Morgunblaðið - 02.11.2012, Blaðsíða 34

Morgunblaðið - 02.11.2012, Blaðsíða 34
34 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2012 ✝ Fjóla Jós-efsdóttir fædd- ist 14. júní í 1920 á Dalvík, Svarf- aðardalshreppi, Eyjafirði. Hún lést á hjúkrunarheim- ilinu Skjóli 16. október 2012. Foreldrar henn- ar voru Jósef Þor- steinsson, bóndi og sjómaður á Dalvík og í Grímsey, f. 18.11. 1886 á Sveinsstöðum í Skíðadal, d. 20.1. 1960 og kona hans Guðrún Ein- arsdóttir húsmóðir, f. 22.8. 1889 á Bláteigi, Skriðuhreppi, d. 2.5. 1974. Systkini Fjólu voru Helga, f. 21.10. 1910, d. 24.2. 1993, Hulda, f. 23.3. 1912, d. 11.11. 1987, Svava, f. 9. 2. 1915, d. 23.12. 1992, Lilja, f. 31.7. 1916, d. 31.10. 1921, Geir, f. 17.1. 1918, d. 15.4. 1976 og tvíburasystirin Sóley, f. 14.6. 1920, d. 17.8. 1920. Uppeldissystir Fjólu var Jó- hanna Elín Sigurjónsdóttir, f. 23.8. 1921, d. 9.4. 1973. Fjóla var frá þriggja ára aldri alin upp í Brekku, Hjalteyri við Eyjafjörð af móðurbróður sín- um, Sigtryggi Einarssyni, starfsmanni Kveldúlfs, f. 21.9. 1892, d. 16.2. 1963, og konu hans Rósu Jónsdóttur húsmóður, f. f. 2009; Magnús Rósmar, f. 6.3. 1972, maki Helena Gylfadóttir, f. 1969, dætur Margrét Rósa, f. 1998, og Ásta Halldóra, f. 2002; Guðmundur Rósmar, f. 14.11. 1974, maki Brynja Stephanie Swan, f. 1975, börn Þorbjörg, f. 2001, og Edward Dagur, f. 2004. 2) Þórey, sálfræðingur, tal- meinafræðingur og myndlist- armaður, f. 13.8. 1943, maki Kristján Baldursson, f. 1945. Dætur þeirra Kristín Hildur, f. 22.2. 1975, maki Salvador Be- renguer, f. 1963, börn Óskar Helgi, f. 2002, og Fjóla, f. 2007; Sólveig Hlín Kristjánsdóttir, f. 21.1. 1977, sambýlismaður Steinþór Steingrímsson, f. 1977, dóttir Melkorka, f. 2012, d. 2012; Þuríður Helga, f. 21. nóvember 1977, sambýlismaður Magnús Óskar Helgason, f. 1977, börn Hekla Sólveig, f. 2006, Helgi Hrafn og Kría Þórey, tvíburar, f. 2012; Þórhildur Fjóla, f. 10.9. 1979, maki Egil Ferkingstad, f. 1979, börn Óðinn og Elma, tví- burar f. 2009. 3) Hildur Guðrún, bókasafns- og upplýsingafræð- ingur, f. 12.4. 1948, maki var Þórður Ingimarsson, f. 3.3. 1949. Sonur þeirra Eyþór, f. 5.8. 1980, maki Valentina Vrin- ceanu, f. 1982, dætur Hildur Ana, f. 2004 og Elisabet Maria, f. 2009. Útför Fjólu fer fram frá Foss- vogskirkju í dag, 2. nóvember 2012, og hefst athöfnin klukkan 13. 3.7. 1877, d. 24.12. 1942. Á heimilinu voru einnig for- eldrar Sigtryggs, hjónin Einar Sig- valdason (1855- 1936) og Steinunn Jóhanna Björns- dóttir (1860-1935). Hinn 26. apríl 1941 giftist Fjóla Eyþóri Magnúsi Bæringssyni, kaup- manni, f. 15.6. 1916 á Ísafirði, d. 2.9. 1972. Foreldrar hans voru Bæring Magnús Sveinn Bær- ingsson, sjómaður á Ísafirði, f. 26.10. 1890 í Furufirði, d. 25.4. 1921 og Sigríður Guðjónsdóttir verkakona, f. 6.12. 1886 á Eyj- um, Kaldrananeshreppi, Strandasýslu, d. 23.2. 1946. Ey- þór var alinn upp af afa sínum, Bæring Bæringssyni, bónda Furufirði og Grunnavík, f. 16.7. 1863, d. 10.4. 1925, og seinni konu hans, Guðrúnu Tóm- asdóttur, húsmóður, f. 11.9. 1868, d. 19.12. 1948. Börn Fjólu og Eyþórs 1) Sigtryggur Rós- mar framkvæmdastjóri, f. 8.7. 