Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.04.2013, Blaðsíða 56

56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.4. 2013
BÓK VIKUNNAR Þúfnatal er ný ljóðabók eftir Guðbrand
Siglaugsson, en hún er tólfta ljóðabók hans. Síðast sendi hann
frá sér bókina Höfuð drekans á vatninu.
Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is
Kunningi minn, sem ég hitti oft íuppáhaldsbókabúðinni okkar, Ey-mundsson á Skólavörðustíg, var
þar einmitt um daginn þar sem hann
handlék Skýrslu 64 eftir Jussi Adler-
Olsen. „Þú verður að lesa þessa bók,
hún er svo vel gerð og spennandi,“ sagði
ég með áherslu þess sem telur sig vera
að boða fagnaðarerindi.“ „Nei, ég les
ekki lengur bækur eftir þennan mann,“
sagði kunninginn með sterkri áherslu
þess manns sem ekki verður talinn ofan
af ákvörðun sinni. „Láttu ekki svona,
hann er einn af bestu spennusagnahöf-
undum í heimi,“ sagði ég. Kunninginn,
sem er reyndar sjálfur rithöfundur,
sagði mér að hann hefði séð sjónvarps-
viðtal við Adler-Olsen og fundist met-
söluhöfundurinn svo montinn að hann
hefði beinlínis far-
ið í taugarnar á
sér. Því gæti hann
ekki lengur notið
þess að lesa bæk-
ur hans. Ég eyddi
umtalsverðum
tíma í að koma
þessum þrjóska
lestrarhesti í
skilning um að
hann hefði Adler-
Olsen fyrir
rangri sök, hann
væri verulega skemmtilegur maður,
vissulega hefði hann sjálfstraust en það
væri nú bara af því góða að menn væru
ekki stöðugt að afsaka sjálfa sig. Ég
vitnaði svo til eigin reynslu því ég hafði
borðað kvöldmat með danska spennu-
sagnahöfundinum og fleira fólki og þar
lék metsöluhöfundurinn á als oddi og
var fljúgandi skemmtilegur og átti svið-
ið.
„Þú ert að missa af góðri bók og þú
veist sjálfur að þú hefur gaman af góð-
um spennusögum,“ sagði ég, dálítið eins
og ströng kennslukona. Þessar rök-
semdir hrifu ekki. Kunningi minn, sem
er reyndar þekktur fyrir þrjósku, ætlar
að lifa án þess að hafa lesið Skýrslu 64.
Það tap er á hans ábyrgð.
Svona getur persóna rithöfundarins
flækst fyrir verkum hans og gert les-
endur afhuga honum. Ekki er mikil
sanngirni í því. Auðvitað á að meta verk
óháð því hvernig maður kann við lista-
manninn. En vitanlega er alltaf notalegt
að lesa góða bók og vita að höfundurinn
er gott eintak af manneskju. Mér finnst
Adler-Olsen flott manneskja og frábær
spennusagnahöfundur.
Orðanna hljóðan
ÞRJÓSKI
LESAND-
INN
Jussi Alder-Olsen
Skýrsla 64
T
ími kaldra mána er ný ljóðabók
eftir Magnús Sigurðsson. Þetta er
þriðja ljóðabók Magnúsar en hann
hlaut Bókmenntaverðlaun Tóm-
asar Guðmundssonar fyrir
fyrstu ljóðabók sína Fiðrildi, mynta og spör-
fuglar Lesbíu. Hann hlaut svo Ljóðstaf Jóns
úr Vör árið 2013 fyrir ljóðið Tunglsljós sem
er að finna í þessari nýju bók.
„Í aðra röndina eru þetta náttúruljóð,“ seg-
ir Magnús um nýju bókina og bætir við: „Það
er ekki svo að skilja að ég fari af stað ákveð-
inn í að yrkja um ákveðið efni heldur ræðst
það smátt og smátt og gerist nánast sjálf-
krafa. Þegar handritið að þessari bók var far-
ið að taka á sig mynd reyndi ég að raða ljóð-
unum upp eftir umfjöllunarefni þeirra. Það
getur verið erfitt að yrkja sjálfa ljóðabókina,
að finna rétt jafnvægi á milli ljóðanna og
hvernig þau raðast saman. Að baki þessum
60 ljóðum sem þarna er að finna eru eflaust
þrefalt fleiri sem voru strikuð út. Stór hluti
af ferlinu er að enduryrkja, endurlesa og
endurskoða, strika út og reyna að fara nýja
leið að sömu hugmynd. Á bak við hvert ljóð
eru því ótal atrennur þar sem ég er búinn að
endurvinna ljóðið þar til ég er loksins ánægð-
ur með það, ef ég er þá ekki búinn að henda
því.“
Á kápu ljóðabókarinnar segir að í ljóðunum
sért þú að andæfa framfaragoðsögn nú-
tímans. Hvað áttu við?
