Læknablaðið - 15.08.1992, Blaðsíða 50

258
LÆKNABLAÐIÐ
* Með nýjum sjúklingum er átt við, að
sjúklingar hafi ekki áður legið inni á
geðdeildum Ríkisspítala.
* Með endurinnlögðum sjúklingum er átt við
sjúklinga, er höfðu einhvem tíma legið áður
inni.
I sumum tilfellum lögðust sjúklingar inn
oftar en einu sinni sama ár. Ef þeir lögðust
inn í fyrsta skipti og síðan aftur sama ár
töldust þeir bæði sem nýir og endurinnlagðir
sjúklingar það ár, þ.e. skráðust tvisvar. Því
verður heildarfjöldi sjúklinga í rannsókninni
heldur lægri en samanlagður fjöldi nýrra
sjúklinga og endurinnlagðra sjúklinga. Ef
hinsvegar er um endurinnlagðan sjúkling
að ræða þá er hann aðeins skráður einu
sinni sem endurinnlagður sjúklingur
það ár. Leggist hann inn oftar sama ár
eru allar endurinnlagnir skráðar. Því er
samanlagður fjöldi endurinnlagna hærri en
fjöldi endurinnlagðra sjúklinga. Þegar innlögn
bar upp á sama dag eða daginn eftir að
sjúklingur útskrifaðist var ekki litið á sem
um aðra innlögn væri að ræða heldur um
flutning milli deilda eða ótímabæra útskrift
(oftast útskrifaði sjúklingur sig sjálfur gegn
læknisráði).
Þeir sjúklingar, sem voru inniliggjandi í
upphafi hvers skráðs árs, voru ekki taldir með.
Upplýsingar um rúmafjölda voru fengnar úr
heilbrigðisskýrslum (3) en fyrir árið 1909 úr
öðrum gögnum (4). Dagvistun, Gunnarsholt
og Stykkishólmsspítali eru ekki talin með.
Við útreikninga á meðalaldri var aldur hvers
sjúklings miðaður við fyrstu innlögn hans
á hverju skráðu ári. Meðalaldur lýsir því
meðalaldri sjúklinga þegar þeir leggjast fyrst
inn á árinu, en ekki meðalaldri þeirra fyrir
allar innlagnir það ár. I alls 64 tilfellum lá
ekki fyrir nákvæmur fæðingardagur, heldur
aðeins fæðingarár. í þeim tilfellum var
fæðingardagur áætlaður um mitt ár eða 2.
júlí. Hjá fimm sjúklingum fengust engar
upplýsingar um fæðingardag eða ár og var
þeim því sleppt við útreikninga á aldri.
I spjaldskrá geðdeildanna voru skráðar
sjúkdómsgreiningar fram til ársins 1980.
Frá upphafi og til ársins 1964 voru
sjúkdómsgreiningar skráðar með heiti
sjúkdóms án númera. Fyrir árin 1969,
1974 og 1979 voru sjúkdómsgreiningar
skráðar samkvæmt Alþjóðlegu sjúkdóma- og
dánarmeinaskránni, 8. útgáfu (Intemational
Classitícation of Diseases, ICD-8). Fyrir
árið 1984 voru sjúkdómsgreiningar skráðar
hjá tölvudeild Ríkisspítala, samkvæmt
Alþjóðlegu sjúkdóma- og dánarmeinaskránni,
9. útgáfu (Intemational Classification of
Diseases, ICD-9) og var þeim gögnum
fylgt. Allar sjúkdómsgreiningar voru í
rannsókn þessari heimfærðar til ICD-9. Þrátt
fyrir allmiklar breytingar á undirflokkun
geðsjúkdómsgreininga á rannsóknartímabilinu
hafa þær orðið fremur vægar á eftirfarandi
þremur aðalsjúkdómaflokkum: Geðklofi,
geðhvörf, áfengis- og vímuefnasjúkdómar.
Undantekning er þó, að einstaka aldraðir
sjúklingar er liðu af elliglöpum (dementia)
voru fyrr á árum stundum greindir með
geðklofa. Þeir voru í rannsókninni skráðir með
elliglöp (ICD-9 290). Breytingar hafa hins
vegar verið gerðar á undirgreiningum innan
hvers þessara flokka fyrir sig. I rannsókn
þessari var sjúklingum skipt í fjóra flokka:
Geðkloíi (schizophrenia, ICD-9 295), geðhvörf
(manio-depressive psychosis, ICD-9 296),
áfengis- og vímuefnasjúkdómar (ICD-9
291, 303, 304, 305), aðrir geðsjúkdómar.
Hverjum sjúklingi var í rannsókninni gefin
ein sjúkdómsgreining og þeirri meginreglu
fylgt, að skrá sjúkdómsdómsgreiningu
síðustu innlagnar hvers sjúklings. I fáum
tilfellum voru sjúkdómsgreiningar óljósar og
voru sjúkraskrár þá athugaðar eða rætt við
viðkomandi sérfræðing, þegar til náðist, áður
en sjúkdómsgreining var ákveðin.
NIÐURSTÖÐUR
Alls náði könnunin til 5734 innlagna og 3224
sjúklinga. Karlar voru 2039 og konur 1185.
Karlar voru innlagðir í 3698 skipti og konur í
2036. Um fyrstu innlögn var að ræða í 1777
skipti en endurinnlögn í 3957.
Mynd 1 sýnir að heildarfjöldi sjúklinga og
heildarfjöldi innlagna hélst að mestu í hendur
fram til ársins 1959. Eftir árið 1959 og
fram til 1979 óx fjöldi sjúklinga verulega,
en heildarfjöldi innlagna þó öllu meir. A
sama tímabili urðu litlar breytingar á fjölda
sjúkrarúma. Frekari fjölgun sjúklinga og
innlagna varð þó ekki eftir árið 1979.
Vegna verulegra breytinga á fjölda sjúkrarúma
á geðdeildinni, einkum fram til ársins 1949, er