eftir það