Kjarninn - 07.11.2013, Qupperneq 85

01/01 kjarninn Stjórnmál
Ö
rfáum vikum fyrir síðustu alþingiskosningar
mældist Framsóknarflokkurinn stærstur
allra stjórnmálaflokka á Íslandi með 29%
fylgi í könnun Capacent Gallup. Hann var
ekki bara stærstur heldur munaði heilum sjö
prósentu stigum á honum og Sjálfstæðisflokknum. Þáverandi
ríkisstjórnar flokkar mældust samanlagt með 19% fylgi og
þurfti að leggja fylgi Bjartrar framtíðar við þá til að jafna
fylgi Framsóknar. Niðurstaða kosninganna sjálfra
varð að vísu ekki eins góð fyrir Framsóknarflokkinn
og þessi könnun gaf til kynna en flokkurinn taldist
engu að síður sigurvegari kosninganna með yfir 24%
fylgi.
Nú, rúmum sex mánuðum eftir kosningar, er
komið annað hljóð í strokkinn. Segja má að fylgi Fram-
sóknar minnki jafnt og þétt með hverjum deginum sem líður
og ef svo heldur fram sem horfir verður flokkurinn líklegast
orðinn sá minnsti af hinum svokallaða fjórflokki. Skýringar
á fylgistapi flokksins eru nærtækar enda er kosninga loforðið
sem færði honum kosningasigurinn að reynast honum
hengingaról. Frá kosningum hefur ekkert bólað á útfærslum
þó svo að forysta flokksins hafi heitið því að almenn niður-
færsla lána væri ekki flókin og ætti að koma fram strax.
Lýðskrumið gæti orðið banamein
Sjálfstæðisflokkurinn siglir nokkuð lygnan sjó þó svo að fylgi
hans í könnunum sé langt undir sögulegu fylgi flokksins
og sé nú á bilinu 25-27%. Fylgi flokksins kann þó að fara
enn neðar ef óvinsældir ríkisstjórnarinnar verða enn meiri.
Áhyggjur Þorsteins Pálssonar í Fréttablaðinu á dögunum
voru í þessa veru. Hann benti á að það fælust hættur í því
fyrir Sjálfstæðisflokkinn að starfa undir forystu flokks sem
best væri líkt við danska Þjóðarflokkinn. Lýðskrumið sem
leiddi til sigurs Framsóknar gæti orðið banamein ríkis-
stjórnarinnar. En Sjálfstæðisflokkurinn þarf einnig að
horfast í augu við eigið lýðskrum því viðspyrnan sem átti að
verða í hagkerfinu við það eitt að sjálfstæðismenn settust í
ráðherrastóla er ekki í augsýn. Raunar hrannast óveðurs-
skýin yfir íslensku hagkerfi um þessar mundir. Flokkurinn
mislas líka algjörlega hversu óvinsælt yrði að lækka sérstakt
veiðigjald og afnema auðlegðarskattinn.
Til viðbótar eiga ríkisstjórnarflokkarnir enn eftir að
ná lendingu í fjárlagafrumvarpinu en það er vart nokkur
í stjórnarflokkunum sem mælir því bót. Þá sýnir nýleg
skoðana könnun Capacent Gallup að tveir þriðju hlutar
þjóðarinnar eru óánægðir með frumvarpið en aðeins einn
sjötti er ánægður með það. Yfirlýsingar forsvarsmanna ríkis-
stjórnarflokkanna um að frumvarpið komi ríkissjóði á núllið
virðast fjarlægur veruleiki miðað við þær betrumbætur sem
á frumvarpinu þarf að gera. Síendurtekin og gáleysisleg um-
mæli formanns fjárlaganefndar um hvernig hinir og þessir
hópar í samfélaginu eigi skilið niðurskurð vegna skoðana
sinna eða innrætis hafa heldur ekki hjálpað í umræðum um
frumvarpið.
