SunnudagsMogginn - 01.07.2012, Blaðsíða 43

1. júlí 2012 43
spennandi og virtum hljómsveitar-
stjórum sem ekki hafa áður unnið með
Sinfóníuhljómsveit Íslands. Þeir hafa
ólíkan stíl sem hljómsveitin er kannski
ekki vön en lærir mikið af. Má þar nefna
François Xavier Roth sem stjórna mun
tónleikum með mjög ólíkum verkum,“
segir Volkov og vísar þar til þess að Roth
muni stjórna Rituel in memoriam Bruno
Maderna eftir Pierre Boulez, Píanókon-
sert í c-moll K. 491 eftir W.A. Mozart og
Sinfóníu nr. 4 eftir Carl Nielsen á tón-
leikum sveitarinnar um miðjan nóv-
embermánuð.
„Kannski má segja að þema næsta
starfsárs sé einmitt hversu mikil breidd
verður ríkjandi í efnisvali einstakra tón-
leika. Slík uppsetning krefst mikils af
hljómsveitinni en ekki síður af áhorf-
endum. Sem dæmi um krefjandi efnis-
skrá má nefna tónleikana í nóvember þar
sem stjórnandinn John Storgård mætir
aftur til leiks ásamt einum fremsta fiðlu-
leikara heims, Christian Tetzlaff, sem
leika mun báða fiðlukonserta Karols
Szymanowskis sem heyrast nær aldrei
saman á tónleikum. Sama kvöld verður
frumflutt nýtt verk eftir Hauk Tómasson,
Konsert fyrir hljómsveit, auk þess sem
Sinfónía nr. 7 eftir Jean Sibelius verður
leikin,“ segir Volkov.
Vill auka hróður sveitarinnar
Á komandi starfsári mun Volkov sjálfur
halda á tónsprotanum á a.m.k. tólf tón-
leikum Sinfóníuhljómsveitarinnar bæði
hér og erlendis, en Volkov mun stjórna
hljómsveitinni í Kennedy Center í Wash-
ington DC undir lok febrúarmánaðar á
næsta ári. „Við munum halda tvenna
tónleika í Washington . Annars vegar
munum við kynna Maxímús Músíkús og
hins vegar munum við leika efnisskrá
sem samanstendur af tveimur íslenskum
verkum, þ.e. nýju verki eftir Hlyn Aðils
Vilmarsson og Aeriality eftir Önnu Þor-
valdsdóttur auk þess sem við flytjum
Lemminkäinen-svítu eftir Jean Sibelius
og Píanókonsert í a-moll eftir Edvard
Gried þar sem Garrick Ohlsson leikur
einleik en hann er hreint út sagt frábær.
Þetta verður mikilvæg tónleikaferð,“
segir Volkov og bætir við: „Mér finnst
lykilatriði að auka hróður Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands á erlendri grund og
sem lið í því langar mig bráðum til þess
að ráðast í upptökur með hljómsveit-
inni.“
Síðkvöldstónleikar nýjung
Meðal nýjunga sem boðið verður upp á á
komandi starfsári eru þrennir tónleikar
undir yfirskriftinni Á nýjum nótum. Hér
verður um að ræða hálftíma langa tón-
leika þar sem spennandi verk 20. ald-
arinnar eru leikin í framhaldi af áskrift-
artónleikum, en tónleikarnir hefjast kl.
22. „Mér finnst Eldborgarsalurinn svo
friðsæll og dásamlegur seint á kvöldin.
Undir venjulegum kringumstæðum
koma tónleikagestir hér í hús snemma
kvölds, fljótlega eftir kvöldmatinn, en
mér finnst heillandi tilhugsun að áheyr-
endur komi í hús þegar dimmt er orðið
úti og allt er friðsælt bæði inni og úti,“
segir Volkov og tekur fram að stemningin
á þessum síðkvöldstónleikum verði af-
slöppuð.
„Ég mun fara nokkrum orðum um
verkin til kynningar. Ég valdi þrjú gjör-
ólík verk, þ.e. Flower Shower eftir Atla
Heimi Sveinsson sem flutt verður um
miðjan september, Coptic Light eftir
Morton Feldman sem flutt verður viku
síðar og loks Et expecto resurrectionen
mortuorum eftir Olivier Messiaen sem
flutt verður í nóvember. Verk Atla Heim-
is er frábær tónsmíð frá áttunda áratug
síðustu aldar sem ætti svo sannarlega að
fá að heyrast oftar. Það er litríkt, uppfullt
af orku og skemmtilegum takti. Verk
Feldmans er hins vegar nánast algjör
andstæða þessa. Þar er á ferðinni mjög
rólegt verk sem lýsa mætti sem íhugulu
en jafnframt mjög litríku. Þetta er eitt
mikilvægasta hljómsveitarverkið frá
seinni hluta 20. aldarinnar. Það mun fara
sérlega vel á því að flytja verkið að lokn-
um áskriftartónleikum þar sem Sinfónía
nr. 9 eftir Anton Bruckner fær að hljóma.