1941, maki Þorbjörg Guðmunds- dóttir, f. 7.1. 1942. Börn þeirra Fjóla Guðrún, f. 22.8. 1969, maki Eggert Vilberg Valmundarson, f. 1969, börn Valmundur Rós- mar og Þorbjörg Gróa, tvíburar Fjóla Jósefsdóttir, eða amma Fjóla eins og hún var jafnan kölluð, ólst upp í veðursæld þar sem tjörnin og brekkan mætast á Hjalteyri. Þangað kom hún í fóstur um þriggja ára aldur til móðurbróður og eiginkonu hans og ólst þar upp. Fjóla leit ætíð á þau hjón sem foreldra enda naut hún ástúðar og umhyggju sem um eigin börn þeirra væri að ræða. Fjóla var fædd á Dalvík ásamt tvíburasystur. Tveggja mánaða gömlum sótti skuggi kíghóstans svo hart að litlum stúlkum að þeim var ekki hugað líf. Móðirin trúði ekki á grimmd heimsins en tók fram spegilbrot og bar að vitum þeirra. Þegar brotið var borið að vitum Fjólu brá dögg á glerið. Barnið var á lífi og móðirin tók það í fang og efldi það líf sem er nýlokið. Á ungdómsárum Fjólu var ekki um langa skólavist að ræða. Hlut- skipti ungu stúlknanna frá Brekku varð að vinna. Fara í vist. Fyrst í heimabyggð en á sautjánda ári hélt hún til Reykjavíkur þar sem heimili hennar var upp frá því. Í fyrstu vann hún ýmis störf í borginni. Einkum á heimilum fólks eins og algengt var á þeim tíma. Um tví- tugt kynntist hún Eyþóri Magn- úsi Bæringssyni. Saman felldu þau hugi og héldu falleg og ást- sæl út á veginn og lögðu grunn að nýju lífi. Eyþór Magnús vann framan af ýmis störf en stofnaði síðar rekstur Maggabúðar og verslaði á nokkrum stöðum í borginni. Síðast við Kapalskjóls- veg en hann féll skyndilega frá á haustsíðdegi fyrir fjórum ára- tugum. Fjölskyldan var Fjólu mikilvæg. Að eiginmanninum látnum seldi hún reksturinn og efldist í hlutverki ættmóðurinn- ar. Hún átti létt um mál svo stundum var erfitt að andmæla. Heilræðin voru tilbúin og ekki skorti áherslu þegar hún lauk tölu með setningunni „og mundu það“. Á efri árum falaðist hún stundum eftir að skroppið yrði í búðarferð fyrir hana og las fyrir hvað hana vanhagaði um. Treysti á minnið sem sjaldan brást. Hún fór nokkrum sinnum með listann til öryggis og bætti þá stundum nokkru við í hverri yfirferð þann- ig á burðarpokinn þyngdist af hverju orði. Og þegar ungur maður fór sína fyrstu utanbæj- arför um verslunarmannahelgi var tekið fram að bjór væri óþarfur förunautur. Fjóla bar ætíð sterkar taugar til Hjalteyr- ar. Draumurinn um Hjalteyri bjó með henni og rættist þegar fjöl- skyldan sameinaðist um kaup á Richardshúsi hinu eldra og að gera það sumardvalarhæft. Á Hjalteyri var hún í túninu heima. Horfði á veggjarbrotið sem eftir stendur af æskuheimili hennar. Stóð á slóðinni sem hún rölti sem barn. Lokaárin urðu Fjólu erfið. Slitgigtin setti svip á líf hennar en hún hélt heimili á meðan hægt var og dálítið lengur. Er hún átti erfitt um að koma til dyra komin hálfa leið að níræðu fékkst hún til þess að ræða um dvalarheimili þótt það væri henni þvert um hug. Þar bar hún höfuðið með reisn eins og henni var lagið. Tveggja mánaða hafði hún sigur í viðureign við kíghóstann. Upp- gjöf var trúlega eina orðið í ís- lenskri tungu sem hún lærði aldrei eða vildi ekki læra. Hún kvaddi sátt. Hún leit ekki á þau