Læknablaðið - 15.08.1992, Blaðsíða 27

LÆKNABLAÐIÐ 1992; 78: 233-6
235
Hvað er þá framundan? Eru líkur á því að
við eigum eftir að sjá fram á atvinnuleysi í
læknastétt, eru líkur á því að læknar munu
flytja í vaxandi mæli til annarra landa, eða er
hugsanlegt að skapa fleiri atvinnutækifæri?
Ég vil helst ekki vera svartsýnn og helst vildi
ég að þær svartsýnisspár, sem ég hlýt að láta
í ljós, rætist á svipaðan hátt og spáin sem ég
fékk og tók ekki mark á í upphafi námsferils
míns.
HVER ER STAÐAN?
Aður en við tökum til við spár og
framtíðarmöguleika er kannski rétt að huga
að því hvar við stöndum í dag. Við segjum
oft, að íslensk læknisfræði og læknisþjónusta
sé á heimsmælikvarða. Þessi svokallaði
heimsmælikvarði er kvarði, sem hvergi hefur
verið löggiltur og því lítið mark á honum
takandi. Fræðilega stendur íslensk læknisfræði
ekki á neinu heimsplani. Greinar eftir íslenska
lækna um grunnvísindi birtast örsjaldan
í viðurkenndum erlendum tímaritum, svo
sjaldan að þegar það gerist þykir oftast ástæða
til að gera það að fréttaefni í fjölmiðlum. Þetta
á þó ekki við um íslenska lækna, sem haslað
hafa sér völl erlendis og starfa við erlendar
rannsóknastofnanir. Rannsóknastofnanir þeim
líkar eigum við ekki og því vafasamt að tala
um íslenskar rannsóknir, þó nafn höfunda geti
verið íslenskt. Við Islendingar eigum engan
háskólaspítala, sem stendur undir því nafni, og
ekki verður séð að á næsta áratug að minnsta
kosti verði til neinn slíkur. Ef svo heldur sem
horfir, komum við til með að eiga hér tvo
spítala, sem í hæsta lagi geta borið sig saman
við lénssjúkrahús í Svíþjóð.
I hverju felast þá þessi svokölluðu gæði
íslenskrar læknisþjónustu? Þau felast í
aðgengileika; þau felast í góðri umönnun
sjúklinga sem byggist líka á góðum vilja
og menntun stoðstétta og þau felast í góðri
þekkingu íslenskra lækna á breiðum grunni,
sökum þess að hún er sótt víða að og á góða
staði. Að sjálfsögðu kosta þessi gæði nokkurt
fé og íslensk læknisþjónusta er ekki ódýr, en
ég fullyrði að hún er ekki heldur óeðlilega
dýr. Hvað eftir verður af þessum kostum
þegar ráðstafanir þær í heilbrigðismálum,
sem nú er verið að framkvæma, fara að bera
árangur, má auðveldlega gera sér í hugarlund.
HORFT TIL FRAMTÍÐAR
Við skulum aðeins líta til framtíðar og þeirra
úrræða sem hugsanleg eru og nefnd hafa verið
til að tryggja íslenskum læknum atvinnu, til
þess að þeir fái nýtt þá þekkingu sem þeir
hafa aflað sér á námsferlinum.
Einkavæðing opinberrar þjónustu, þar á meðal
heilbrigðisþjónustu er boðorð dagsins í dag.
Þessi kennisetning er boðuð af jafn miklum
trúarhita nú eins og kommúnisminn var í mínu
ungdæmi. Reynslu af einkavæðingu höfum
við frá Bandaríkjum Norður-Ameríku, þar
sem læknisþjónusta er dýrari en hún gerist
annarsstaðar á byggðu bóli. Hin fullkomnasta
í heimi, þar sem hún gerist best, en líka lítið
betri en í löndum þriðja heimsins, þar sem
hún gerist verst.
Menn hafa stundum haldið því fram að
rekstrarform Landakots og svo rekstur
sjálfstæðra lækningastofa sé einkarekstur.
Þetta er ranghermi. Þessi rekstur er
baktryggður, vegna þess að þessar
stofnanir byggja allar tilveru sína á því,
að almannatryggingar greiða mestan hluta
þjónustunnar og því er nær að tala um
ríkisrekinn einkarekstur. Ef við einkavæðum
hluta af eða alla íslenska heilbrigðisþjónustu,
yrðu einkafyrirtækin að standa undir sér, það
þýddi að sjálfsögðu hið sama og allsstaðar
annarsstaðar, að þeir efnaðri hefðu forgang
og hinir sætu á hakanum, þannig að sá kostur
íslenskrar læknisþjónustu að vera aðgengileg
fyrir alla væri úr sögunni og trúlega yrði
þjónustan einnig dýrari.
Hvað atvinnutækifæri varðar, yrði samkeppnin
harðari og fyrirtækin, því sjúkrastofnanir
yrðu reknar sein fyrirtæki, myndu reyna
að hafa eins fáa starfsmenn og kostur
væri. Ég er næstum því viss um, að í
einkavæddri læknisþjónustu á Islandi myndi
atvinnutækifærunum fækka en ekki fjölga.
Þá hefur verið í gangi í þjóðfélaginu nokkur
umræða um það að flytja inn sjúklinga, vegna
þess hve læknisþjónustan hér sé góð, vegna
þess hvað loftið á Islandi sé gott og vegna
þess hvað leirinn sé hollur.
Þegar við íslendingar leitum okkur lækninga
erlendis, þá leitum við þeirra ekki á
Lénssjúkrahús í Svíþjóð, á Amtsygehus í
Danmörku eða á Fylkessykhus í Noregi. Nei,
við leitum til Guy’s í London, á New York