SunnudagsMogginn - 01.07.2012, Blaðsíða 6

Forsetaembættið í Egyptalandi er
allt annað nú þegar Morsi tekur
við því, en þegar Hosni Mubarak
og aðrir forverar hans sátu alvald-
ir í embætti. Herráðið, sem fer
með æðstu völd í landinu, leysti
fyrr í mánuðinum upp þingið þar
sem Múslímska bræðralagið og
salafistar réðu ríkjum og tók sér
löggjafarvald. Ráðið (SCAF)
áskildi sér einnig rétt til afskipta
af stjórn landsins, en kveðst þó
munu láta framkvæmdavaldið af
hendi. Herinn hefur tekið sér rétt
til að stöðva tilraunir til að inn-
leiða íslamskt réttarfar, sjaría, í
stjórnarskránni. Þá hefur herinn
gert sjálfan sig að ríki í ríkinu með
því að ákveða að hann einn fari
með eigin málefni.
„Herinn er tilbúinn að búa við
forseta úr röðum íslamista, en
hann hefur gripið til varúðarráð-
stafana,“ sagði Mustafa Kame al-
Sayyed, stjórnmálafræðingur við
Háskólann í Kaíró, í samtali við
fréttastofuna AFP.
Gilles Kepel, sérfræðingur í ísl-
ömskum stjórnmálum við Stjórn-
málafræðistofnun Parísar
(Sciences-Po), segir að herinn
hafi gripið til „ráðstafana til að
fanga forsetaembættið í nokkurs
konar stofnananeti“.
Herinn reynir að tryggja völd sín
Stuðningsmenn Morsis bíða úrslita kosninganna á Tahrir-torgi í Kaíró.
AFP
6 1. júlí 2012
Mohameds Morsis, nýkjörins forsetaEgyptalands, sem sverja átti embætt-iseið í gær, laugardag, bíður erfittverkefni. Morsi er fyrsti forseti
Egyptalands úr röðum almennra borgara frá því að
konungsdæmið var lagt af 1952. Allir aðrir forsetar
hafa verið úr hernum, sem enn hefur tögl og hagld-
ir í landinu og mun gera allt til að takmarka svig-
rúm Morsis.
Morsi var frambjóðandi Bræðralags múslíma og
sigraði andstæðing sinn, Ahmed Shafiq, sem var
fulltrúi hersins og hafði verið forsætisráðherra í
forsetatíð Mubaraks, með 51,73% gegn 48,2%, í
annarri umferð forsetakosninganna. Dálkahöfund-
urinn Robert Fisk skrifaði í blaðið The Independent
að kjósendur hefðu tekið „meðalmennið úr
Bræðralagi múslíma fram fyrir töskubera
Mubaraks“.
Morsi er sextugur. Hann útskrifaðist með gráðu í
verkfræði frá Háskólanum í Kaíró árið 1975 og lauk
doktorsprófi frá Háskólanum í Suður-Kaliforníu
1982. Morsi hefur kennt bæði í Egyptalandi og
Bandaríkjunum. Hann er sérfræðingur í málmum
og starfaði hjá bandarísku geimvísindastofnuninni,
NASA, við þróun véla í geimskutlur snemma á ní-
unda áratug 20. aldar. Morsi er kvæntur og á fimm
börn og þrjú barnabörn. Tvö barna hans fæddust í
Bandaríkjunum og eru bandarískir ríkisborgarar.
Morsi komst til metorða innan bræðralagsins og
komst í stjórn þess. Árið 2000 bauð hann sig fram
til þings í héraðinu Sharqia við ósa Nílar þar sem
hann er upprunninn og sigraði. Hann var endur-
kjörinn 2005, en stungið í fangelsi skömmu síðar og
sat í sjö mánuði fyrir að taka þátt í mótmælum til
stuðnings umbótasinnuðum dómurum.
Morsi var aftur settur í fangelsi 28. janúar 2011,
daginn eftir að bræðralagið tilkynnti að það myndi
taka þátt í mótmælunum, sem leiddu til þess að
Mubarak sagði af sér tveimur vikum síðar.
Morsi var ekki fyrsti kostur bræðralagsins í for-
setakosningunum. Upprunalega átti Khairat El-
Shater að verða frambjóðandi þess, en honum var
meinað að bjóða fram vegna þess að hann hafði set-
ið í fangelsi allt til síðasta árs, en sex ár þurfa að vera
liðin frá lokum afplánunar eða náðun til að framboð
sé leyfilegt. Fyrir vikið var Morsi uppnefndur vara-
dekkið og voru jafnvel dæmi um að menn hæfu
hjólbarða á loft á kosningafundum hans.
Morsi þykir ekki hafa mikla útgeislun og var í
upphafi afskrifaður, en honum óx ásmegin í kosn-
ingabaráttunni og bræðralagið setti kraft í fram-
boðið. Hann fékk flest atkvæði í fyrstu umferð
kosninganna og sigraði síðan naumlega í þeirri síð-
ari.
Miklar vangaveltur hafa verið um hvað kjör
frambjóðanda úr röðum Bræðralags múslíma boði.
Mubarak réttlætti stjórnarfar sitt iðulega með því
að hinn kosturinn væri ógnarstjórn íslamista.
Hermt er að Morsi hafi á fyrsta kosningafundi
sínum hrópað hið umdeilda slagorð bræðralagsins:
„Kóraninn er okkar stjórnarskrá.“ Í liðinni viku
ítrekaði hann hins vegar að næði hann kjöri myndi
hann nota forsetaembættið til sameiningar „allra
afla, forsetaframbjóðenda, kvenna, salafista og
[kristilegra] bræðra okkar, kopta“. Hann hét því að
binda enda á „mismunun gegn öllum Egyptum
vegna trúar, uppruna eða kyns“. Hvernig sem mál
munu þróast í Egyptalandi virðist hann því frekar
horfa til stjórnarhátta Receps Tayyips Erdogans í
Tyrklandi en klerkaveldisins í Íran.Mohamed Morsi, nýkjörinn forseti Egyptalands, ræðir við blaðamenn.
AFP
Úr fangelsi
í forsetastól
Fulltrúi Bræðralags múslíma
forseti Egyptalands
Vikuspegill
Karl Blöndal kbl@mbl.is
www.gilbert.is
Fyrir tónlistarmenn
skiptir tímasetning
öllu máli.
- Ian Anderson, Jethro Tull