vistaskipti sem uppgjöf. „Mín bíður ekkert nema gott,“ voru kveðjuorð hennar til dótturson- ar. Þórður Ingimarsson, Eyþór Þórðarson. Lífsgleði einkenndi Fjólu Jós- efsdóttur. Hún hafði alltaf eitt- hvað til að gefa, góð orð og upp- örvun. Áhugi hennar fyrir velferð fjölskyldunnar var ein- stakur. Guðstrúin var henni svo einlæg og eðlileg og einkenndi allt hennar líf, hugsun og athafn- ir Hún var alin upp á Hjalteyri við Eyjafjörð hjá fósturforeldr- um, Rósu og Sigtryggi í Brekku, þau voru alþýðufólk og bjuggu við þröngan kost. Fjóla elskaði þennan stað og var það henni mikil gleði þegar börnin hennar eignuðust hús á Hjalteyri. Það voru gleðistundir í lífi hennar þegar hún gat verið þar, en vegna vanheilsu hennar urðu Hjalteyrarferðirnar ekki marg- ar. Þetta hús var sögulegt stórt hús sem var byggt af Thor Jen- sen í upphafi 20. aldar. Húsið var að niðurlotum komið þegar fjöl- skyldan eignaðist það. Húsið var lagfært og gert nothæft og þrjú sumur rak Þórey dóttir hennar kaffihús þar. Ung að aldri veiktist Fjóla af Akureyrarveikinni og varð að liggja mánuðum saman á gamla spítalanum á Akureyri. Þessi sjúkdómur hafði áhrif á allt hennar líf og lá eins og hún sagði oft eins og falinn eldur í líkama hennar og gat blossað upp og brotist út í köstum og verkjum. Og aldrei var hún laus við verki og vanlíðan. Það er svo undarlegt til þess að hugsa að svona góð og jákvæð manneskja eins og Fjóla var, hafi þurft að líða eins og raun bar vitni. Síðustu ár bundin hjólastól og hjúkrunarheimili. Eigi að síður var hún sérstak- lega jákvæð og bjartsýn kona sem vildi öllum vel og lagði alltaf gott til málanna, var alltaf hvetj- andi við sína nánustu. En ákveð- in gat hún líka verið og hafði skoðanir á flestum hlutum. Hún náði vel til ungu kynslóð- arinnar og barnabarnanna, hún skildi vel þeirra gleði og sorgir. Og stundum leit hún í kaffiboll- ann eða spilin og sá fram í tím- ann. Hann er bjartur bollinn þinn, sagði hún oft. Og oftar en ekki rættist það sem hún sagði. Hún var heimavinnandi fyrir- myndar húsmóðir. Hún giftist ung Eyþóri Magnúsi Bærings- syni og saman stóðu þau í lífs- baráttunni frá því að byrja í fá- tækt með tvær hendur tómar til bjargálna. Eyþór fór út í versl- unarrekstur og stofnaði Magga- búð fyrst á Laugvegi 134 síðar Á Framnesvegi og við Kaplaskjóls- veg. En rétt þegar batnandi efnahagur þeirra blasti við kom reiðarslagið. Eyþór Magnús lést aðeins 56 ára gamall. Fjóla var ekkja í 40 ár. Ég var ungur þegar ég kynnt- ist Fjólu og kom inn í fjölskyld- una. Hún tók mér einstaklega vel frá fyrstu stund og var mér elskuleg tengdamóðir. Ég skynj- aði það þegar ég kvaddi hana í ágúst sl. að við myndum ekki sjást aftur í þessu lífi. Og líklega hefur hún líka skynjað það. En hennar einlæga kærleiksríka vinátta var svo sönn og hlý að ég fór frá henni glaður í huga og fullur af þakklæti. Kristján Baldursson. Minningarnar um ömmu Fjólu streymdu fram í hugann þegar við fréttum að hún væri farin frá okkur. Amma Fjóla var ljúfasta amma sem maður getur hugsað sér og á sama tíma tókst henni að vera svo skemmtilega ákveðin og pólitísk. Hún kaus alltaf í kosningum