Félagsbréf - 01.01.1958, Side 57

FÉLAGSBRÉF
47
nokkru lengri en dregur ekki úr
staðhæfingunni. Því er nú miður, að
heimssagan hefur gefið ærið tilefni
umhugsunar um einræði í ýmsum
myndum, en sem betur fer hefur öll
viðleitni til gagnrýni á þessu sviði
ekki verið kæfð í fæðingunni, heldur
ekki hjá leikritaskáldum. Eftir minni
og af handahófi nefni ég leikrit eins
og The Prisoner (Boland), Darkness
at Noon (Kingsley), Excellensen
(Malmberg) og Professor Mamluch
(Wolf), sem öll snúast um pólitískt
einræði og afleiðingar þess.
Sem sagt, það verður fróðlegt að
sjá leikrit þetta á leiðsviði. f hönd-
um góðra leikara og með öruggri
leikstjóm verður hið nýja leikrit
Kristjáns Albertssonar mikill og
sjálfsagt umdeildur viðburður á ís-
lenzku leiksviði.
*
Baldur Jónsson:
UM ÆVISÖGUR O. FL.
Ættfræði og persónusaga hefur jafn-
an verið í svo miklum metum hjá okk-
ur íslendingum, að nálgast hefur að
kunnátta í þessum greinum væri
þjóðaríþrótt. Kemur hér margt til,
arfleifð frá fombókmenntum okkar,
mannfæð í landinu, svo að kynni hafa
verið meiri manna á meðal, skortur
á öðrum viðfangsefnum, svo að nokk-
uð sé nefnt. Fornrit okkar fjalla
flest að meira eða minna leyti um
þessi efni, og íslendingar seinni alda
hafa dyggilega fylgt fordæminu og
virðist sem okkar kynslóð ætli ekki
að vera neinn ættleri í því efni, ef
dæma skal eftir þeim ógrynnum, sem
gefið er út af ævisögum og öðnun
slíkum fróðleik árlega. Ég geri ráð
fyrir, að bækur þessa efnis séu mikið
keyptar og lesnar, því að tæpast væri
annars svo mikið gefið út. Sízt vildi
ég lasta iðkun þjóðlegra fræða, en
hinu skal ekki neitað, að óþarflega
margir virðast hafa fengið köllun til
að helga þessari grein bókmenntanna
krafta sína. Þess er ekki að dylja,
að talsvert af þessum ritverkum er
næsta lítils virði og pappír og prent-
svertu betur varið til annars.
Ekki er mér kunnugt um, hvort
ævisagnaritun og útgáfa sé mjög
arðvænleg eða hvort hér ráða önn-
ur öfl, svo sem fýsi til ritstarfa,
sjálfstjáningar eða aðeins hégóma-
gimd. Það virðist sem höfundum
þessum sé ekki ljóst, að einkamál
þeirra og nánustu fjölskyldumálefni
hafa sjaldan nokkuð almennt gildi
eða erindi út á meðal almennings.
Þó ber að geta þess, að í sumum
þessara ævisagna er að finna nokk-
urn þjóðlegan fróðleik, og verður
það þá helzt til að gefa þeim gildi.
Það væri þó alrangt að danna ís-
lenzkar ævisögur nú á tímum sem
lélegar bókmenntir, þar er einmitt að
finna margt af því bezta, sem nú er
skrifað á íslenzku og virðist ævisag-
an ekki vera í afturför hjá þjóðinni,
þó að margt misjafnt fljóti með.
*
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson:
VIÐ, SEM BYGGÐUM
ÞESSA BORG II. Bókaútg.
Setberg, Arnbjörn Kristinsson,
Rvík 1957.
Nú fyrir jólin kom út annað bindi
af bók Vilhjálms S. Vilhjálmssonar,