SunnudagsMogginn - 01.07.2012, Blaðsíða 33

Bréfskákmeistarar Íslands
Fyrsta mótið um titilinn „Bréfskákmeistari Íslands“
hófst árið 1974, síðan þá hefur verið keppt 22 sinnum
um titilinn. Eftirtaldir hafa orðið sigurvegarar:
Evrópumót landsliða
– Íslenska liðið efst í sínum riðli
Níunda Evrópumót landsliða hófst 15. júlí 2011 og er skemmst frá því að segja að
íslenska landsliðið hefur farið mikinn og er efst í sínum riðli á undan mörgum sterkum
þjóðum en teflt er á 10 borðum. Helstu keppinautar eru Þjóðverjar og Slóvakar, sem
hömpuðu Evrópumeistaratitlinum í sjöundu Evrópukeppninni. Þar á undan urðu
Þjóðverjar Evrópumeistarar. Þetta eru því sterkir andstæðingar, en til viðbótar má
geta þess að tæpur helmingur þjóðanna í riðlinum teflir í úrslitum áttundu Evrópu-
keppninnar sem hófst nú í febrúar. Þetta eru Eistar, Slóvakar, Svíar, Þjóðverjar,
Króatar og Slóvenar. Tvö efstu liðin komast í úrslit og verða líkurnar á því að
íslenska liðið komist þangað að teljast allgóðar. Árangur liðsins er athyglisverð-
ur, ekki síst í ljósi þess að liðið er með næstlægstu meðalstigin í riðlinum. Daði
Örn Jónsson er með besta árangur liðsins en hann hefur lokið keppni og hlaut 9
vinninga í 10 skákum. Aðrir keppendur eru skemmra á veg komnir.
Ýmsir sakna tíma biðskákanna, því
rannsóknir á þeim voru mjög lærdómsrík-
ar. Sterkari skákmenn höfðu oft aðstoðar-
menn sem hjálpuðu til við byrjanaundir-
búning og biðskákir og þeir sátu stundum
heilu næturnar yfir stöðunum meðan
skákmaðurinn sjálfur hvíldist. Líkja má
bréfskákum við rannsóknir á biðstöðum
þar sem tölvur og gagnagrunnar hafa leyst
aðstoðarmennina af hólmi. Aðalmunurinn
er þó sá, að í bréfskákinni þarf að rannsaka
stöðuna eftir hvern leik andstæðingsins.
Bréfskákin er því prýðilegur vettvangur til
að þjálfa sig í skákrannsóknum. Þar gefst
góður tími til að kafa ofan í byrjunaraf-
brigði, ná betri tökum á tölvutækninni og
endurbæta vinnubrögð við rannsóknir.
Sú reynsla nýtist öllum skákmönnum sem
vilja bæta sig.
Einhverjir ímynda sér kannski að
bréfskák felist í því að setja uppáhalds-
skákforritið sitt í gang og senda síðan
andstæðingnum þann leik sem það stingur
upp á. Málið er hins vegar mun flóknara.
Það er t.d. vel þekkt að skákforrit eru
ekki með góðan „skilning“ á ákveðnum
stöðutegundum og aðrar stöður eru
einfaldlega það djúpar að skákforrit geta
ekki komið með tæmandi greiningu á
þeim. Einnig er hálfgerður byrjendabragur
á taflmennskunni hjá þeim í sumum
endatöflum. Afleiðingin er sú, að þeir sem
treysta eingöngu á skákforritin í bréfskák-
inni ná sjaldnast langt.
Eftirfarandi staða er sláandi dæmi um
þetta.
Staðan kom upp í landskeppni milli
Íslands og Spánar. Þorsteinn Þorsteinnson
stýrði svörtu mönnunum og bauð hér
upp á drottingaruppskipti. Spánverjinn
lék 37.Dxe6? sem leiðir til tapaðs peðs-
endatafls eins og Þorsteinn sýndi fram á.
Þrátt fyrir það er þetta sá leikur sem fimm
sterkustu skákforritin vildu leika og það er
væntanlega skýringin á afleik Spánverjans.
