Sveitarstjórnarmál - 01.12.1976, Page 37

TÓMAS SVEINSSON, viðskiptafræðingur:
LÁNVEITINGAR
BYGGÐASJÓÐS
TIL GATNAGERÐAR
í ÞÉTTBÝLI 1976
Vorið 1974 samþykkti Alþingi lög nr. 51 frá 16.
maí 1974, sem kveða svo á, að sveitarfélögum sé
heimilað að leggja sérstakt gatnagerðargjald á fast-
eignaeigendur vegna lagningar bundins slitlags á
götur í þéttbýli. Stjórn Byggðasjóðs gerði sér strax
ljóst, að hér var um þjóðþrifamál að ræða. Var því
ákveðið að rétta hjálparhönd í formi láns til þeirra
sveitarfélaga og íbúa þeirra þéttbýlisstaða á svo-
kölluðu Byggðasjóðssvæði, er stæðu í gatnagerðar-
framkvæmdum og notfærðu sér heimildina til
álagningar framangreinds gatnagerðargjalds.
Af þessu tilefni setti stjórn Byggðasjóðs sér
ákveðnar reglur um heildarfjármagn, er til ráðstöf-
unar skyldi vera til þessa málaflokks, og úthlut-
unarreglur varðandi sjálfar lánveitingarnar. Þessar
reglur, sem settar voru á árinu 1975, eru í megin-
atriðum þær, að hverju sveitarfélagi skuli lánað allt
að 80% álagðra gatnagerðargjalda (þ.e. gatna-
gerðargjalda vegna lagningar bundins slitlags), en
þó aldrei hærri upphæð en sem svarar 25% af fram-
kvæmdakostnaði. Það heildarfjármagn, sem verja
mátti til þessa málaflokks, var ákveðið allt að 115 m.
kr., en sú upphæð skal þó endurskoðuð árlega með
tilliti til þarfa og verðhækkana og lánagetu Byggða-
sjóðs. Til tryggingar þessum lánum krefst stjórn
Byggðasjóðs, að skuldabréf, undirrituð af viðkom-
andi fasteignaeigendum samtals að upphæð, sem er
minnst jafnhá og lán til viðkorhandi sveitarfélags,
séu lögð inn í banka eða aðra innheimtustofnun til
innheimtu og skal sú innheimta ganga inn á reikning
Byggðasjóðs að því marki, er nemur greiðslu af-
borgana og vaxta vegna lánsins.
Það hefur örlítið borið á því, að sveitarstjórnar-
menn hafi misskilið þessar úthlutunarreglur, og er
því rétt að ítreka, að á lánunum eru raunverulega
þrjú þök, þ. e. 80% af álögðum gatnagerðargjöldum,
en þó aldrei hærra en svarar 25% framkvæmda-
kostnaðar og í þriðja lagi ákvarðast lánin af því
fjármagni, sem Byggðasjóður hefur til ráðstöfunar til
þessa málaflokks.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, hve mikil
þörfin er á því að hraða sem allra mest fram-
kvæmdum við lagningu á bundu slitlagi á götur
þéttbýlisstaða um byggðir landsins. En hér sem í
mörgum öðrum tilfellum er það fjármagnið, sem
ræður hraðanum. Mörg sveitarfélög hafa unnið
þrekvirki í þessum málum, venjulega á kostnað
annarra nauðsynlegra framkvæmda, en önnur
sveitarfélög hafa ekki haft fjárhagslegt bolmagn til
að anna þessu. M. a. af þessum ástæðum var vega-
lögum nýlega breytt þannig, að 25% af svokölluðu
þéttbýlisvegafé var tekið til hliðar, og er því ráð-
stafað af fjárveitinganefnd Alþingis til þeirra
sveitarfélaga, er sérstaka þörf þykja hafa vegna
þessara framkvæmda. Ennfremur hefur Lánasjóður
sveitarfélaga veitt umtalsverða lánafyrirgreiðslu til
þessara mála.
Árið 1975 mun hafa verið úthlutað um 68 m kr. úr
25%-sjóði og lánað um 57,4 m. kr. úr Byggðasjóði til
gatnagerðarframkvæmda. Lánveitingar Lánasjóðs 283
SVEITARSTJÖRNARMÁL