Morgunblaðið - Sunnudagur - 10.11.2013, Blaðsíða 55

10.11. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 55
Lista- og menningarráð Kópavogsbæjar efnir í
þrettánda sinn til árlegrar ljóðasamkeppni undir
heitinu Ljóðstafur Jóns úr Vör.
Veitt verða vegleg verðlaun og fær verðlaunaskáldið auk
þess til varðveislu, í eitt ár, göngustaf áletraðan með
nafni sínu. Dómnefnd velur úr þeim ljóðum sem berast.
Öllum skáldum er velkomið að senda ljóð í keppnina en
skilafrestur rennur út 21. desember. Ljóðum skal skilað
með dulnefni. Nafn, heimilisfang og símanúmer skálds-
ins skal fylgja með í lokuðu umslagi, sem auðkennt er
með sama dulnefni. Ljóðin mega ekki hafa birst áður.
Utanáskrift er: Ljóðstafur Jóns úr Vör,
lista- og menningarráð
Kópavogs,
Fannborg 2, 200 Kópavogur
Greint verður frá niðurstöðum samkeppninnar og verð-
laun veitt á afmælisdegi Jóns úr Vör 21. janúar 2014.
Jón úr Vör bjó nánast allan sinn starfsaldur í Kópavogi
en tilgangur keppninnar er að efla og vekja áhuga á
íslenskri ljóðlist.
kopavogur.is
LJÓÐSTAFUR
Jóns úr Vör
PI
PA
R\
TB
W
A
-S
ÍA
-1
23
15
4
Á
kveðið hefur verið að
auka fjárframlög til
menningarmála í
löndum Evrópusam-
bandsins. Á sama
tíma og fjárhagsáætlun þess ein-
kennist í fyrsta skipti af sam-
drætti, hefur því verið ákveðið að
láta aukið fé renna til menningar-
lífsins og hinna skapandi greina,
enda sýna rannsóknir fram á að
það eru þau svið efnahagslífsins
sem skila hvað mestum vexti og
fleiri gæðastörfum en önnur á
þessum krepputímum.
Ný menningarstefna sambands-
ins, sem Íslendingar tengjast
ásamt hinum EFTA-löndunum
með gagnkvæmum samningum,
kallast „Creative Europe“ og á
næstu sjö árum verður framlag til
málaflokksins hækkað um níu pró-
sent. Verður 1,46 milljörðum evra
varið til hans á tímabilinu frá 2014
til 2020.
Fyrirhugað er að „Creative Eu-
rope“ muni á næstu sjö árum
styðja 250.000 listamenn og sér-
fræðinga í menningarmálum og
hjálpa til við að koma verkum
þeirra á framfæri utan heimaland-
anna; auðvelda dreifingu yfir 800
evrópskra kvikmynda út um Evr-
ópu og til annarra heimsálfa;
styðja við rekstur yfir 2.000 kvik-
myndahúsa þar sem að minnsta
kosti helmingur sýndra kvikmynda
er evrópskur; yfir 4.500 bækur
munu njóta góðs af þýðingastyrkj-
um; og þúsundir menningarstofn-
ana og listamanna í ýmsum geirum
verður gert kleift að koma sér og
verkum á framfæri í öðrum lönd-
um.
Um 4,5 prósent samanlagðrar
þjóðarframleiðslu Evrópulanda
kemur frá menningargeiranum og
hinum skapandi greinum; yfir 8,5
milljónir starfa eru þar að baki.
Þrátt fyrir að tæplega einn og
hálfur milljarða evra er nú eyrna-
merktur mennningarmálum á
næstu sjö árum með þessum hætti,
er rétt að taka fram, að aðrir liðir
sem einnig flokkast undir menn-
ingu fá umtalsvert meira fjármagn.
Til að mynda falla um sex millj-
arðar evra undir „menningarlega
arfleifð“, en þar má finna þjóð-
minjasöfn og hvers kyns fornleifar.
Íslendingar með
Ísland mun á grundvelli EES-
samningsins taka þátt í nær öllum
áætlunum Evrópusambandins, sem
hefjast á næsta ári, þar með talið
„Creative Europe“. Áætlað er að
Evrópuþingið samþykki „Creative
Europe“-áætlunina 19. nóvember
næstkomandi og í kjölfarið þarf að
fella ákvörðun um þátttöku EFTA/
EES ríkjanna í áætluninni í EES
samninginn. Það ferli tekur að
jafnaði fimm til sex mánuði og því
er hugsanlegt að samstarfi milli
listamanna og menningarstofnana í
annars vegar EES/EFTA-
ríkjunum og hins vegar Evrópu-
sambandinu geti ekki verið komið
á við fyrstu úthlutun, sem áætlað
er að verði sumarið 2014. Unnið er
að því af hálfu EFTA og fram-
kvæmdastjórnar ESB að flýta fyr-
ir málum til að þátttaka aðila frá
EFTA/EES ríkjunum verði tryggð
frá byrjun.
Vöxturinn er í menningu
Í vikunni kynnti Androulla Vassi-
liou, kýpverskur menningar- og
menntunarstjóri Evrópusambands-
ins, meginhugmyndir og áherslur
að baki „Creative Europe“ fyrir
menningarblaðamönnum frá öllum
Evrópulöndunum. Hún sagði afar
mikilvægt að styðja við menn-
inguna í öllum löndum Evrópu og
ekki síst á þessum erfiðleikatím-
um.
