Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.04.2013, Blaðsíða 47

Á
tíu ára tímabili hafa um 500
heimili verið blessuð hérlendis
vegna þess að íbúar hafa upp-
lifað einhvers konar óþægindi
sem ekki tókst að finna jarð-
neskar skýringar á. Í öllum tilfellum hafa íbú-
ar að eigin frumkvæði óskað eftir aðstoð
presta en það er hluti af þjónustu þeirra að
aðstoða fólk í hvers kyns erfiðleikum og óör-
yggi – líka þegar eitthvað óútskýranlegt á í
hlut.
Að meðaltali heimsækja prestar landsins
því í heild um 50 hús á ári sem er nærri 1
hús á viku. Þessar tölur er sjaldnast að finna
í starfsskýrslum einstakra presta og til að
Sunnudagsblað Morgunblaðsins fengi ein-
hverja heildarsýn yfir fjölda þessara tilfella
var hafður sá háttur á að hafa samband við
mjög stóran hluta þeirra presta þjóðkirkj-
unnar sem starfandi eru auk þess sem haft
var samband við Fríkirkjuna í Reykjavík og
Kaþólsku kirkjuna. Prestar brugðust vel og
skjótt við beiðninni og má þakka þeim góð
svör. Í heild gáfu um 90 prestar
upp þann fjölda tilfella sem þeir
töldu að þeir hefðu komið að. Þó
að prestar í sumum sóknum hafi
aðeins farið í örfáar vitjanir af
þessu tagi á löngum prestsferli
eru aðrir, sérstaklega í
stærri prestaköllum,
sem árlega fá þó-
nokkrar beiðnir inn á
sitt borð og sinna
þeim. Benda má á að
þar sem ekki náðist í alla presta landsins
eru tölur um húsblessanir að líkum hærri.
Á ekkert skylt við
særingar bíómynda
Eflaust kemur það mörgum á óvart að einu
sinni í viku séu íbúar einhvers heimilis í land-
inu það uggandi yfir einhverju óútskýranlegu
að þeir leita á náðir prests.
Prestar virðast vera á einu máli um að það
sé ekki þeirra að dæma og langflestir hafa þá
reynslu að eftir einfalda bænastund heima
fyrir líði fólki betur. „Óværan“ hverfi, fólk
sofi betur og friður skapist. Mál sem þessi
eru viðkvæm enda fólk oft feimið við að stíga
fram af ótta við að vera einfaldlega álitið
ruglað. Að sama skapi segja prestar að taka
þurfi skýrt fram að athafnir þeirra eigi ekkert
skylt við neins konar særingar, kukl eða „ex-
orcisma“ bíómyndanna. Það megi ekki dæma
fólk þótt það telji sig upplifa eitthvað sem
fellur ekki undir pólitískan rétttrúnað. Og
hluti af þeirra þjónustu sé að fólk geti leitað
til þeirra í hvers kyns vanda. Þar fyrir utan
er alvanlegt að heimili, fyrirtæki og jafnvel
skip séu blessuð án þess að það tengist neinni
óværu.
Prestar landsins höfðu frá margbreyti-
legum sögum að segja, oft gátu þeir ekki
greint mjög ítarlega frá atriðum til að brjóta
ekki trúnað prests og sóknarbarns en þess
má þó geta að nákvæmar frásagnir sem
fylgja hér til hliðar – til dæmis frásögn séra
Þórs Haukssonar – eru fengnar með leyfi
þeirra sem til prestanna leituðu.
Upplifanir þær sem fólk
lýsir geta verið allt frá und-
arlegum hljóðum upp í að
húsgögn hreyfist. Þótt
flestir prestanna segist
ekki hafa fundið fyrir óþægindum
sjálfir segjast þeir trúa sóknarbörnum
sínum. Þó eru nokkrir sem segjast hafa
upplifað að ekki væri allt með felldu
þegar þeir komu á staðinn og and-
rúmsloftið á við það sem heimilisfólk
lýsti.
