Helgafell - 01.04.1942, Qupperneq 32

Jóhann Sæmundsson:
Sumarnotkun hitaveitunnar
J^RAUMUR Reykvíkinga um Kita-
veitu virðist nú brátt munu ræt-
ast, en jafnframt vaknar sú spurning,
hvernig bezt megi nota heita vatnið á
sumrin, þegar þess er lítil þörf til að
hita upp húsin, og hefur það mál enn
verið of lítið rætt á opinberum vett-
vangi.
Nú um allmörg ár hafa verið gerðar
tilraunir vestur í Ameríku um ræktun,
þar sem ekki er notaður venjulegur
jarðvegur fyrir plönturnar, heldur eru
þær ýmist ræktaðar í möl, sandi eða í
vatni.
Næringu sína fá jurtirnar úr áburð-
arvatni, sem látið er leika um rætur
þeirra, hver aðferðin, sem notuð er. í
því eru leyst þau efni, sem jurtirnar
þarfnast til næringar, og þurfa þær eigi
annað fyrir að hafa en sjúga þau í sig
gegnum ræturnar.
Kostirnir við þessa ræktunaraðferð
eru allmargir. Jurtirnar mega standa
þéttar en venjulega gerist, vegna þess
að næring er jafnan nóg og ræturnar
þurfa eigi eins mikið rými til þess að
leita fæðunnar. Þá þurfa jurtirnar ekki
að eyða eins mikilli orku til að smeygja
rótunum niður í jarðveginn, allra sízt
ef vatn er notað í stað jarðvegs.
Jurtir, sem ræktaðar eru á þennan
hátt, eru tiltölulega ónæmari gegn
kvillum, vegna þess að eigi er um að
ræða nein rotnandi efni í jarðveginum
og hann veitir skaðlegum skorkvik-
indum síður lífsskilyrði. Uppskeran
verður árvissari og meiri, miðað við
flatarmál. Þá er þessi aðferð mjög
hreinleg og handhæg, því að auðvelt
er að stjórna rennsli áburðarvatnsins
á sjálfvirkan hátt með einföldum raf-
dælum, er krefjast lítillar raforku.
Þegar ræktað er í sandi, möl eða
gjalli, er áburðarvatnið ýmist látið
drjúpa niður í kerin, sem ræktað er í,
eða því er hleypt inn í þau að neðan.
Áburðarvatninu er hleypt af kerjunum
með ákveðnum millibilum til þess að
loft komist að rótunum við og við. Má
segja, að flóð og fjara sé í kerjunum,
og er auðvelt að koma þessu við með
sjálfvirkum, ódýrum tækjum, en einn-
ig án nokkurra slíkra véla, en þá þarf
að sjálfsögðu meira eftirlit.
Sé ræktað í vatni, þarfnast jurtirnar
stuðnings. Er þá plöntunum veitt stoð
með hálmi eða tréull, sem höfð er á
vírneti í yfirborði áburðarvatnsins í
ræktunarkerjunum. Jurtirnar skjóta
rótum niður í áburðarvatnið, og þarf
sem fyrr að viðra þær við og við, ýmist
með því að dæla lofti gegnum áburð-
arvatnið eða með því að hafa flóð og
fjöru í kerjunum.
Hér er ekki ástæða til að skýra nán-
ar frá aðferð þessari í einstökum atrið-
um, en þess má geta, að engin leynd
ríkir um þau áburðarefni, er nota skal,
og eru þau flest auðfengin og ódýr.
Enda þótt sífellt sé unnið að tilraun-