Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1992, Blaðsíða 22

22
LÆKN ABLAÐIÐ/FYLGIRIT 21
AFBRIGÐILHG HREINSUN MÓTEFNAFLÉTTA
ÚR BLÓÐI SJÚKLINGS MEÐ
KOMPLÍMENTSKORT (C2) OG LUPUS,
LEIÐRÉTTIST EFTIR PLASMAGJÖF SEM EINNIG
EYÐIR SJÚKDÓMSEINKENNUM SJÚKLINGS.
Kristián Erlendsson. Helgi Valdimarsson, Kristján
Steinsson, Kevin Davis, Mark Peters, Hugh Beynon og
Mark Walport. Ónæmisfræði- og lyflækningadeild
Landspítalans og gigtardeild Hammersmith Hospital,
London.
Einstaklingar með meðfæddan skort á þáttum
klassiska ferils komplímentkerfisins hafa greinilega
hærri tiðni lupus. Sjúklingur með skort á 2. þætti
kompliments (C2) og lupus hefur verið meðhöndlaður
með plasma í tæp 7 ár. Þannig hefur í hvert sinn
náðst klínisk remission, sem varir í 6-8 vikur. Við
höfum notað 123I-HBs:anti-HBs mótefnafléttur (IC) til
að rannsaka hreinsun IC hjá þessum sjúklingi með
gamma-skönnun. Sjúklingurinn var rannsakaður rétt
fyrir plasmagjöf og aftur strax að gjöf lokinni.
Fyrir gjöf var C2 og CH50=0; eftir gjöf var CH50
85% og C2 55% af normal gildum. Fjöldi
komplímentviðtaka á rauðum blóðkornum (E-CRl)
breyttist ekki við meðferð.
Fyrir plasmagjöf voru 123I-IC hreinsaðar hratt (t-half
2.8 min.) og fóru hratt til lifrar (T 90% 5.66 mín.) en
engar til milta. <2% IC bundust E-CRl. Eftir
plasmagjöf færðust þessir þættir í eðlilegt horf;
hreinsun hægari (t-half 7 min.;T 90% (lifur) 27 mín.)
og 22% af IC fóru til milta. 72% IC bundust nú E-
CRl á 2 mín. 99m Tc- colloid skann fyrir og eftir
plasmagjöf sýndi eðlilega upptöku í lifur og milta.
Rannsóknin sýnir að þessi sjúklingur með C2
skort hreinsar IC afbrigðilega úr blóði, á sama máta
og lupus sjúklingar án primer komplimentskorts.
Jafnframt er sýnt fram á að hreinsunin færist i
eðlilegt horf eftir plasmagjöf á sama tíma og einkenni
sjúklings hverfa. Auk þess sýnir rannsóknin að
upptaka IC í milta er háð eðlilegu starfi
komplímentkerfisins.
SAMBAND GIGTARÞÁTTA OG KRABBAMEINS.
Höfundar : Þorhiörn Jónsson. Jón Þorsteinsson,
Helgi Valdimarsson. Rannsóknastofa í ónæmisfræði
og Lyflækningadeild Landspítalans.
Mótefni gegn Fc hluta IgG mótefna finnast í
einhverjum mæli i heilbrigðum einstakingum og er
talið að þau geti tekið þátt í stýringu eðlilegra
ónæmisviðbragða. Magn þessara mótefna eykst hins
vegar verulega i flestum sjúklingum með iktsýki og
suma aðra gigtarsjúkdóma. Þessi mótefni hafa því
verið kölluð gigtarþættir (rheumatoid fators, RF).
Hækkanir á RF hafa einnig fundist í öðrum
sjúkdómum, til dæmis krabbameini. Umdeilt hefur
verið hvort magn RF geti gefið vísbendingar um
æxlismagn eða horfur krabbameinssjúklinga.
Kynntar verða niðurstöður tveggja rannsókna á
sambandi krabbameins við RF magn og gerðir.
Árið 1987 var könnuð tíðni krabbameins, horfur
og afdrif hjá 493 RF jákvæðum og neikvæðum
einstaklingum, sem höfðu tekið þátt í hóprannsókn
Hjartaverndar á árunum 1974 til 1983. í framhaldi
af þessari athugun var i samvinnu við Krabbameins-
félagið gerð könnun á RF magni og gerðum hjá
konum með brjóstakrabbamein.
í Ijós kom marktækt aukin krabbameinsáhætta hjá
einstaklingum með hækkun á IgA RF. Einnig
vegnaði krabbameinssjúklingum með IgA RF hækkun
verr en þeim sem ekki höfðu hækkun á þessari RF
tegund. Heildardánartíðni einstaklinga með hækkun
á IgA RF var einnig hærri en annarra.
Konur með brjóstakrabbamein á stigi >11 höfðu
meira magn af IgA RF en heilbrigðar konur eða
konur með staðbundin æxli.
Ekki er ljóst hvers vegna IgA RF hefur sterkari
tengsl við krabbamein en aðrar RF gerðir. Þó er rétt
að benda á að IgA mótefni ræsa illa eða ekki
komplimentkerfið, öfugt við IgM og IgG mótefni.
Einnig er hugsanlegt að hækkun á IgA RF sé merki
um óeðlilega virkni ónæmiskerfisins í kirtlum eða
slímhúðum.