Hvað er það sem ræður úrslitum þegar
allir bréfskákmenn eru vopnaðir öflugum
skákforritum? Það er augljóslega eitthvað
annað en skákforritin sjálf því flestir eru
að nota sömu forrit. Sumir hafa öflugri
tölvur en aðrir, en reynslan sýnir að slíkt
skiptir minna máli en ætla mætti. Skák
er sem betur fer það flókin, að þrátt fyrir
stöðugt vaxandi styrkleika skákforrita er
það skákmaðurinn sjálfur sem enn ræður
mestu um þann árangur sem hann nær.
Þótt vissulega reyni á ýmsa aðra þætti
en í kappskák, þá skipta innsæi, hug-
myndaauðgi og almennur skákskilningur
gríðarlega miklu máli. Síðan gildir það
sama í bréfskák og kappskák, að menn
uppskera eins og þeir sá! Góð skipulagning
og dugnaður verður seint ofmetin.
Þegar litið er yfir skákir íslenska liðsins í
Evrópukeppninni má finna fjölmörg dæmi
sem sýna að góður árangur liðsins felst
m.a. í því að láta skákforritin ekki teyma
sig áfram hugsunarlaust.
Hér hafði Daði Örn Jónsson svart gegn
slóvenskum andstæðingi. Staðan, sem kom
upp úr Najdorf-afbrigðinu, hefur sést níu
sinnum áður í bréfskákum og svartur lék
ávallt 18...Hac8, sem er jafnframt sá leikur
sem skákforritin kjósa. Gallinn er, að átta
af þessum skákum lauk með jafntefli. Í stað
þess að feta þá jafnteflisbraut lék Daði 18...
h4!?, leik sem ekkert skákforrit stingur upp
á. Framhaldið sýndi þó að svartur fær góð
mótfæri vegna veikingar c1-h6 skálínunnar
eftir að hvítur tekur peðið.
Bréfskák og skákforrit
Nr. Lið ELO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Vinningar % +/-
1 Ísland 2331 3,5 2,5 3,5 4 2 5,5 4,5 3,5 2,5 4,5 36 63 15
2 Slóvakía 2447 2,5 4 4 4,5 3 4 1,5 1,5 4 4,5 33,5 62 13
3 Þýskaland 2491 3,5 3,5 4 3 2,5 3 2,5 2,5 3 4 31,5 57 8
4 Noregur 2308 2,5 2 2 2,5 2,5 3,5 4 3 2 4,5 28,5 45 -5
5 Svíþjóð 2401 1 2,5 3 3,5 2 3,5 2 2 4,5 3 27 45 -5
6 Slóvenía 2448 1 3 2,5 2,5 4 2,5 1,5 1,5 3 4 25,5 55 5
7 Danmörk 2361 2,5 2 3 2,5 3,5 1,5 2,5 1,5 3,5 3 25,5 40 -12
8 Tyrkland 2390 2,5 0,5 1,5 4 2 1,5 4,5 2 2 3 23,5 48 -1
9 Króatía 2420 1,5 0,5 0,5 4 3 1,5 3,5 3 3 3 23,5 53 3
10 Búlgaría 2300 1,5 2 2 4 2,5 2 3,5 1 2 2 22,5 43 -7
11 Eistland 2420 2,5 1,5 2 1,5 3 2 4 2 1 2 21,5 37 -14
Ár Íslandsmeistarar í bréfskák
1974 -1976 Jón A. Pálsson og Kristján Guðmundsson
1978 -1980 Frank Herlufsen
1979 -1981 Hannes Ólafsson
1980 -1982 Árni Stefánsson
1981 -1983 Jón A. Pálsson
1982 -1984 Haukur Kristjánsson
1983 -1985 Jón Þ. Þór
1984 -1986 Ingimar Halldórsson
1985 -1987 Jón Kristinsson
1986 -1988 Jón Kristinsson
1987 -1989 Árni Stefánsson
1988 -1990 Áskell Örn Kárason
1989 -1991 Bjarni Magnússon og Jón Kristinsson
1990 -1992 Kristján Guðmundsson
1991 -1993 Kári Sólmundarson
1993 -1995 Magnús Gunnarsson og Baldur Fjölnisson
1994 -1996 Jón Kristinsson
1997 -1999 Vigfús Óðinn Vigfússon
1998 -2000 Gísli S. Gunnlaugss. og Hörður Þ. Garðarss.
2002 -2004 Jónas Jónasson
2006 -2008 Jónas Jónasson
2010 -2012 Árni Haukdal Kristjánsson
1. júlí 2012 33