Morgunblaðið - 29.05.2014, Blaðsíða 36

SVIÐSLJÓS
Lára Hilmarsdóttir
lara.hilmarsdottir@gmail.com
Borgarstjórn Barcelona á Spáni
ákvað í október á síðasta ári að inn-
heimta 8 evra aðgangseyri, jafnvirði
u.þ.b. 1.200 króna, að Park Güell-
garðinum, sem spænski listamað-
urinn og arkitektinn Antoni Gaudí
hannaði.
Upplýsingafulltrúi BSM, fyrir-
tækisins sem rekur Park Güell af
hálfu borgarinnar, segir helstu
ástæðurnar fyrir gjaldtökunni þær
að vernda menningarlega og list-
ræna arfleifð garðsins, auka lífs-
gæði nágranna garðsins og tryggja
að þeir njóti góðs af auknum
straumi ferðamanna um svæðið,
betrumbæta upplifun íbúa Barce-
lona jafnt sem ferðamanna og
fækka ferðamönnum í garðinum um
tvo þriðju.
BSM áætlar að 6 til 8 milljónir
gesta heimsæki Park Güell ár hvert
en nú eftir að gjaldtakan er hafin
verður fjöldi ferðamanna sem fá að-
gang að garðinum á hverjum
klukkutíma takmarkaður við 800
þar sem markmiðið er að fækka
heildarfjölda gesta á ári í 3 millj-
ónir.
Stór hluti af Park Güell er ennþá
aðgengilegur gjaldlaust en flest
byggingarverk Gaudí sem gera
garðinn einstakan eru innan af-
markaða svæðisins þar sem gestum
er skylt að greiða til þess að fá að-
gang.
Klukkutími í garðinum
Gestum er úthlutað klukkutíma í
garðinum. Þau Brian (65 ára) og
Sheila (63 ára) Elliot frá Englandi
höfðu keypt sér miða í garðinn en
þau þurftu að bíða í rúma klukku-
stund eftir að geta farið inn. Þegar
miði er keyptur í gegnum netið er
hægt að velja sér það tímabil sem
maður vill fara í garðinn og þar
með er hægt að forðast slíka bið.
„Við höfum allan daginn, við er-
um í fríi svo það skiptir okkur engu
máli að þurfa að bíða aðeins,“ sögðu
þau. Þeim fannst 8 evrur ekki vera
of dýrt, sérstaklega í samanburði
við ferðamannastaði í London.
Gokhan (32 ára) og Guldane (32
ára) Sahin frá Tyrklandi ákváðu
hinsvegar að skoða aðeins þann
hluta Park Güell sem er gjaldfrjáls.
Þau höfðu lesið umsagnir á netinu
þar sem aðrir gestir töldu það ekki
þess virði að borga 8 evrur fyrir að-
gang og því ákváðu þau að sleppa
að kaupa sér miða. „ Barcelona er
dýr, hvað sem þú ætlar að skoða
eða gera þarftu að borga aðgangs-
eyri, stundum 20 evrur eða 40 evrur
fyrir tvo. Það er dýrt fyrir okkur,
sérstaklega þar sem gjaldmiðilinn
okkar er tyrkneska líran.“
Gjaldtakan er umdeild meðal
íbúa Barcelona og Katalóníu, hér-
aðsins sem borgin er í. Rodgrigo
Arroya, íbúi í hverfinu El Coll sem
liggur að garðinum, hefur barist
fyrir því að garðurinn sé opinn öll-
um gestum gjaldfrjálst, íbúum
borgarinnar jafnt sem ferðamönn-
um. Helsti vettvangur Rodrigo er
samtökin Defensem el Park Güell
sem hann setti á laggirnar og þar
starfa núna 15 manns sem sjálf-
boðaliðar sem sjá um að skipu-
leggja mótmæli og upplýsa ferða-
menn og íbúa um málefnið.
