Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1992, Blaðsíða 10

10
KÖNNUN Á LANGTÍMA FYLGIKVILLUM HJÁ
SJÚKLINGUM MEÐ INSÚLÍNHÁÐA (TÝPU 1)
SYKURSÝKI.
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 21
Sigri'ður Jakobsdóttir. Sif Ormarsdóttir,
Ragnar Danielsen, Þórir Heigason.
Lyflækningadeild Landspítalans, Reykjavík.
Sjúklingar meö insúlínháöa sykursýki fá langtíma
fylgikvilla í um 30-50% tilfella samkvæmt flestum
erlendum rannsóknum. Tilgangur þessarar afturvirku
könnunar var aö meta algengi fylgikvilla í augum og
nýrum hjá insúlínháðum sykursjúkum á Islandi.
Nú liggja fyrir gögn um 309 sjúklinga sem komið
hafa á göngudeild sykursjúka á Landspítalanum, en
þangaö mæta u.þ.b. 80-90% þessara sjúklinga til eftir-
lits. Sjúkiingamir voru á aldrinum 14 til 86 ára (meöal-
aldur 41 + 16 ár) og þeir höföu að meðaltali haft
sykursýki í 16 + 10 ár. Alls voru 50% meö sjónu-
skemmdir; 41% meö bakgmnns breytingar í augn-
botnum og 9% með nýæöamyndun. Algengi sjónu-
skemmda jókst eftir því hve lengi sykursýkin haföi
varað. Eftir 0-4 ár vom aðeins 3% meö augnbotna-
breytingar (0% nýæðar), eftir 10-14 ár 38% (2%
nýæöar) og eftir >20 ár vom 82% meö sjónuskemmdir
(24% nýæöar). Alls 29 (9%) sjúklingar höföu fengiö
lasermeðferö vegna sjónuskemmda og 6 (2%) voru
lögblindir.
Eggjahvítumigu höföu alls 33% sjúklinganna; hjá
2/3 var hún tímabundin og hjá 1/3 reyndist hún viö-
varandi. Á fyrstu 0-4 ámm sykursýkinnar var enginn
hinna sykursjúku meö viðvarandi eggjahvítumigu, en
hún jókst með Iengd sjúkdómsins og fannst hjá 20%
sjúklinganna eftir 20 ár. Af þeim sem vom meö ný-
æðamyndun í sjónu vom 41% með viövarandi eggja-
hvítumigu. Um 4% einstaklinga meö viövarandi
eggjahvítumigu vom meö engar sjónuskemmdir. Um
2% hafa þurft á blóöskilunarmeðferö aö halda og 2%
hafa farið í nýrnaígæöslu. í heildina var háþrýstingur
greindur hjá 19% sjúklinganna; algengi var 8% eftir 0-4
ár, 17% eftir 10-14 ár, 31% eftir >20 ár.
Ofangreindar niöurstööur gefa hugmynd um
hvemig langtíma augn- og nýrnafylgikvillum er háttaö
meöal einstaklinga meö insúlínháða sykursýki á
Islandi. Unnið er aö frekari gagnasöfnun og úrvinnslu
um ofangreinda fylgikvilla hjá á þessum sjúklingahópi.
ÍSLENSK BÖRN MEÐ SYKURSÝKI:
NÝGENGI I TVO ÁRATUGI 1970-1989
Árni V. ÞórsRan.l Magnús R. Jónasson,2 Ragnar
Danielsen3 og Þórir Helgason.2 Barnadeild Landakots-
spítala,1 Göngudeild sykursjúkra2 og Lyflæknisdeild
Landspítalans.3
Á tuttugu ámm, 1970-1989, greindust 120 íslensk
börn yngri en 15 ára með insúlínháða sykursýki.
Meðalstærð þessa aldurshóps var um 64.600.
Aldursstaðlað nýgengi sjúkdómsins / 100.000 á ári, var
að meðaltali 9.4 (95% confidence interval 7,8-11,3);
svipað meðal drengja og stúlkna, 9.9 (7,7-12,7) og
8.8 (6,7-11,5). Ekki var tölfræðilega marktæk breyting
á nýgenginu á tímabilinu í heild. Á sjöunda áratugnum
var nýgengið 8.0 (6,0-10,6) og á hinum áttunda 10.8
(8,4-13,4), (p>0.10). Nýgengi fyrir aldurshópana 0-4,
5-9, og 10-14 ára, var2,6 (1,3-4,7), 8.9 (6,3-12,2) og
16.5 (13,0-20,9). Algengi /1000 var svipað í árslok
1979, 0.45 (0,30-0,65) og í árslok 1989, 0.57 (0,40-
0,79).
I samantekt er nýgengi og algengi sykursýki bama á
íslandi helmingi til þrisvar sinnum lægra en á hinum
Norðurlöndunum. Þessar niðurstöður kunna að benda til
mikilvægi umhverfisþátta í orsök sjúkdómsins. Þær
styðja hinsvegar ekki nýlegar kenningar um áhættutengsl
insúlínháðrar sykursýki við hnattstöðu og/eða hitastig
viðkomandi lands.