Læknablaðið - 15.04.1993, Blaðsíða 16

144
LÆKNABLAÐIÐ
Tafia III. Meðaltal hœsta mœlanlega styrks sýklalyfja í miðeymavökva eftir gjöf á venjulegum skömmtum um munn.
Sýklalyf Rannsókn Skammtur Styrkur í mióeyra
Penisillín ........................ Kamme et al. 13 vs 26 mg/kg 2,1 vs 6,3 mg/l
Amoxýsillín ....................... Krause et al. 15 mg/kg 5,6 mg/l
Amoxýsillín ....................... Klimek et al. 1 g 6,2 mg/l
Ampisillín......................... Klimek et al. 1 g 1,5 mg/l
Kefúroxím axetíl................... Haddad et al. 250 mg 0-4,8 mg/l
Erýþrómýsín........................ Krause et al. 12,5 mg/kg mældist ekki
Trím-súlfamethoxazól .............. Krause et al. 4/20 mg/kg 2,0/18,7 mg/l
langvinnar eymabólgur. Flestar rannsóknir
benda til þess að þessum markmiðum verði
best náð með sýklalyfjameðferð (3,11,41).
Ýmsar aðrar rannsóknir hafa hins vegar ekki
sýnt fram á mun á sýklalyfjameðferð og
meðferð með sýndarlyfi (42-44). Enda þótt
síðarnefndu rannsóknirnar séu allrar athygli
verðar teljum við nauðsynlegt að læknar hér
á landi noti að jafnaði sýklalyf við bráðri
miðeyrnabólgu.
I. Sýklalyfjameðferð: Lyfjaval: íslenskar
rannsóknir á þeim bakteríum sem valda
eyrnabólgu em allar gerðar á Stór-
Reykjavíkursvæðinu á sjúklingum, sem
leitað hafa til sérfræðinga og/eða sjúklingum
með brostnar hljóðhimnur. Rannsóknir
sýna að sýklalyfjaónæmi er í réttu hlutfalli
við notkun breiðvirkra sýklalyfja (45).
Hér á landi og erlendis er meira notað af
breiðrófs sýklalyfjum í þéttbýlinu en víða úti
á landi (10,45,46). Því ber að hafa í huga að
hugsanlega er sýklalyfjanæmi baktería betra í
dreifbýli Islands en þéttbýli.
Orsakavaldar eyrnabólgu eru yfirleitt ekki
þekktir áður en byrjað er á lyfjameðferð.
Val á lyfi verður því að vera á þann veg
að sem mestar líkur séu á árangursríkri
meðferð. í töflu II má sjá reiknaðar líkur fyrir
réttu lyfjavali, ef eingöngu er tekið tillit til
nœmis samkvæmt innlendum rannsóknum og
áœtlaðrar tíðni bakteríustofna á Islandi.
Nauðsynlegt er að S. pneumoniae og H.
influenzae séu sem oftast næmir fyrir því
sýklalyfi sem fyrir valinu verður. Lyfið
verður einnig að ná góðum styrk í miðeyra,
helst yfir þeim styrk sem þarf til að drepa
S. pneumoniae og H. influenzae, hafa litlar
aukaverkanir og vera ódýrt. Samkvæmt mynd
1 gætu penisillín, ampisillín/amoxýsillín og
kefúroxím komið til greina með tilliti til
næmis sýklanna, en ekki súlfalyf, trímetóprím
eða fyrsta kynslóð kefalóspórína, svo sem
kefalexín (Keflex®) og kefradín (Velusef®)
og ennfremur erýþrómýsín þar sem þau verka
illa á H. influenzae. Næmi pneumókokka fyrir
súlfalyfjum og trímetóprími hefur minnkað
undanfarið hér á landi og nú eru aðeins um
45% þeirra næmir fyrir súlfa-trímetóprím
blöndunni.
Hins vegar ná lyfin misjöfnum styrk í
miðeyra, eins og sést á töflu III. Öll lyfin
ná nægjanlegum styrk til að drepa venjulega
næma pneumókokka, nema ef til vill
erýþrómýsín. Penisillín í stórum skömmtum
(26 mg/kg) nægir til að drepa mjög næma
H. influenzae stofna, sem mynda ekki
/?-laktamasa, en ekki venjulega íslenska
H. influenzae stofna. Amoxýsillín dugir vel
gegn H. influenzae sem ekki mynda
/3-laktamasa. Kefúroxím axetfi er líklegt til
að duga, en í þeirri rannsókn sem vitnað er í,
var lyfið ekki finnanlegt í miðeyrnavökva allra
sjúklinganna. Trímethoprím-súlfamethoxazól
ætti að duga gegn um 90% H. influenzae
stofna.
Öll ofangreind lyf hafa tiltölulega fáar
aukaverkanir. Lyfin eru tiltölulega ódýr, nema
kefúroxím axetfi.
Ekki er hægt að mæla með notkun
erýþrómýsíns við eyrnabólgu, einkum
vegna lélegs frásogs frá meltingarvegi og
lítillar þéttni í miðeyra (nær til dæmis ekki
lækningalegri þéttni gegn H. influenzae).
Skammtar: Svo virðist sem nákvæmar
rannsóknir vanti um jrað hversu þétt
skal skammta lytín. I bandarískum
yfirlitsgreinum, er gjarnan mælt með því
að skipta sólarhringsskammti penisillínis,
ampisillínis eða skyldra lyfja í þrennt
(4,16), en á Norðurlöndum í tvennt (5). I
fjölda rannsókna á bacampicillini þar sem
sólarhringsskammtinum var annars vegar skipt