Prestar segja að mjög oft sé alls
ekki hægt að finna neitt í sálarlífi
eða aðstæðum fólks sem geti
orðið til þess að það upplifi
ógnir í vöku, sofandi og oft
milli svefns og vöku. Stund-
um megi þó rekja ónotin til
jarðneskra atburða; ást-
vinamissis og sorgar. Prestur sem vildi ekki
láta nafns síns getið sagði frá því að eitt sinn
hefði kona leitað til hans sem misst hafði
manninn sinn á sjó og hún fann fyrir kaldri
nærveru hans og fannst það óþægilegt. Hún
flutti út en áfram fylgdi veran eða hin kalda
nærvera. „Ekkjan bað mig að koma og blessa
húsið. Ég kom og við ekkjan fórum í hvert
einasta herbergi hússins og báðum í nafni
Jesú Krists.“
Voveiflegir atburðir í verksmiðju
Íslendingar virðast oft biðja um blessun ef
börn eiga í hlut – sofa illa, finnst þau sjá eitt-
hvað eða líður illa í herbergjum sínum eða
ákveðnum hluta hússins. Þá er til að skyndi-
leg tíð heimilisslys og mikil veikindi eftir
flutning í nýjar vistarverur verði til þess að
fólk óski eftir blessun.
Í handbók þjóðkirkjunnar, bls. 136, er sett
upp bænastund, sem er kölluð „blessun hús-
næðis“. Séra Helga Soffía Konráðsdóttir fer
til dæmis yfir í stuttu spjalli á næstu opnu
hvernig hún fer að þegar hún er beðin um að
hjálpa fólki með heimili sitt og oftast nær
byrjar hún á því að biðja heimilisfólk að biðja
og sjálf biður hún fyrir heimilinu án þess að
fara á staðinn. Gangi það ekki er heimsókn
prests næsta skref. Þess eru líka dæmi að
forsvarsmenn fyrirtækja hafi leitað til presta.
Nýverið óskaði eigandi fyrirtækis eftir því að
prestur kæmi með fyrirbæn. Ástæðan var sú
að framleiðslutækin voru alltaf að bila og af
undarlegum ástæðum fór neyðarstöðvun
ítrekað í gang á færiböndum þótt enginn væri
þar nærstaddur. Hafði þetta gengið svona ár-
um saman og heimsóknir fagfólks frá þeim
verksmiðjum sem framleiddu tækin báru eng-
an árangur. Í þessu húsnæði hafði voveiflegur
atburður átt sér stað fyrir nokkrum árum.
„Nú um daginn hitti ég eigandann og fékk að
heyra af því að eftir heimsókn mína hefði allt
fallið í ljúfa löð og allt gengur eins og smurt,“
upplýsti prestur sem vildi ekki láta nafns síns
getið.
Leita blessunar vegna
ótta á heimilum
NÆR VIKULEGA ER LEITAÐ TIL PRESTA HÉR Á LANDI VEGNA EINHVERS KONAR ÓVÆRU Í HÍBÝLUM SEM ÍBÚAR
TELJA SIG EKKI FINNA JARÐNESKAR SKÝRINGAR Á. FÓLK GREINIR FRÁ ÓÞÆGILEGRI NÆRVERU, FINNST SEM HÚS-
GÖGN HREYFIST, SUMIR HEYRA HLJÓÐ OG EINHVERJUM FINNST ÞEIR HREINLEGA SJÁ FÓLK SEM Á EKKI AÐ VERA
TIL. SVOKÖLLUÐ HÚSBLESSUN ER HLUTI AF ÞJÓNUSTU PRESTA OG ER HÚN VEITT VIÐ ÝMISS KONAR HEFÐ-
BUNDIN TÆKIFÆRI EN MÖRG DÆMI ERU UM AÐ LEITAÐ SÉ TIL ÞEIRRA VEGNA ÓÚTSKÝRÐRA ATBURÐA.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
Húsblessanir presta vegna óútskýrðra óþæginda eða reimleika
500 hús síðustu 10 árin 50 hús á ári
Um eitt
hús á viku
28.4. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 47
„Mín reynsla er sú að það er
yfirleitt bænahald heim-
ilisfólks sem hrífur best þegar
óværa leggst á heimili. Í því
tel ég ekki fólgna neina af-
stöðu fólks með eða gegn
prestum. Þjónusta presta er
vel þegin þegar svo á við,“
segir Aðalsteinn Þorvaldsson,
sóknarprestur í Grund-
arfjarðarkirkju.