„Það er til dæmis ákveðin framfaragoðsögn
fólgin í því að gera fríverslunarsamning við
Alþýðulýðveldið Kína og trúa því að veröld
manns hafi tekið eitt skref fram á við fyrir
vikið. Í því felst ótrúleg einföldun á veru-
leikanum. Auðvitað þarf að einfalda veru-
leikann að einhverju leyti til að skilja hann
en það er alltof ódýrt að skilja hann út frá
einni grundvallarhugmynd, hvort sem sú hug-
mynd er hagvöxtur eða eitthvað annað. Sem
betur fer er tilveran svo margfalt flóknari en
það. Í mínum skilningi er það að einhverju
leyti framfaragoðsögn nútímans að okkur
miði fram á við svo framarlega sem við vöx-
um og eflumst í einhverjum skilningi. Ég
held að sérhverjum framförum fylgi afturför
á öðru sviði. Þetta vildi ég reyna að benda á í
þessum ljóðum, til dæmis í ljóðinu Tungls-
ljós.“
Ertu þá að hluta pólitískt skáld?
„Ég vona að hægt sé að lesa það út úr
þessari bók. Þar er samt ekki verið að minn-
ast á pólitík frá degi til dags, ekki berum
orðum að minnsta kosti. Ég hef sagt að ég
skrifi nokkuð afturhaldssöm náttúruljóð og
tel að það sé viss róttækni fólgin í því að taka
þá afstöðu til samtímans. Nútímamanninum
hættir til að telja sig yfir-náttúrulegan, yfir
náttúruna settan. Það finnst mér skelfileg af-
staða til veraldarinnar.“
Auk þess að vera ljóðskáld er Magnús þýð-
andi og hefur meðal annars þýtt ljóð eftir
Ezra Pound og nú síðast þýddi hann ljóðaúr-
valið Steingerð vængjapör eftir norska
skáldið Tor Ulven, sem kom út í fyrra. „Það
er ekki margt sem virkilega hrífur mig en
ljóð Tor Ulven hrifu mig strax,“ segir Magn-
ús. „Ég kaus svo að kynna mér hann nánar
og lesa mér til um hann áður en ég treysti
mér til að þýða ljóðin. Þeim tíma var vel var-
ið.“
Spurður hvort verðlaun og viðurkenningar,
eins og Bókmenntaverðlaun Tómasar Guð-
mundssonar og Ljóðstafur Jóns úr Vör hafi
virkað hvetjandi fyrir hann segir hann:
„Ánægjan við það að skrifa felst í því að
finna á sjálfum sér að maður hafi þroskast,
bæði sem höfundur og manneskja. Ánægjan
má ekki felast í einhvers konar eftirsókn eftir
viðtökum eða verðlaunum heldur verða skrift-
ir að vera manni nauðsyn frá degi til dags.
Ef maður hlýtur verðlaun þá er það vissulega
hvetjandi en það ræður engum úrslitum.“
MAGNÚS SIGURÐSSON ANDÆFIR FRAMFARAGOÐSÖGN NÚTÍMANS
Ótal atrennur
„Ég held að sérhverjum framförum fylgi afturför á öðru sviði. Þetta vildi ég reyna að benda á í þess-
um ljóðum, til dæmis í ljóðinu Tunglsljós,“ segir Magnús Sigurðsson.
Morgunblaðið/Kristinn
ÞRIÐJA LJÓÐABÓK VERÐLAUNA-
SKÁLDSINS MAGNÚSAR
SIGURÐSSONAR NEFNIST
TÍMI KALDRA MÁNA.
Það bæri fátt til tíðinda í Ásheimum væri ekki
fyrir hann Loka. Hann hefur engan áhuga á að
falla inn í hópinn og gerir nákvæmlega það sem
honum finnst rangt þá stundina. Þegar Loki
kemst að því að hægt er að drepa Baldur með
mistilteini er hann snöggur að fá annan til verks-
ins, Höð hinn blinda. Baldur stígur niður til Helj-
ar en fyrir bænastað ása sættist hún á að sleppa
honum lausum ef menn, dýr, steinar, tré og
málmar syrgi hann. Þá birtist ein eftirlæt-
issögupersónan mín, tröllkonan Þökk, sem er í
raun Loki í dulargervi. Ekki hvarflar að Þökk að
láta undir múgæsingnum og af þessu tilefni fer
hún með eitt kjarnyrtasta ljóð sem ort hefur
verið á íslenskri tungu.
Þetta er líklega eitt fárra erfiljóða sem enn
hefur ekki verið látið fljóta með minningargrein
hér á landi.
Í UPPÁHALDI
GERÐUR
KRISTNÝ
SKÁLD
Tröllkonan Þökk, sem er Loki í dulargervi, er ein af
uppáhaldspersónum Gerðar Kristnýjar.
Morgunblaðið/Golli
Þökk mun gráta
þurrum tárum
Baldrs bálfarar.
Kyks né dauðs
nautka ek karls sonar:
haldi Hel því er hefir.
Loki eins og hann er sýndur
í Goðheimabókunum.