Keyptur fyrir opinbert fé
„Garðurinn var keyptur með
opinberu fjármagni og Barcelona
hefur umsjón með honum en hún
getur ekki eignað sér garðinn,“ seg-
ir Rodrigo. Hann telur að borgin
geti fjármagnað viðhald og við-
gerðir í garðinum með skattfé borg-
arbúa ásamt gistináttaskatti sem
ferðamenn greiða. Þar að auki hef-
ur garðurinn tekjur af sölu á leyfum
fyrir bókabúð, bar og aðrar versl-
anir í garðinum en upplýsinga-
fulltrúi borgarinnar gat ekki upp-
lýst blaðamann um hversu miklum
tekjum slík leyfi skila. Auk þess
innheimtir garðurinn 5,50 evrur,
eða u.þ.b. 850 krónur fyrir aðgang
að safni Casa Museu Gaudí sem er í
garðinum og er tileinkað Gaudí. Ro-
drigo segir gjaldtökuna ósann-
gjarna. „Ef ég, sem ferðamaður,
borga gistináttaskatt til þess að
greiða fyrir uppbyggingu á almenn-
ingsgarði þá á ég ekki að þurfa að
borga til þess að komast inn í garð-
inn.“
Gjaldtaka í Park Güell hefur vak-
ið mikla athygli í spænskum jafnt
sem alþjóðlegum fjölmiðlum enda
er garðurinn fjölsóttur ferðamanna-
staður. Hins vegar hefur gjaldtaka
á öðrum álíka stöðum í borginni
vakið mun minni athygli. Til dæmis
hófst 3. mars sl. gjaldtaka fyrir að-
gang að virkinu Montjuïc sem er
byggt á samnefndri hæð. Virkið var
fyrst byggt árið 1640 en var svo rif-
ið niður og byggt upp sem kastali
og nýtt sem herfangelsi þar til ein-
ræðisherrann Franco lét breyta því
í hersafn. Þar til í mars var hægt að
skoða virkið og kastalann án endur-
gjalds en greitt var fyrir aðgang að
sérstöku safni. Nú verða gestir
hinsvegar að greiða 5 evrur, u.þ.b.
770 krónur, fyrir að fá að skoða
virkið.
Annað dæmi er Parc del Labrint
d’Horta, sem er garður í úthverfum
norðvesturhluta borgarinnar, en
þar hófst gjaldtaka fyrir rúmum
áratug og er aðgangseyrir 2,23 evr-
ur, u.þ.b. 350 krónur.
Þeir sem búa í grennd við Park
Güell, Montjuïc-virkið og Parc del
Labirint d’Horta mega heimsækja
þessa áfangastaði gjaldfrjálst og
geta gert það með því að sækja um
sérstakt aðgangskort hjá skrif-
stofum borgarinnar.
„Þetta er grafalvarlegt mál, það
er verið að einkavæða opinber
svæði. Þetta er ekki ferðamönnum
að kenna heldur borginni sem
stjórnar ferðaþjónustunni illa. Ég
er ekki mótfallin ferðaþjónustu en
það þarf að stjórna henni betur,“
segir Rodrigo.
Mikilvæg ferðaþjónusta
Ferðaþjónusta gegnir stóru hlut-
verki í efnahagslífi Katalóníu og
Barcelona, sérstaklega í kjölfar
efnahagsþrenginga sem hófust 2008
þegar spænska ríkið stóð höllum
fæti vegna mikilla skulda ríkissjóðs,
húsnæðismarkaðurinn sprakk, stór
fyrirtæki fóru á hausinn og atvinnu-
leysi fór yfir 25%. Að sögn stofn-
unarinnar World Tourism &Travel
Council lagði ferðaþjónustan til
15,7% af vegri landsframleiðslu
Spánar árið 2013, og 15,8% af at-
vinnu. Árið 2013 var hlutfall ferða-
þjónustu af vergri landsframleiðslu
í Barcelona 12% og að sögn San-
tiago Tejedor, aðstoðarforstöðu-
manns framhaldsnáms í ferðablaða-
mennsku við Universitat Autònoma
de Barcelona, skapar ferðaþjónusta
20 milljónir evrur, eða rúma 3 millj-
arða íslenskra króna, í tekjur á
hverjum degi í borginni. Um
100.000 manns starfa við ferðaþjón-
ustu í Barcelona, en í borginni búa
rúmar 1,6 milljónir manna.