„Hinar skapandi greinar eru
gríðarlega mikilvægar fyrir menn-
ingarlegan fjölbreytileika Evrópu.
Sá fjölbreytileiki er mikilvægasta
auðlind álfunnar og það er skylda
okkar bæði að vernda hann og
kynna,“ sagði Vassiliou. Hún bætti
við að nú væri þó enn ríkari
ástæða til að standa vel að baki
hinum skapandi greinum, því þar
væri einhver mesti vöxturinn í at-
vinnusköpun álfunnar í dag.
„Mörgum hættir til að líta fram
hjá því að menningin og hinar
skapandi greinar og framleiðsla
þeim tengd er nú meðal öflugustu
atvinnugreina Evrópu. Við skap-
andi greinar verður til sívaxandi
fjöldi gæðastarfa fyrir fólk í öllum
þessum löndum,“ sagði hún.
Skýra listina fyrir bönkum
„Nú höfum við í höndum kannanir
sem leiða í ljós að þessi svið efna-
hagslífsins eru kraftmeiri og skapa
meiri vöxt en til að mynda bílaiðn-
aðurinn, plastframleiðsla og efna-
iðnaðurinn. Sumir neita að trúa
þessu og á ráðstefnu, sem ég tal-
aði nýlega á og sagði að hinar
skapandi greinar ættu að fá enn
meira vægi, þá voru mér send
skilaboð með spurningunni hvort
ég hefði ekki eitthvað nytsamlegra
við tímann að gera en halda öðru
eins fram.“ Hún brosir. „En töl-
urnar ljúga ekki. Þær sýna að hin-
ar skapandi greinar eru í dag leið-
andi í efnahagsvexti og fjölgun
starfa. Það er engin ímyndun held-
ur niðurstaða vandaðra kannana.
En það má ekki bara halda
menningunni fram sem mikilvægu
efnahagsafli, því má ekki gleyma
að hún er ómetanlegur þáttur í
sjálfsmynd þjóðanna.“
Vassiliou segir að þótt máttur
menningar sé mikill og sívaxandi í
álfunni, þá séu engu að síður víða
hindranir á veginum þegar kemur
að því að miðla sköpuninni milli
landa og til stærri áhorfendahópa.
Markmiðið er að nota „Creative
Europe“-áætlunina til að fjarlægja
þessar hindranir. Það felst meðal
annars í því að hjálpa hinum skap-
andi greinum að „sigrast á“ höml-
um sem hinir einstöku markaðir
og tungumál skapa. Þá er stefnt
að því að nýta sem best möguleika
net- og hnattvæðingar og auðvelda
aðgengi að nauðsynlegu fjármagni
til framkvæmda í þessum geira.
„Í því skyni mun umsækjendum
í fyrsta skipti gert kleift að fá
bankaumsögn. Eitt af vandamálum
listamanna og þeirra sem standa
að allrahanda menningarfram-
kvæmdum, er að bankar eru hik-
andi við að lána þeim fé því
bankamenn skilja ekki hvert gildi
þeirra er og hvernig meta má
óefniskennd verðmæti verkanna og
framkvæmdanna. Því bjóðum við
bönkum nú sérfræðiþekkingu okk-
ar við að skilja betur þau verð-
mæti sem hinar skapandi greinar
búa til. Í kjölfarið eiga möguleikar
á lánveitingum að aukast.“
Sótt í menningarviðburði
Vassiliou segir að hún hafi vonast
eftir enn meira fé til málaflokks-
ins, byggt á mikilvægi hans í sam-
tímanum; hún fór fram á 37 pró-
sent aukningu en fékk níu. Hún
segist þó ánægð með það, eins og
staða mála er.
Athyglisvert var að heyra á
fundinum mál blaðamanna og sér-
fræðinga í menningargeiranum,
víða að úr Evrópu, því sagan er sú
sama og hér á landi: fjöldi gesta á
leiksýningar hefur aukist, sama má
segja um myndlistarsýningar,
bókasöfn, listasöfn, og framleiðsla
kvikmynda, oft og tíðum mjög
metnaðarfullra og persónulegra,
hefur færst í vöxt. Kannanirnar
sem menningarstjórinn kynnti
staðfesta það. Menningin er í sókn.
Auknu fé varið til menningar
Á NÆSTU ÁRUM Á AÐ AÐSTOÐA 250.000 EVRÓPSKA
LISTAMENN VIÐ AÐ KOMA VERKUM Á FRAMFÆRI, AUÐ-
VELDA DREIFINGU 800 KVIKMYNDA, STYÐJA VIÐ 2.000 KVIK-
MYNDAHÚS OG STYRKJA ÞÝÐINGU 4.500 BÓKA. „SKAP-
ANDI GREINAR ERU NÚ MEÐAL ÖFLUGUSTU
ATVINNUGREINA EVRÓPU,“ SEGIR MENNINGARSTJÓRI ESB.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
„Tölurnar ljúga ekki. Þær sýna að skapandi greinar eru í dag leiðandi í efnahagsvexti og fjölgun starfa,“ sagði Vassiliou.
Morgunblaðið/Einar Falur
NÝ MENNINGARSTEFNA EVRÓPUSAMBANDSINS, CREATIVE EUROPE, GERIR RÁÐ FYRIR NÍU PRÓSENTA AUKNINGU FRAMLAGA