SunnudagsMogginn - 01.07.2012, Blaðsíða 38

38 1. júlí 2012
Nora Ephron lést nýlega, 71 árs, úrlungnabólgu eftir að hafa verið heilsu-veil um nokkurt skeið. Hún var fjöl-hæf kona, var rithöfundur, handrits-
höfundur, leikstjóri, pistlahöfundur, blaðamaður
og framleiðandi. Hún hafði sinn einstaka stíl, var
bæði í verkum sínum og eigin lífi ákaflega orð-
heppin og fyndin og alveg hæfilega rómantísk,
eins og sýndi sig vel í kvikmyndum eins og When
Harry Met Sally, Sleepless in Seattle og Julie &
Julia, en hún var handritshöfundur þeirra og
leikstýrði sömuleiðis þeim tveim síðastnefndu.
Hún var ein af fáum konum sem hafa náð frama
sem leikstjórar og handritshöfundar í Hollywood.
Allt frá unga aldri þekkti hún vel til kvikmynda
en foreldrar hennar, Phoebe og og Henry Ephron
voru gyðingar og handritshöfundar í Hollywood
og gerðu meðal annars handritið við söngva-
myndina Carousel árið 1956. Ephron var ein fjög-
urra systra en allar hafa systurnar sinnt rit-
störfum.
Rómantísk og þrígift
Ephron hóf feril sinn sem blaðamaður og þar sem
hún var ákaflega vel skrifandi og hafði persónu-
legan og skemmtilegan stíl náði hún athygli les-
enda en það eru kvikmyndirnar sem hún leik-
stýrði og handritin sem hún skrifaði sem færðu
henni heimsfrægð. Hún sýndi hreina snilld-
artakta í handritum að rómantískum gam-
anmyndum, þar sem segja má að hún hafi end-
urvakið stemningu rómantískra
Hollywoodgamanmynda frá fjórða og fimmta
áratugnum. Handrit hennar að kvikmyndinni
When Harry Met Sally ber vitni um hug-
myndaríki hennar og fyndni en einkennist um-
fram allt af ríkum skilningi á flóknum sam-
skiptum kynjanna. When Harry Met Sally er
orðin klassísk kvikmynd og hið sama má segja um
hina fallegu Sleepless in Seattle þar sem ýmis
konar tákn leiða réttar manneskjur saman.
Einkalíf Ephron var framan af ekki dans á rós-
um, þannig að dást má að því hversu staðfastlega
hún stóð með ástinni í verkum sínum. Fyrsti eigi-
maður hennar var rithöfundurinn Dan Greenburg
en því hjónabandi lauk með skilnaði eftir níu ár.
Annað hjónabandið var með rannsóknarblaða-
manninum Carl Bernstein sem ásamt Bob Wo-
odward kom upp um Watergate hneykslið. Því
hjónabandi lauk svo með gríðarlegum látum
þegar Ephron komst að því, þá barnshafandi að
öðru barni þeirra hjóna, að eiginmaðurinn ætti
í ástarsambandi við sameiginlega vinkonu
þeirra hjóna. Ephron gerði það sem rithöfundar
gera, skrifaði lítt dulbúna skáldsögu um
framhjáhaldið og sársaukafullan skilnað. Þessi
stórskemmtilega skáldsaga, Heartburn, sló í
gegn og varð að kvikmynd með Jack Nicholson og
Meryl Streep í aðalhlutverkum. Bernstein var
sannarlega ekki skemmt vegna lýsinga á sjálfum
sér sem ábyrgðarlausum flagara og varð æfur
vegna lýsingar fyrrverandi eiginkonu sinnar á
ástkonu hans, en sú lýsing var reyndar svo
grimmileg að vart var annað hægt en að kveinka
sér undan henni. Hann hótaði málsókn, sem hann
lét þó ekki verða af.
Þriðji eiginmaður Ephron var rithöfundurinn
og blaðamaðurinn Nicholas Pi-
leggi. Hann hefur einkum
einbeitt sér að skrifum
um mafíuna. Hann er
höfundur bókarinnar
Wiseguys sem varð
að kvikmyndinni Go-
odfellas sem Martin
Scorsese leikstýrði og
Pileggi gerði handrit
að. Hann gerði einn-
ig handritið að Cas-
ino sem Scorsese
leikstýrði. Pileggi og
Ephron voru gift í rúm
tuttugu ár og hann lifir
hana.
Sjálfstæð nútímakona
Ferill Ephron einkenndist ekki af stöðugri vel-
gengni. Hún var reyndar alla tíð frábær pistlahöf-
undur, hafði næmt auga fyrir því skoplega í til-
verunni og gat verið verulega fyndin um leið og
hún var beitt og gagnrýnin. Þegar kom að kvik-
myndagerð tókst henni ekki alltaf jafn vel upp.
Nokkrum sinnum á ferlinum leikstýrði hún kvik-
myndum sem voru hálf -misheppnaðar en þegar
hún var í essinu sínu var hún leikstjóri sem skap-
aði klassískar kvikmyndir, eins og Sleepless in
Seattle, You’ve Got Mail og Julie & Julia
sem var síðasta myndin sem hún
leikstýrði og sló rækilega í gegn
með Meryl Streep í aðal-
hlutverki. Sú mynd
fjallaði um mat-
argerð, sem var
mikið áhugamál
Ephron.
Hin fjölhæfa Nora Ephron
er látin. Hún starfaði
meðal annars sem hand-
ritshöfundur og leikstjóri
og skilur eftir sig nokkur
klassísk kvikmyndaverk.
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Billy Crystal og Meg Ryan
sem vinirnir Harry og Sally.
Meg Ryan gerir sér upp fullnægingu í frægu atriði í When Harry Met Sally. Billy Crystal fylgist vandræðalegur með.
Hin fjölhæfa
Nora Ephron
kveður sviðið
Frægð og furður
Tom Hanks og Meg Ryan fóru með aðalhlutverkin í Sleepless in Seattle sem er
fullkomin rómantísk gamanmynd.