Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1992, Blaðsíða 43

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 22
41
t SALMONELLAFARALDUR í APRÍL 1987
E 53 KENNDUR VIÐ BÚÐARDAL
Sigurhiörn Sveinsson. Ólafur Steingrímsson, Jóhann
Ág. Sigurösson. Heilsugæslustööin í Mjódd/ Heimilis-
læknisfræöi H.í.
Inngangur: íslendingar sem fá salmonellasýkingar
smitast í tlestum tilvikum erlendis, en meiriháttar
matarsýkingar geta þó skotiö upp kollinum hérlendis
eins og geröist í Búöardal 1987. Tilgangur þessarar
rannsóknar er aö kanna, hvort koma megi skilaboö-
um til almennings varöandi bráö heilsufarsvandamál
í gegnum síma, þátttöku þeirra í saurræktun og
hvernig salmonella dreifist í tilteknu þýöi. Þetta er
hluti umfangsmeiri könnunar.
Efniviöur og aöferö: Þann 19. apríl 1987 var dreit't
matvælum frá eldhúsi veitingasölunnar í Dalabúö,
Búöardal í 3 fermingarveislur ! heimahúsum í
Búöardal. Matvæli þessi reyndust sýkt af siilmonella
tvnhimurium. enda kom upp matarsýking meöal
veislugesta. Smitiö átti upptök sín í tilteknu kjúkl-
ingahúi hér á landi. 122 einstaklingar voru í um-
rætldum veislum og voru því útsettir fyrir sýklinum
og margir þeirra veiktust. Átta dögum síöar hringdi
læknaritari stöövarinnar samkvæmt gestalistum í
þennan hóp meö hvatningu um aö hafa samband
við lækni strax til aö rækta saur. Taldi ritarinn sig
ná til allra. Tveim mánuöum síöar var sendur út
spurningalisti meö ítarlegri upplýsingaleit og áminn-
ingarseðill viku síöar. Síöan var kannaö á Sýkla-
fræöideild Ltindspítalans hverjir þessara einstaklinga
höföu sent inn sýni næstu 4 mánuöi á et'tir og hver
þeirra höföu reynst jákvæö.
Niöurstööur: 75 (61%) sendu inn saursýni, þar af
reyndust 52 (69%) meö Salmonella tvohimurium.
100 manns (82%) svöruöu spurningablaöinu og 61
þeirra sendi inn sýni. 59 töldu sig veika en aðeins 41
þeirra sendu inn sýni, þar af voru 35 (85%) jákvæö.
Hins vegar töldu 41 sig fríska og af þeim sendu 20
inn sýni. Af þeim reyndust 9 (45%) jákvæö. Ef
huglægt mat er notaö sem greiningaraöferö í þess-
um faraldri veröur næmiö 0,80 og sértæki 0,65.
87 einstaklingar þeirra 100, sem svöruöu töldu sig
hafa fengið skilaboö um saurræktun.
Ályktanir: Niöurstööur rannsóknarinnar benda til
þess, aö umræddir einstaklingar hafi tekið vel
ábendingum um saurræktanir vegna matarsýk-
ingarinnar, aö hlutfall þeirra, sem svara í slíkri
könnun sé viöunandi, aö hópur þeirra, sem svarar
ekki sé ekki frábrugöinn hvaö varöar vilja til rækt-
ana og aö htiglægt veikindamat má ekki ráöa
ákvöröun um saurræktun.
g ALGENGI FYLGIKVILLA HERPES ZOSTER
Siauröur Helaason. Jóhann Ág. Sigurösson, Siguröur
Guömundsson. Heilsugæslustööin í Árbæ/Heimilis-
læknisfæði Háskóla íslands.
Mjög fáar rannsóknir hafa veriö geröar á faralds-
fræöi og eölilegum gangi Herpes zoster (HZ) í
heilsugæslunni og engin þeirra framvirk, en vænta
má aö slík könnun gefi glögga mynd af sjúkdómnum
og afleiðinga fylgikvilla.
Efniviöur og aöferöir: 59 heimilislæknar meö tölvu-
skráöa sjúkraskrá skráöu og tilkynntu um alla HZ
sjúklinga, sem leituöu til þeirra á ákveönu tímabili.
Einn læknir (SH) haföi samband viö sjúklinginn í
síma 1,3,6 og 12 mánuöum frá byrjun sjúkdóms, þar
sem spurt var staölaðra spurninga um lengd og stig
sársauka. Þar sem meginstyrkur þessarar rannsóknar
er framvirk upplýsingaöflun, er upplýsingum um
verki sem aflað hefur veriö afturvirkt sleppt.
Niöurstööur: Rannsókninni er ekki lokiö. Þann 1.
september ’92 voru þegar skráöir 227 sjúklingar meö
HZ og hefur 205 þeirra verið fylgt eftir í einn
mánuö eöa meir. HZ kemur oft fyrir hjá bcirnum og
unglingum en tíöni vex meö aldri. Dreifing á HZ
milli kynja var jöfn og ekki komu fram ásrstíða-
sveiflur í tíöni sjúkdómsins.
Algengi verkja (point prevalence) eftir 1 mánuö var
25,3% (47/186), eftir 3 mánuöi 9,25% (16/173), eftir
6 mánuöi 5,4% (7/129) og 4,35% (3/70) eftir 12
mánuöi. Ef sögu um væga verki er sleppt veröur
tíönin: 12,9%, 4%, 2,3% og 0%. Konur kvörtuöu
oftar um verki en karlar.
Samantekt og ályktanir: HZ er sjaldgæfur sjúkdómur
en fylgikvillar eru oft þrálátir og geta valdiö vertileg-
um óþægindum í marga mánuöi. Þrátt fyrir áhuga
og velvilja á þátttölu í fjölsvæöarannsókn af þessu
tagi, gleyma læknar oft aö tilkynna öll tilvik. Tölvu-
vædtl sjúkraskrá gerir kleyft aö safna saman öllum
sjúkrtitíItellnm og tryggir þannig aö ekki sé tiöeins
tikynnt tim erfiöustu og eftirminnanlegustu tilfellin.
Ákjósanlegt er aö gera rannsóknir af þessu tagi hér
á landi.