Verk Messiaens kallast á sama hátt ein-
staklega vel á við verkið Kristur á Olíu-
fjallinu eftir Ludwig van Beethoven sem
flutt verður á áskriftartónleikum fyrr um
kvöldið. Verk Beethovens er næstum
aldrei flutt nú til dags sökum þess hversu
stutt það er, en þetta er sérlega áhrifa-
mikið og fallegt verk,“ segir Volkov og
tekur fram að hann eigi von á því að
sumum tónleikagestum muni hugnast að
koma til að hlusta aðeins á eitt verk, en
tekur fram að hann vonist til þess að sem
flestir tónleikagestir áskriftartónleika
sitji áfram að fyrri tónleikum kvöldsins
loknum. „Því síðkvöldstónleikarnir
verða eins og efnismikill eftirréttur að
loknum aðaltónleikunum sem enginn
ætti að láta framhjá sér fara,“ segir Vol-
kov og tekur fram að gefi þessi tilraun
góða raun megi búast við að síðkvölds-
tónleikunum verði fjölgað til muna
starfsárið 2013-2014.
Fjölbreytileikinn er þroskandi
Í samtali við Volkov verður ljóst að hann
er lítið gefinn fyrir endurtekningu. „Það
á að vera ævintýri líkast fyrir tónleika-
gesti að mæta hér á tónleika. Það á að
vera spennandi og nýtt í hvert skipti. Mér
finnst því skipta miklu máli að leggja
áherslu á fjölbreytileikann, ekki síst þar
sem það gefur hljómsveitinni tækifæri til
að þroskast og þróast,“ segir Volkov og
tekur fram að hann telji enga þörf fyrir að
fylgja sömu formúlunni ár frá ári. „Svo
lengi sem verkefnavalið er spennandi og
sameinar eldri verk og ný með áhrifarík-
um hætti.“
Spurður hvort hann eigi sér uppá-
haldstónleika á komandi tónleikaári segir
Volkov að hann hlakki mjög mikið til að
fá að stjórna Sinfóníu nr. 2 eftir Arvo Pärt
í apríl á næsta ári. „Þetta er mjög róttækt
verk. Á sömu tónleikum mun ég einnig
stjórna Vorblótinu eftir Ígor Stravinskíj
og Fiðlukonsert nr. 2 eftir Bela Bartók þar
sem hin stórkostlega Patricia Kopatch-
inskaja leikur einleik, en hún hefur aldrei
komið til Íslands áður. Þetta er því mjög
spennandi efnisskrá sem ég hlakka mjög
mikið til þess að heyra hér í Eldborg.
Raunar er ég feginn því að við fluttum
ekki þessa efnisskrá á nýliðnu starfsári,
því nú hefur mér gefist tími til að kynn-
ast húsnæðinu og hljómburðinum betur
sem mun skila sér þegar þar að kemur,“
segir Volkov og bætir við: „Eldborgarsal-
urinn er eins og flókið hljóðfæri. Þetta er
stórkostlegt hljóðfæri, en maður þarf að
læra að leika á það og slíkt tekur tíma,“
segir Volkov og tekur fram að í því ferli sé
ómetanlegt að takast á við verk sem sam-
in eru sérstaklega fyrir rýmið.
„Á Tectonics-tónlistarhátíðinni í vor
frumfluttum við verkið The Colours of
Jellyfish eftir Frank Denyer sem var sér-
staklega samið fyrir Hörpu sem tónlistar-
hús, en hljóðfæraleikarnir voru staddir
víðsvegar um Eldborg og í hliðarrýmum
við aðalsalinn. Verkið samdi Denyer í
framhaldi af heimsókn sinni til Íslands sl.
sumar þar sem hann kynnti sér Hörpu í
þaula og samdi svo þetta stórkostlega
verk þar sem hann nýtir sér alla þá
möguleika sem húsið hefur upp á að
bjóða. Að flytja verk samin fyrir hús-
næðið er ekki ósvipað því að skrifað sé
kvikmyndahlutverk fyrir tiltekinn leik-
ara eða að listamaður sé beðinn að vinna
innsetningu í ákveðið rými,“ segir Vol-
kov og tekur fram að hann bindi miklar
vonir við að fleiri tónskáld, jafnt innlend
sem erlend, muni á komandi árum semja
verk sérstaklega með Hörpu í huga.
’
Kannski má segja að
þema næsta starfsárs
sé einmitt hversu
mikil breidd verður
ríkjandi í efnisvali ein-
stakra tónleika. Slík upp-
setning krefst mikils af
hljómsveitinni en ekki síð-
ur af áhorfendum.
„Ég verð að viðurkenna að íslenskir áheyrendur hafa komið mér skemmtilega á óvart vegna þess hversu opnir þeir eru fyrir nýjum verkum. Víða um heim vilja áheyrendur bara heyra verk
sem þeir þekkja, en hjá íslenskum áheyrendum gildir að þeir þurfa ekki að þekkja verkin til að geta notið þeirra. Það er ómetanlegt fyrir mig sem hljómsveitarstjóra,“ segir Ilan Volkov.
Morgunblaðið/Sigurgeir S.