og lá ekki á skoðun- um sínum um hvaða flokk og for- setaframbjóðanda maður ætti að kjósa. Amma Fjóla studdi okkur alltaf í því sem við tókum okkur fyrir hendur og hvatti áfram á allan hátt. Það var alltaf gott að tala við ömmu, hvort sem það var í símann eða þegar við kom- um í heimsókn, hún lumaði allaf á einhverju fallegu hóli, sem öll- um þykir svo vænt um að heyra. Eins var gaman að heyra hana segja sögur um verur sem ekki öllum er gefið að sjá og fá hana til að spá í spil eða bolla. Hún kenndi okkur líka margt. Sérstaklega munum við eftir því hvað amma Fjóla fór alltaf vel með það sem hún átti. Hún púss- aði skóna sína reglulega þannig að skór sem voru margra ára gamlir litu út sem nýir. Svo sýndi hún okkur gömul föt eða húsbúnað og sagði hve langt var síðan hún eignaðist þetta og benti stolt á að samt væri það al- veg óslitið. Þessi lærdómur, að fara vel með hlutina sína, er ein- staklega dýrmæt og góð áminn- ing. Amma Fjóla var nýtin en jafn- framt mjög gjafmild og gaukaði oft að okkur smáaur þegar við komum í heimsókn. Afmælis- gjafirnar og jólagjafirnar frá ömmu voru mjög rausnarlegar en hún gaf okkur oft falleg nátt- föt sem við sváfum í á jólanótt. Við fengum oft að gista hjá ömmu á Reynimelnum, þar var alltaf mjög notalegt að vera og góður og rólegur andi. Hún hafði þann sið að blessa húsið fyrir svefninn og áður en hún fór út úr húsi. Þegar við vorum yngri var húsið hennar fullt af blómum og sumar klifurplönturnar virtust endalausar. Skotið með gervi- arninum var líka svo fallegt og snyrtilegt að maður þorði varla að snerta neitt. Á jólunum hafði hún fallegasta jólaskraut sem við höfðum séð, litla kirkju með ljósi inni í og bómullarsnjó. Amma Fjóla þjáðist alla tíð sem við þekktum hana af mikilli gigt, en hún sýndi mikinn styrk í gegnum þennan sjúkdóm og kenndi okkur að vera sterkar og jákvæðar þrátt fyrir að eitthvað bjátaði á. Amma gat ekki farið mikið út úr húsi síðustu árin en fylgdist samt vel með. Oft sat hún við gluggann og virti fyrir sér mannlífið fyrir utan. Eins fylgdist hún alltaf vel með frétt- um og því sem var í tísku og gaf okkur stundum góð ráð í þeim efnum. Minningin um ömmu Fjólu er góð minning um ljúfa, sterka og glæsilega konu, blessuð sé minn- ing hennar. Ömmubörnin, Þórhildur Fjóla og Sólveig Hlín. Margar góðar minningar eig- um við systur um hana ömmu Fjólu. Alltaf var svo notalegt að koma í heimsókn til hennar, heimilið hlýtt og fallegt, þar sem hver hlutur hafði sinn stað og sína sögu. Hún fór vel með alla hluti og það skipti engu hvort hluturinn var dýr eða ódýr. Amma var virðuleg og smart, hún vandaði sig í klæðavali og passaði að fötin væru í stíl, hún vildi alltaf vera vel til höfð og setti upp hatt þegar hún fór að heiman, okkur þótti hún afar glæsileg. Ótal sögur og frásagnir rifjast upp, en amma hafði alltaf frá svo mörgu að segja. Sögur úr barn- æsku, skemmtilegir draumar eða önnur atvik sem drifið höfðu á dagana. Amma var líka sérlega næm, hafði einstaka hæfileika til að lesa fólk og sjá fyrir óorðna hluti. Hún var ekki feiminn við að tala um trú sína á guð, líf eftir dauðann og að það er margt