Læknablaðið - 15.04.1993, Blaðsíða 41

LÆKNABLAÐIÐ
169
Tafla IV. Isoagglutinin í blóði Islendinga.
Flokkur: 1 II III IV
(O) (A) (B) (AB)
55,7% 32,1% 9,5% 2,6%
25, en flutti síðar með rannsóknastofuna í þrjú
lítil herbergi í Kirkjustræti 12, þar sem Líkn
var síðar til húsa um árabil. Þetta hús var að
lokum flutt upp í Arbæ og varðveitt þar.
Auk daglegra rútínumeinafræðirannsókna hóf
Stefán Jónsson fyrstur manna rannsóknir á
blóðflokkum íslendinga. Rannsakaði hann
800 einstaklinga sem dreifðir voru vítt og
breitt um landið og birti niðurstöður sínar
í tveimur greinum í Læknablaðinu (23).
Niðurstöður hans má sjá í töflu IV, en þær
eru mjög áþekkar þeim er fengust síðar í
mun umfangsmeiri athugun á blóðflokkum
íslendinga (24).
Auk hinna merku greina um Isoagglutinin í
blóði íslendinga (23) ritaði Stefán allmargar
greinar í Læknablaðið á árunum 1915 - 1922.
Voru það einkum stuttar greinar með tilmælum
og ábendingum til starfandi lækna um ýmsar
rannsóknir til greininga á sjúkdómum, auk
frétta af erlendum nýjungum á vettvangi
rannsóknalækninga.
Stefán kenndi sjúkdómafræði við læknadeild
frá apríl 1917 þar til hann fékk lausn frá
embætti í lok desember 1922. Jafnframt
kenndi hann réttarlæknisfræði frá 1919 og
efnafræði árin 1917 -1920. Stefán fluttist til
Danmerkur 1923 og starfaði þar við almenn
lækningastörf til ársins 1950. Hann var félagi
í Vísindafélagi íslendinga frá stofnun þess
1918 og bréffélagi frá 1923 þar til hann
lést 1961. Ekki er vitað hvers vegna Stefán
hvarf frá rannsóknalækningum og snéri sér
alfarið að almennum lækningum er hann
fluttist búferlum til Danmerkur. En hans
verður minnst sem frumkvöðuls í íslenskum
rannsóknalækningum.
HEIMILDIR
1. Olafsson T. Efnarannsóknastofan-Iðnaðardeild 1906-
1956. Atvinnudeild Háskólans. Skýrsla Iðnaðardeildar
1947-1956. Reykjavík 1960: 7-29.
2. Olafsson P. Hálfrar aldar starf. Rannsóknastofa
Fiskifélags Islands og Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins. Ægir 1984; 77: 394-440.
3. Jónsson V. Lækningar og saga I. Forsaga íslenskra
sjúkrahúsa. Rcykjavík: Bókaútgáfa Menningarsjóðs,
1969: 185-294.
4. Thorstensen J. Tractatus de morbis in Islandia
frequentissimio ... In mense Januari anni 1837
coscriptus. Memoires de l’Academie Royale de
Medicine. Paris: Tome Huitieme, 1840: 28-55.
5. Schleisner PA. Forsög til en Nosographie af Island.
Kjöbenhavn, 1849.
6. Schleisner PA. Forsög til en Nosographie af Island.
Kjöbenhavn, 1849: 7-9.
7. Schleisner PA. Forsög til en Nosographie af Island.
Kjöbenhavn, 1849: 4-7.
8. Schleisner PA. Rit um heilbrigðismál, doktorsritgerð
og fl. 1849.
9. Finsen J. Iagttagelser angaaende Sygdomsforholdene i
Island. Kaupmannahöfn, 1874 (doktorsritgerð).
10. Kolka PVG. Jósef Skaftason. Merkir íslendingar. Nýr
flokkur, VI. Reykjavtk: Bókfellsútgáfan, 1967: 1-32.
11. Stefánsson S. Um lungnaormasýki á Möðruvöllum í
Hörgárdal. Búnaðarritið 1897; 11: 113-33.
12. Jónassen J. Ekinokoksygdommen belyst ved
Islandske lægers erfaring. Kaupmannahöfn, 1882
(doktorsritgerð).
13. Olafsdóttir E, Guðmundsson ÞV. Upphaf
meinefnafræði á Islandi - Þáttur Jóns Steffensens
prófessors. Læknablaðið 1990; 76: 363-73.
14. Gröndal B. Dægradvöl. Reykjavík: Bókaverslun
Ársæls Ámasonar, 1923: 336-7.
15. Magnússon G. Yfirlit yfir sögu sullaveikinnar á
íslandi. Árbók Háskólans 1913: 255-6.
16. Jónsson V. Sullaveikirannsóknir Jóns Finsen og
Haralds Krabbe. Skírnir 1954; 128: 134-75.
17. Dungal N. Eradication of Hydatid Disease in Iceland.
New Zealand Medical Joumal 1957; LVI: 212-22.
18. Bjarnhéðinsson S. Frá Laugarnesspítalanum. De
mortuis. Læknablaðið 1919; 5: 145-9.
19. Bjarnason O. The last leprapatient in Iceland. Nordisk
Medicinhistorisk Ársbok 1989: 197-203.
20. Einarsson M. Dósentsembætti. Læknablaðið 1915; 1:
123-5.
21. Claessen G. Landspítalinn. Læknablaðið 1916; 2: 26-
32.
22. Thoroddsen G. Stefán Jónsson. In Memoriam.
Læknablaðið 1962; 46: 37-9.
23. Jónsson S. Isoagglutinin í blóði íslendinga.
Læknablaðið 1922; 8: 65-7, 81-2.
24. Bjamason O, Bjamason V, Edwards JH, et al.
The blood groups of Icelanders. Annals of Human
Genetics 1973; 36: 425-58.