'½UOH[­DI\ULUXPE³WD¶öLQ
Til þessa hefur stjórnarandstaðan leyft stjórnarflokkunum að
eiga sviðið og má það heita skynsamlegt. Fáir ef nokkur þar
innanbúðar hafði ímyndað sér að núverandi ríkisstjórn gæti
átt jafn slæma daga og raun ber vitni. Þessi slæma byrjun
og enn erfiðari tímar fram undan hjá nýju ríkisstjórninni
eru þó að reynast umbótaöflum samfélagsins dýr lexía. Með
umbótaöflum á ég við fólk bæði utan og innan flokka sem
staðsetur sig á miðju stjórnmála og yfir til vinstri. Fólk sem
vill tryggja jöfnuð í samfélaginu, kynjajafnrétti, atvinnu
handa öllum og umhverfisvernd. Innan þessa hóps voru
háværar gagnrýnisraddir á verk síðustu ríkisstjórnar. Gagn-
rýnin sem slík var ekki slæm en vandinn við hana var að
margt af því sem varðaði veginn í þessa átt var gagnrýnt sem
ófullnægjandi og því var ríkisstjórninni stillt upp sem tapara.
Þetta afhjúpast hvað rækilegast núna við þau harmakvein er
heyrast í sömu hópum þegar núverandi ríkisstjórn hverfur
frá umbótunum.
Vandinn var sá að í stað þess að viðurkenna að hvert skref
sem stigið var að settu marki sem árangur var það túlkað sem
ósigur ef lokatakmarkinu var ekki náð í einu skrefi. Þannig
var Rammaáætlun talin vera ósigur vegna þess að þau svæði
sem tilteknir náttúruverndarsinnar vildu að færu í verndar-
flokk rötuðu flest þangað en ekki öll. Þó var ljóst að um algjör
tímamót væri að ræða í náttúruvernd á Íslandi. Einnig voru
þær breytingar sem gerðar voru á fiskveiðistjórnunarkerfinu
með tilkomu sérstaks veiðigjalds talinn ósigur út af því að
kerfinu var ekki algjörlega bylt samkvæmt ítrustu forskrift.
Í stað þess að viðurkenna sigur í málum og byggja á honum
til enn frekari framfara var tilhneigingin að draga úr vægi
umbóta með brigslum um svik. Þessi tilhneiging innan raða
síðustu stjórnarflokka aðstoðaði Sjálfstæðisflokkinn og
Framsókarflokkinn einna mest við að grafa undan þáverandi
ríkisstjórn. Í kosningunum birtist svo sundrungin í ógrynni
flokksbrota sem tóku til sín mikið heildarfylgi en náðu
engum árangri og styrktu núverandi meirihluta. Einnig er
það umhugsunarefni að eftir kosningar hefur Björt framtíð,
einn stjórnarandstöðuflokka, haldið sig að mestu til hlés í
þeirri hugmyndafræðilegri togstreitu sem nú á sér stað. Af
formanni flokksins er það að skilja að togstreitan sé ekki til
og að allt slíkt sé hægt að lægja með ásyndarvinnu eins og
að koma Alþingi á Facebook. Þótt það skapi ákveðin tækifæri
fyrir hina stjórnarandstöðu flokkana mun hjáseta flokksins
styrkja rúman meirihluta ríkis stjórnarinnar.
Um þetta mega umbótaöflin hugsa nú þegar stefnir í
átakavetur í íslenskum stjórnmálum. Ákveðnar hættur geta
skapast í íslensku samfélagi ef ríkisstjórnin stenst engar
væntingar kjósenda. Að fólk gefist hreinlega upp á stjórn-
málum og tómlæti grípi um sig gagnvart þeim. Samvinna um
leiðir aðrar en þær sem Framsóknarflokkur og Sjálfstæðis-
flokkur boða gæti mætt slíkri hættu.
Umbótaöflin þurfa
að fylla í tómið
Stjórnmál
Huginn Freyr
Þorsteinsson
Heimspekingur
Deildu með
umheiminum
01/01
„Í stað þess
að viðurkenna
sigur í málum og
byggja á honum
til enn frekari
framfara var
til hneigingin
að draga úr
vægi umbóta
með brigslum
um svik.“