sem við ekki sjáum með berum aug- um, málefni sem í raun eru sjald- an rædd. Þessi sannfæring sem hún miðlaði til okkar hafði án efa áhrif á viðhorf okkar til lífsins. Amma var einstaklega hlý og einlæg, hún hvatti okkur áfram í hverju sem var án fordóma og hafði alltaf göfug gildi að leið- arljósi. Því miður var hún alla tíð léleg til heilsunnar og þá tíð sem við þekktum hana átti hún erfitt um gang og að fara inn og út úr bíl en henni þótti einstaklega gaman að fara í bíltúr. Það var alltaf erfitt að kveðja ömmu, við vildum verja meiri tíma hjá henni og þótti leiðinlegt að skilja hana eftir eina. En amma var alltaf bjartsýn og jákvæð og reyndi að gera gott úr hlutunum. Okkur þótti svo vænt um hana ömmu okkar, hún var einstök kona á svo margan hátt. Minning hennar lifir með okkur. Minning þín er mér ei gleymd; mína sál þú gladdir; innst í hjarta hún er geymd, þú heilsaðir mér og kvaddir. (Káinn) Kristín Hildur Kristjáns- dóttir og Þuríður Helga Kristjánsdóttir. Kaffibolla snúið þrjá hringi réttsælis yfir höfði sér og þrjá hringi rangsælis, krossmark, blásið í og hvolft á heitan ofninn. Margir þeir er sóttu ömmu mína Fjólu heim gerðu þessar æfingar og biðu spenntir eftir að þornaði í bollanum og amma tæki hann upp og liti í hann. Stundum var amma ekki upplögð og þá var bollinn skilinn eftir á ofninum sem bar þess merki að kaffiboll- um væri á hann hvolft. Það er nefnilega svo að meðan sumir trúa á Guð almáttugan og aðrir á stokka og steina, hafa þeir verið til sem trúðu ekki minna á ömmu Fjólu og það sem hún sá í kaffi- bollanum þeirra eða las úr spil- um. Margsannað þótti að spá- dómar hennar kæmu fram og magnað þegar jafnvel var hægt að rata í fjarlægum löndum eftir leiðarlýsingu ömmu fenginni úr kaffibolla. Líklegast var það þó hæfileiki ömmu til að hvetja fólk til dáða, sjá það jákvæða í hverri stöðu og greiðu leiðina fram veg- inn, sem var undirstaðan í trúnni á hana. Það kom fyrir að amma liti í bollann minn og oftast byrjaði hún á því að segja „ það er bjart yfir bollanum þínum, Fjóla mín“ og því trúði ég og það hefur hingað til staðist. Þetta voru notalegar stundir. Amma sat í hægindastólnum sínum, velti bollanum milli handanna og spáði í hann. Stofuklukkan tifaði taktfast, en þó var sem hún tifaði ekki í takt við aðrar klukkur heldur að inni hjá ömmu minni væri annar tími og önnur stund en sú sem beið fyrir utan dyrnar. Heimsókn hjá ömmu hófst alltaf á því að ketillinn var settur upp og kaffi lagað upp á gamla mátann. Ég sat jafnan á háum tröppustól í eldhúsinu hennar, uppáhaldsstól frá því ég var lítil, spjallaði við ömmu og hlustaði á hana lýsa því þegar hún sá huldufólk í bláum klæðum rek- andi sitt huldufé á hulduhestum og þegar hún sá svipi sem gerðu boð á undan komu gesta eða fylgdu þeim. Einnig hlýddi ég á sögur hennar af sjálfri sér, ungri stúlku á Hjalteyri. Frásögn hennar var jafnan leikandi létt og ljóslifandi. Henni þótti afar vænt um æskuheimili sitt Brekku og fósturforeldra sína sem hún kallaði mömmu og pabba. Á heimilinu bjuggu einn- ig amma hennar og afi. Minn- isstæð er frásögn hennar af hús- lestrum afa síns við