Helgafell - 01.05.1942, Qupperneq 14

UMHORF
Teresia Guðmundsson:
Frelsisstríð Norðmanna
Horft um öxl
Þegar Þjóðverjar hófu hina miklu
sókn sína vestur á bóginn vorið 1940,
hugðust þeir ljúka styrjöldinni áður en
vetur bæri að garði. Þeirrar trúar munu
flestir aðdáendur nazismans hafa ver-
ið. Telja má fullvíst, að þá fylgdi
þýzka herstjórnin áætlunum og hern-
aðaráformum, sem duga áttu til þess
að sigra Bretland og Frakkland á
skömmum tíma. í Frakklandi gekk allt
„samkvæmt áætlun“, og þó jafnvel
hraðar en Þjóðverjarnir höfðu búizt við.
Innan tveggja mánaða lá franska her-
veldið yfirbugað og örmagna fyrir fót-
um árásarhersins. Nú myndaði þýzki
herinn, er sigrað hafði Frakkland,
vinstri arminn í ,,tangarsókn“ gegn
Bretlandseyjum, en hægri herarmur í
þeirri sókn átti að ná norður og vest-
ur um Danmörku, Noreg, ísland og
Grænland. Það liggur í augum uppi,
hvílíka feikna þýðingu það hefði haft
í baráttunni um Bretlandseyjar og yfir-
ráðin á Atlantshafi, ef Þjóðverjum hefði
auðnazt að fá fótfestu á íslandi og
Grænlandi. Og svo virðist sem litlu
hafi munað, að tilraun yrði gerð til
þessa.
Því má ekki gleyma, að Þjóðverj-
ar urðu fyrir tveggja mánaða óvæntri
töf í sókn sinni á norðurleiðir. Það var
í Noregi. Hin friðsama og fámenna
norska þjóð hafði orðið að þola margs
konar yfirgang og allþungbært tjón,
þótt hún reyndi að gæta ýtrasta hlut-
leysis í stórveldastyrjöldinni. En er
Þjóðverjar réðust í skjóli næturmyrk-
urs þann 9. apríl 1940 á Noreg öldung-
is að ósekju og óvöru, var þolinmæði
þjóðarinnar ofboðið. Hún snerist til
varnar gegn árásarmönnunum. Aðeins
lítilmótlegasti og fámennasti stjórn-
málaflokkur landsins : „Nasjonal Sam-
ling“, undir forustu Vidkun Quislings,
gekk fjandmönnum föðurlandsins á
hönd, og þó langt frá því allur saman.
Svo fámennur var flokkur þessi meðal
norsku þjóðarinnar, að honum hafði
ekki auðnazt að fá nokkurn mann kos-
inn við Stórþingskjör þrátt fyrir ítrek-
aðar tilraunir. Einkennum þessara
manna er í rauninni bezt lýst með um-
mælum, sem höfð eru eftir þýzkum
embættismanni: ,,Níutíu og átta af
hverjum hundrað Norðmönnum vilja
ekkert samneyti hafa við okkur. Við
hina tvo hundraðshlutana hefðum við
helzt kosið að hafa ekkert samneyti“.
7. júní 1940 var baráttu norska hers-
ins gegn þýzka árásarliðinu lokið í bili.
Hákon konungur og ráðuneyti hans
völdu sér nú aðsetursstað í Englandi.
Með stjórninni fóru úr landi margir þeir
Norðmenn, sem þátt höfðu tekið í varn-
arstríðinu. Þeir voru allir sjálfboðalið-
ar í þeirri frelsisbaráttu, sem nú stóð