Sveitarstjórnarmál - 01.08.2000, Blaðsíða 54

UMHVERFISMAL
Nokkrir þankar um hlutverk
skógræktarfélaga og samvinnu
þeirra við sveitarstjórnir
Björn Árnason, fv. bœjarverkfrœðingur í Hajharfirði
Lesendum þessa tímarits ætti ekk-
ert að þurfa að kenna um hin marg-
þættu og nánast óendanlegu verkefhi
sem sveitarstjórnir standa frammi
íyrir hvem dag og alla daga.
Hér munu ekki heldur hafðir uppi
miklir tilburðir í þá átt en reynt að
minna á einn málaflokk sem lengi
hefur verið höfundi hugstæður.
Kjömir fulltrúar í sveitarstjómum
sækja umboð sitt til borgaranna á
fjögurra ára fresti en hinn almenni
starfsmaður er ráðinn til starfa í mun
lengri tíma, oft alla starfsævina.
Strax þama komum við að vissri
þversögn sem felst í því að yfir-
stjómendumir hafa mun styttri ráðn-
ingartíma en þeir sem undir þá
heyra. Til allrar hamingju kemur
þetta sjaldnast að sök en staðreynd
er það samt að mörg verkefni sveit-
arstjórnanna spanna yfir svo miklu
lengra tímabil en kjörtímabilin að
hinum kjömu fulltrúum gefst ekki
tóm til að fylgja eftir þeim góðu
hugmyndum sem þeir skapa í starfi
sínu.
Nú má spyrja hver séu markmið
okkar í því streði sem stjómendur á
öllum stigum í stjómsýslunni mega
sinna alla daga starfsævi sinnar.
Ekki verður reynt að kafa djúpt í
þá spumingu og svör við henni.
Öll sækjumst við eftir hamingju
og velferð i víðum skilningi. Ein-
staklingarnir verða að skapa sína
hamingju sjálfir, en sveitarstjórnir
og starfsmenn þeirra hafa því göfúga
hlutverki að gegna að skapa um-
hverfi, svigrúm og skilyrði til að
fólkinu megi auðnast að lifa við
hamingju og lífsfyllingu í sem flest-
um skilningi.
Samþætt verkefni
Meðal hlutverka sveitarstjórn-
anna, sem öðrum fremur flokkast
undir langtímaverkefni, eru um-
hverfið, skipulagsmál, menntun og
menning. Þau verkefni fléttast á hinn
bóginn hvert inn í annað og geta
ekki án hvert annars verið.
Öll viljum við hafa heimili okkar í
röð og reglu og umfram allt hlýleg
og notaleg til dvalar innan veggj-
anna. Utan veggjanna hafa flestir
frágengnar lóðir með gróðri af ýmsu
tagi. Sé haldið lengra, út á götur,
torg og önnur opin svæði er enn
uppi sama óskin um gróið og hlýlegt
umhverfi, að ekki sé talað um stofh-
anir okkar. Við viljum skilyrðislaust
hafa hlýlegan og menningarlegan
brag á öllu umhverfi okkar.
Höldum nú lengra, út fyrir hina
eiginlegu byggð, en þá tekur oftar en
ekki við öllu naktara umhverfi,
gróðurlítil holt og melar. Sumum
finnst að svona hljóti það að vera og
jaíhvel hafi alltaf verið. Svo er þó al-
deilis ekki, því yfirleitt þarf ekki að
kafa djúpt í heimildir til að sjá að
berangurinn er bein afleiðing af bú-
setu okkar, rangri nýtingu gæðanna,
ásamt fáfræði og fátækt, sem aftur
leiddu til úrræðaleysis.
Að bæta úr þessu er á hinn bóginn
ekkert áhlaupaverk en þó langt frá
því að vera ókleift.
Hlutverk sveitarstjórna í
skipulags- og umhverfis-
málum
Eftir þennan langa inngang kom-
um við nú aftur að hlutverki sveitar-
stjómanna, ekki síst í skipulags- og
umhverfismálum.
Nú þegar höfum við nokkur
glæsileg dæmi um hverju náttúran
sjálf fær áorkað með viðeigandi
hjálp hugar og handa manna. Að
öðmm stöðum ólöstuðum nefni ég
Heiðmörk á höfuðborgarsvæðinu og
Kjamaskóg við Akureyri. Þama hafa
í kyrrþey vaxið upp alvöm skógar,
sem á tiltölulega stuttum tíma
spruttu fram og urðu almennings-
eign. Aðsóknin er svo mikil að sam-
svarandi tölur frá ýmsum öðrum
markverðum stöðum beinlínis blikna
í samanburði.
Hvað hefúr eiginlega gerst? Það
sem hér gerðist er að framsýnir
ræktunarmenn og sveitarstjórnar-
menn tóku sig saman og létu drauma
sína rætast. Bæði þessi svæði eiga
upphaf sitt um miðja öldina, er við-
komandi skógræktarfélög hófú að-
gerðir með stuðningi sveitarfélags
síns. Ekki þurfti að vísu hálfa öld til
að draumarnir rættust, en nokkra
áratugi verður þó að bíða eftir svo
sýnilegum árangri, en „þolinmæðin
þrautir vinnur allar“ og hún er sú
dyggð sem við skógræktarmenn
verðum öðru ffernur að tileinka okk-
ur.
Hvernig geta skógræktar-
félög og sveitarfélög best
unniö saman?
Nú komum við að þeirri spurn-
ingu sem var upphaflegt viðfangs-
efni þessarar greinar.
Hvemig geta skógræktarfélög og
sveitarfélög best unnið saman?
Sveitarfélagið verður að mínu viti
fyrst og seinast að sýna, auk þolin-
mæðinnar, mikla framsýni, en
einmitt þess vegna drap ég hér á
1 80