kertaljós í litlu stofunni heima í Brekku. Þétt var setið en hátíðleiki, ró og kærleikur alltumlykjandi, hljóm- andi í sálmasöng heimilisfólks- ins. Þetta voru minningar sem henni þótti vænt um og yljaði sér við. Amma var lífsglöð kona, heillandi og með mikla útgeislun. Hún hafði unun af söng og naut þess að syngja sjálf enda með hreint ágæta söngrödd. Amma trúði á líf eftir þetta líf og taldi sig hafa sönnun þess í mörgu því sem hún hafði sjálf upplifað og séð bæði í draumi og vöku. Af hlýjum hug kveð ég ömmu mína Fjólu með vísuorðum úr sálmi sem hún kenndi mér og hafði yfir þegar hún í veikindum eða sorg styrkti hug sinn: Drottinn vakir, Drottinn vakir daga og nætur yfir þér. Blíðlynd eins og besta móðir ber hann þig í faðmi sér. Allir þótt þér aðrir bregðist, aldrei hann á burtu fer. Drottinn elskar, – Drottinn vakir daga og nætur yfir þér. (Sigurður Kristófer Pétursson.) Fjóla. Hálfmánar, vanilluhringir, gyðingakökur, piparkökur, loft- kökur, möndlukökur, spesíur, kúrennukökur, súkkulaðikökur. Minnst níu sortir og að auki: kanilterta, sveskjuterta, rjóma- terta, jólakaka og randalín. Á jóladag svignaði kökuborðið hjá ömmu Fjólu undan kræsingum sem rennt var niður með heitu súkkulaði. Allar þessar kökur voru þó aðeins eftirréttur því að sjálfsögðu var aðalrétturinn hangikjöt með laufabrauði og til- heyrandi. Amma Fjóla var fyrirmynd- arhúsfreyja vestast í Vestur- bænum, heimavinnandi alla tíð og heil í því starfi sínu. Fjöl- skyldan var henni allt og hún studdi eiginmann, börn og barnabörn og hvatti til góðra verka. Drauma sem hún hafði fyrir sína hönd sá hún að ein- hverju leyti rætast í þeim. Amma og afi, Fjóla og Magn- ús, hófu sinn búskap árið 1941 á Kárastíg 9, Reykjavík. Þar leigðu þau lítið risherbergi. Þvottaaðstaðan var vaskafat og eldaaðstaðan prímushella. Amma minntist þessa fyrsta heimilis með hlýju, þar bjó hún með frumburð sinn og fyrsta sól- argeislann, en svo nefndi hún börnin sín, og naut þess að ann- ast hann þó að þröngt væri búið. Húsnæðisskortur var í Reykja- vík á þessum tíma og var það fyrir áræðni ömmu að þau fengu leigða íbúð í nýbyggðu húsi á Rauðarárstíg 32 árið 1942, en hún kannaðist við eigandann, byggingarmeistara fram- kvæmda við síldarverksmiðjuna á Hjalteyri. Í íbúðinni var stofa, eldhús og herbergi. Herbergið leigðu þau út þannig að enn var þröngt um þau. Á Rauðarárstíg eignuðust þau dætur sínar. Með ráðdeildarsemi og dugnaði byggðu þau sér hús, Skipasund 51, og bjuggu þar nokkur ár eða þar til þau festu sér húsnæði á Vesturgötu 53 b árið 1954. Þar bjuggu þau til ársins 1969 er þau fluttu á Reynimel 78. Á Reynimelnum voru jólaboð- in haldin. Börn okkar eiga einnig minningar frá þeim en síðasta Fjóla Jósefsdóttir ✝ Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma, JÚLÍA GARÐARSDÓTTIR, Hjallalundi 20, Akureyri, andaðist á Sjúkrahúsinu á Akureyri miðvikudaginn 31. október. Útförin verður auglýst síðar. Garðar Lárusson, Guðrún Ragna Aðalsteinsdóttir, Karl Óli Lárusson, Þórdís Þorkelsdóttir, Þráinn Lárusson, Þurý Bára Birgisdóttir, barnabörn og barnabarnabörn.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.