Helgafell - 01.05.1942, Síða 21

FRELSISSTRÍÐ NORÐMANNA
109
kom á dagskrá, fór svo, að Berggrav,
biskup í Osló, var settur frá embaetti,
og hinir biskuparnir sögðu þá af sér í
mótmælaskyni. Skömmu síðar lagði
öll prestastétt landsins, að kalla má,
niður embætti sín, en lýsti því yfir, að
þeir væru fúsir til þess að sinna áfram
prestsverkum í samræmi við sam-
vizku sína. Berggrav biskup og nokkr-
ir aðrir kennimenn hafa verið teknir
fastir.
Það er fróðlegt að gefa örlögum
þeirra tveggja merkismanna, Berg-
gravs og Seips háskólarektors, gaum.
Báðir þessir menn höfðu mikla þekk-
ingu á þýzkri menningu og virðingu
fyrir henni, þó að þeir eðlilega væru
nazismanum mótfallnir. Margt í fram-
komu þeirra í upphafi stríðsins bend-
ir til þess, að þeir hafi talið það æski-
legast, að bærileg sambúð mætti verða
með þýzka setuliðinu og Norðmönn-
um, og virðast þeir hafa gert sér nokkr-
ar vonir um, að þetta mætti takast. En
þeir urðu fyrir sárum vonbrigðum. Vís-
indamaðurinn Seip og kirkjuhöfðing-
inn Berggrav hafa báðir orðið að hætta
við hlutverk samningamannsins og
taka nú á sig hinar þungu byrðar písl-
arvættisins, trúir hugsjónum sínum og
föðurlandi.
Kennarastéttin hefur mætt áformum
Quislings með sömu djörfung sem
prestarnir. Sögðu kennarar lausum
stöðum sínum heldur en að ganga í
nazistisk kennarafélög, en buðust jafn-
framt til þess að halda áfram kennslu
án launa. Aðferðir þær, sem Quisling
og húsbóndi hans hafa beitt til þess
að kúga kennarana, eru með því villi-
mannlegasta, sem gerzt hefur í Noregi
á tíma ,,nýskipunarinnar“. Nýlega
hafa borizt hingað fyrstu fréttírnar af
fjöldahandtökum norskra kennara og
flutningi þeirra í þrælkunarvinnu.
Virðist öll framkoma leppstjórnarinn-
ar í þessum málum vera með þeim
hætti, að vart finnast dæmi slíks með-
al siðaðra þjóða.
HVERS ER í messunni frægu, sem
AÐ VÆNTA? fram fór f þrándheims.
dómkirkju þann 1. febrúar 1942, þá er
söfnuðinum var meinaður aðgangur,
fjallaði prédikun Fjellbus dómprófasts
um fórnfýsi. Hann minntist þá þeirrar
fórnarlundar, sem Björnstjerne Björn-
son hugðist finna hjá fylgismönnum
Ólafs helga á síðustu herferð hans og
lýst er í þessu erindi:
Motte dem mange bönder,
sammen de stod,
hilsede sin drott:
Herre, hva kan vi vente,
som f^lger?
,,Falle for Kristi ásyn,
tape jert gods og alle 1 har kjær“,
svarte kongen rolig, red videre.
Bpndene váben seg fant,
og fulgte.
í nærfelt tvö ár hafa Norðmenn bú-
ið við harðstjórn og grimmdaræði
miskunnarlausra kúgara. Hinar sáru
þrengingar þjóðarinnar hafa leitt í ljós,
að meðal hennar eru furðu margir
gæddir þeirri skapfestu og fórnarlund,
sem Björnson greinir frá. Slík dæmi
treysta trúna á endurheimt frelsis og
veita þjóðinni fyrirheit um bjarta fram-
tíð, þá er éli því léttir, sem nú gengur
yfir Noreg.
1. maí 1942.
TERESIA GUÐMUNDSSON