Hann segir að þegar persónulegt bænahald
heimilisfólks hafi ekki gengið af einhverjum
sökum og enn sé vart óværunnar sé prestur
kallaður til. „Þetta er í sjálfu sér stórmerkilegt
fyrirbæri í trúarlífi Íslendinga því mjög víða
annars staðar í heiminum fær fólk „sérfræðing“
að svona verkefnum og prestar eru meira á hlið-
arlínunni. En Íslendingar taka skírn sína og al-
mennan prestsdóm alvarlega og maður veltir
vöngum yfir þessari afstöðu sem ég álít vera að
mörgu leyti birtingarmynd sterkrar trúar og
góðrar og hollrar sjálfsmyndar í trúnni. Þetta er
afar hugrökk afstaða gagnvart því sem þú skil-
ur ekki og vekur jafnvel hjá þér ótta og er tví-
mælalaust afstaða trausts, trú á hið góða.“
Aðalsteinn
Þorvaldsson
Stórmerkilegt
fyrirbæri
„Fyrir hefur komið að ég
hef verið beðinn að koma í
hús og blessa það vegna ein-
hverrar ónotakenndar sem
fólk hefur upplifað á staðn-
um. Sjaldan hefur fólk talað
um draugagang eða reim-
leika. Frekar hefur verið
rætt um eitthvað sem ekki
er hægt að útskýra en veld-
ur fólki óþægindum,“ segir Svavar Alfreð
Jónsson, sóknarprestur Akureyrarkirkju.
Fyrir nokkrum árum fór Svavar til fólks
sem leigði gamalt hús. Það hafði upplifað ým-
islegt og það sem var sláandi var að leigjend-
urnir á neðri hæðinni reyndust hafa upplifað
það sama þegar á þá var gengið. „Um var að
ræða kulda, hljóð, umgang, högg og fleira í
þeim dúr. Ég gekk milli herbergja í húsinu,
flutti bæn og blessun.“ Fólkið ætlaði að hafa
samband við Svavar ef ástandið lagaðist ekki
en hann hefur ekki heyrt frá því síðan.
„Ég veit að það samrýmist kannski ekki
pólitískum rétttrúnaði okkar tíma að tala um
svona lagað en ég veit um fleiri en eitt dæmi
þess að fólk hafi upplifað eitthvað sem það
getur ekki útskýrt. Ég er sannfærður um að
fleira er til en það sem við sjáum eða skynjum
og skiljum.“
Nágrannarnir
einnig vitni
Svavar Alfreð
Jónsson
„Ég ráðlegg öllum að signa
yfir heimili sín og vist-
arverur daglega. Því fylgir
blessun og minnir okkur
sjálf á að ekkert er að óttast.
Þegar fólk telur sig finna
fyrir einhverri óværu og vill
fá prest til að vera með hús-
blessun er það til vitnis um
að þegar okkur finnst að öll
sund séu að lokast leitum við til kirkjunnar,“
segir Kristinn Ágúst Friðfinnsson, sókn-
arprestur Selfossprestakalls.
Kristinn tók þátt í kvikmyndinni Hreint
hjarta fyrir nokkrum árum sem átti einmitt
að sýna þetta og tengdist gamalli sögu úr Fló-
anum. „Til prestsins var leitað til að kveða
niður draug, ekki vekja upp draug, eins og
einhverjir misskildu. Kirkjan hefur alltaf og
mun alltaf verða fólki innan handar og
standa með því í gleði og sorg og í meðvindi
og mótvindi. Það er boðskapurinn.“
Kristinn Ágúst
Friðfinnsson
Ekkert er
að óttast