Sveitarstjórnarmál - 01.08.2000, Blaðsíða 16

ERLEND SAMSKIPTI
Héraðanefnd ESB
Gísli Gíslason, bajarstjóri á Akranesi
Með Maastricht-samningnum
svoneíhda sem öðlaðist gildi í nóv-
ember árið 1993 var héraðanefnd,
stofhuð. Tilgangur þessarar stoíhun-
ar eða nefhdar er að auka vægi hér-
aðs-, svæðis- og sveitarstjóma við
mótun á stefnu ESB. Nefnd þessi
gegnir mikilvægu hlutverki og er
framkvæmdastjóm ESB til ráðgjafar
um stóra málaflokka sem varða
sveitarstjómir miklu. Héraðanefndin
- Committee of the Regions -
skammstöfuð COR eins og hún
verður kölluð hér eftir í þessari
grein, hefur á liðnum ámm fengið
aukið vægi innan ESB. Samkvæmt
EES-samningnum eigum við ekki
aðild að störfum COR og getum því
ekki haft nein áhrif á það sem þar
fer fram. Hér er því dæmi um það
hvemig ESB hefur á vissan hátt þró-
ast frá EES-samningnum og minnk-
að áhrif okkar á mál sem verða að
tilskipunum framkvæmdastjórnar-
innar og síðar að lögum á íslandi.
Nálægöarreglan og vald-
dreifing innan ESB
Manfred Dammeyer, forseti
COR, segir að margir sjái aukna
valddreifmgu þróast innan Evrópu
og í því felist aukið mikilvægi hér-
aðs- og sveitarstjórna. Nálægðar-
reglan eða the Principal of Subsidi-
arity, sem var lögfest með Evrópu-
sambandssamningnum árið 1992,
felur í sér að ákvörðunarvald skuli
vera í sem mestri nálægð við borg-
arana. Þessi regla er meginstoðin
undir því að valddreifing eigi sér
stað innan ESB og vissulega má sjá
þess merki einnig á Islandi, m.a.
með tilfærslu verkefna frá ríki til
sveitarfélaga. í þessu ferli er COR
mikilvægur ráðgjafi framkvæmda-
stjómarinnar og virkur aðili í því að
koma fram þeirri stefnu að jafna
lífskjör og félagslegar aðstæður í
löndum innan sambandsins. Þegar
litið er til þess að meginþorrinn af
ákvörðunum framkvæmdastjómar
ESB verður að lögum á íslandi og
hluti þeirra er til umfjöllunar í COR
þá er það augljós veikleiki fyrir
sveitarfélög á Islandi að hafa engan
aðgang að þeirri umljöllun sem þar
fer ffam.
Skipan COR
Innan ESB-landanna er skipan
sveitarfélaga afar misjöfh og stjóm-
sýslustigin allt frá einu upp í sex.
Það em viðkomandi stofnanir sveit-
arfélaga í aðildarlöndunum sem til-
nefna fulltrúa í COR en þeir eru
samtals 222. Skipting fulltrúa milli
landa er eftirfarandi: Belgía 12,
Danmörk 9, Finnland 9, Frakkland
24, Grikkland 12, írland 9, Ítalía
24, Lúxemborg 6, Holland 12,
Portúgal 12, Spánn21, Svíþjóð 12,
Þýskaland 24, Bretland 24 og Aust-
urríki 12.
Fimm fulltrúafundir em haldnir á
hveiju ári í COR og innan nefndar-
innar starfa sjö undirnefndir sem
fjalla um eftirfarandi mál:
1. nefnd: Sveitarstjómarmál, upp-
byggingarsjóðir, efhahagslegt og
félagslegt samstarf, samstarf
milli héraða í löndum ESB.
2. nefnd: Landbúnaðarmál, byggð-
arþróun í dreifbýli, fiskveiðar.
3. nefnd: Upplýsingasamfélagið,
samgönguáætlanir.
4. nefnd: Skipulagsmál, þróun
byggðar í þéttbýli, orkumál, um-
hverfismál.
5. nefnd: Félags- og atvinnumál,
heilsugæsla, neytendamál, rann-
sóknir, ferðaþjónusta.
6. nefnd: Vinnumarkaðsmál, efna-
hagsmál, innri markaðurinn, iðn-
aður.
7. nefnd: Menntun, starfsþjálfun,
menningarmál, æskulýðsmál,
íþróttir, réttindamál íbúanna.
Nú er ráðstafað rétt liðlega 1/3 af
fjárlögum ESB til málefna sem
varða héraðs- og sveitarstjómarmál
og má því sjá að ESB leggur mikla
áherslu á þau mál.
Staöa íslenskra sveitar-
félaga
Það er nefnt hér að framan að
samkvæmt EES-samningnum eiga
íslendingar enga aðild eða aðkomu
að COR. Samningurinn gerir ekki
ráð fyrir aðild að þeirri nefhd, sem
hlýtur að vera skaði fyrir ríkið og
sveitarfélögin. Ekki er vitað til þess
að mál þetta hafi verið tekið upp
innan EES-landanna og þar af leið-
andi ekki vitað um áhuga fram-
kvæmdastjómar ESB á að heimila
okkur aðild að þessari nefnd. Þegar
fjallað er um EES-samninginn og þá
þróun að áhrif okkar séu minni en
þegar af stað var farið þá hlýtur að
vakna sú spuming hvað sé til ráða
til að rétta skútuna af. Reyndar er
það íhugunarefhi fyrir sveitarfélög á
Islandi hvemig við getum gert okk-
ur meira gildandi gagnvart stofhun-
um ESB þar sem margt af því sem
1 42