Það er hinsvegar athyglisvert að
þrátt fyrir fjölgun ferðamanna hef-
ur störfum í ferðaþjónustunni í
Katalóníu fækkað. Árið 2013 hafði
störfum fækkað um 35.200 í ferða-
þjónustunni frá því 2008 samkvæmt
nýlegri grein í spænska dagblaðinu
El País.
Ferðamönnum í borginni hefur
fjölgað ört frá aldamótum. Sam-
kvæmt tölum Turisme Barcelona,
stofnunar á vegum hins opinbera
sem fer með það hlutverk að kynna
borgina, komu rúmar 1,7 milljónir
ferðamanna til borgarinnar árið
1990. Tíu árum seinna var fjöldi
ferðamanna orðinn um 3,1 milljón
og í fyrra, 2013, rúmar 7,5 milljónir.
Íbúar Barcelona eru á báðum átt-
um gagnvart ferðaþjónustunni og
ljóst er að margir hafa haft tekjur
af auknum fjölda ferðamanna sem
flestir kaupa gistingu, afþreyingu
og veitingar. Hinsvegar finnst sum-
um íbúum borgarinnar að ferða-
þjónustan skerði lífsgæði þeirra.
Eduardo Chibas, kvikmyndagerð-
armaður frá Venesúela, hefur búið í
Barcelona í rúman áratug. Hann
gerði nýlega klukkutíma langa
heimildarmynd sem hægt er að sjá í
heild sinni á YouTube þar sem hann
dregur upp mynd af borginni sem
skemmtigarði fyrir ferðamenn þar
sem lítið pláss er eftir fyrir daglegt
líf íbúa.
Umdeilt ferðamannagjald á Spáni
 Gjaldtaka í Park Güell mætir andstöðu íbúa Barcelona  Markmiðið m.a. að fækka ferðamönnum í
garðinum  Ferðaþjónustan mikilvæg tekjulind en ekki eru allir sáttir við stjórnun atvinnugreinarinnar
Morgunblaðið/Lára Hilmarsdóttir
Park Güell Um 6-8 milljónir heimsækja garðinn árlega. Með gjaldtöku á að fækka gestum í þrjár milljónir.
36 FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 2014
Hvernig hefur
bíllinn það?
Opið: mánudaga til fimmtudaga kl. 8.00-18.00, föstudaga kl. 8.00-16.30
BJB | Flatahrauni 7 | 220 Hafnarfirði | Sími 565 1090 | www.bjb.is
Við hjá BJB erum sérfræðingar í dekkjum, pústi og smurningu
og fleiru sem viðkemur reglubundnu viðhaldi bíla.
Komdu með bílinn í BJB Hafnarfirði
og þú færð góða þjónustu
og vandað vinnu.
2012
Tímapantanir í síma
565 1090
Spænski frumkvöðullinn Eusabio Güell keypti stórt land í norðurhluta
Barcelona rétt í enda García-hverfisins á seinni hluta nítjándu aldarinnar
þar sem Park Güell er nú. Güell fól spænska listamanninum og arkitekt-
inum Antoni Gaudí það hlutverk að hanna garðinn og hófst vinna við það
fyrst árið 1900. Í upphafi var Park Güell skipt upp í sextíu þríhyrndar lóðir
sem efnuðum fjölskyldum var gefið tækifæri til að fjárfesta í og byggja
sér heimili. Eftirspurnin eftir lóðunum var dræmari en Gaudí og Güell höf-
uðu áætlað. Þegar Güell lést árið 1918 höfðu aðeins tvö hús verið reist. Ár-
ið 1922 keypti borgin garðinn af erfingjum Güells og frá 1926 hefur svæð-
ið verið almenningsgarður. Alla tíð síðan hefur Park Güell verið fjölsóttur
af erlendum gestum jafnt sem heimamönnum, sem koma í garðinn til
þess að njóta útsýnisins yfir borgina ásamt húsum og turnum, bekkjum
og borðum garðsins, sem eru skreytt litríkri mósaík og einkennast af
formum óbeinna lína sem eru ráðandi í hönnun Gaudí.
GARÐURINN PARK GÜELL
Litrík byggingarlist