Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.08.2014, Blaðsíða 49

Bókin Difficulty of Freedom/Freedom of Difficulty erafrakstur samstarfs lista-
manna og listnema við Listaháskól-
ann í Umeå í Svíþjóð og Listaháskóla
Íslands undir stjórn myndlistarmannsins
Erlu S. Haraldsdóttur og Carin Ellberg.
Tilgangur verkefnisins var að fá listamenn
til að vinna innan fyrirfram ákveðins kerfis
með það að markmiði að breyta nálgun
þeirra við sköpunarferlið. Ferlinu og af-
rakstrinum er síðan miðlað í bókinni þar sem
þessar formlegu reglur eru kynntar öllum til
afnota í eigin sköpun. Bókin, sem ætti því að
nýtast vel í eigin listsköpun, er gefin út af
bókaútgáfunni Crymogea í samstarfi við
Listaháskólann í Umeå, Svíþjóð og verður
útgáfu hennar fagnað með sýningu á verkum
íslensku myndlistarmannana sem tóku þátt í
listrannsókninni sem bókin byggist á.
Bókin hófst sem rannsóknarverkefni Erlu
og Carinar en ætlunin er að hvetja þátttak-
endur til að þróa vopnabúr af verkfærum til
að geta valið ólíkar aðferðir í stað þess að
bíða eftir innblæstri. Markmiðið er að koll-
varpa smám saman eigin nálgun við sköp-
unina og að nota þá möguleika sem tak-
markanir og rammar hafa í för með sér.
Þessi hugmyndafræði á rætur að rekja til
bókmenntahópsins OULIPO sem stofnaður
var í Frakklandi 1960. Meðlimir þess sögu-
fræga hóps bjuggu til ramma og reglur og
beittu þeim við skrif bókmennta.
Þátttakendur voru paraðir saman tveir og
tveir og hafa sent hver öðrum einfaldar leið-
beiningar í tölvupósti á þriggja vikna fresti
frá júní 2013. Verkin sem urðu til voru síðan
sýnd á Nýlistasafninu í september 2013.
BÓKIN DIFFICULTY OF FREEDOM/FREEDOM OF DIFFICULTY KOMIN ÚT
Ekki skal bíða eftir innblæstri
VERKIÐ DIFFICULTY OF FREEDOM/
FREEDOM OF DIFFICULTY LEGGUR
ÁHERSLU Á AÐ GETA VALIÐ ÓLÍK-
AR AÐFERÐIR Í LISTSKÖPUN Í STAÐ
ÞESS AÐ BÍÐA EFTIR INNBLÆSTRI.
Bókin er samstarfsverkefni Erlu S. Haraldsdóttur og Svíans Carinar Ellberg. Birta
Guðjónsdóttir, myndlistarkona og sýningastjóri, er einn höfunda texta í bókinni.
Morgunblaðið/Golli
17.8. 2014 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 49
hennar uppfinning. Persónusköpun Guðrúnar
er alltaf mjög sterk, hún skapar persónur eins
og að drekka vatn og lætur þær tala mikið.
Persónurnar lifna vel við og því fylgir engin
tilgerð – hún nær talmáli þessa tíma mjög vel.
Húmor Guðrúnar er gegnumgangandi og það
má segja að kjaftakerlingar séu vörumerki
hennar, langpipraðar einsetukonur sem ganga
prjónandi á milli bæja til að afla frétta. Per-
sónur hennar eru allar jarðbundnar, hún
skrifaði um fólk eins og það er, ekki eins og
það á að vera.“
Þú minntist á orðfæri Guðrúnar. Heldurðu
að það eigi upp á pallborðið hjá lesendum nú-
tímans?
„Ef ég tala fyrir sjálfan mig finnst mér
ekkert skemmtilegra þegar ég er að lesa en
að rekast á nýtt orð. Þá kem ég ríkari frá
lestrinum. Allra best er að finna orð sem mað-
ur skilur ekki. Til dæmis þessi setning: „Það
var þessi litli gutti í húsbændum hennar...“
Maður heldur að maður skilji andann í þessu
en það er oft mjög heillandi að skilja hlutina
ekki alveg til fulls.“
Einn af bestu höfundum 20. aldar
Í eftirmála þínum veltirðu því fyrir þér hvað
hefði orðið, hefði Guðrún fengið karlmannlegt
næði til skrifta. Hefurðu veitt þessu nánari at-
hygli?
„Ég hugsa að hún hefði orðið helsti höf-
undur 20. aldar, með Laxness. Hún er á kali-
beri við okkar bestu höfunda. Hún er einn af
fimm bestu höfundum síðustu aldar. Það er
kominn tími til að við áttum okkur á því. En
hefði hún byrjað að skrifa sem atvinnu-
höfundur tvítug, setjum sem svo, í stað þess að
gæta barna og sinna bústörfum næstu fjörutíu
árin... ja, það er spennandi tilhugsun. Ég efast
t.d. ekki um það að hefði hún fengið tækifæri
til að sigla meira út í heim, verið hjá alvöru
forlagi og fengið yfirlestur, hjálp og klapp á
bakið og allt þetta sem rithöfundar þurfa, þá
hefði hún orðið enn betri. Guðrún er í raun af-
dalabarn íslenskra bókmennta. Annars eru
spurningar sem byrja á ef og hefði tilgangs-
lausar. Við verðum að taka Guðrúnu eins og
hún er, lesa hana, endurútgefa hana og njóta
hennar mikla sagnasjóðs, sem er dýrmæt inn-
sýn í sveitalífið í byrjun 20. aldar. Guðrún er
ótrúlegur höfundur og þeim sem halda því
fram að ekkert sé í sögum hennar annað en
kaffidrykkja væri nær að setjast sjálfir niður
með kaffibolla og lesa bækur Guðrúnar.“
Hallgrímur Helgason, rithöfundur og myndlistarmaður, hefur að eigin
sögn gaman af því að rekast á orð sem hann ekki skilur til fulls. Skemmti-
lega er tekið til orða í verkum Guðrúnar frá Lundi.
Morgunblaðið/Einar Falur
Marín Guðrún Hrafnsdóttir bókmenntafræðingur segir langömmu sína
hafa tekið mótlæti sem hún mætti af æðruleysi. Hún var staðráðin í að
halda áfram að skrifa, svo lengi sem einhver vildi lesa.
Morgunblaðið/Eggert
Beikonhátíðin, sem hefur
vakið mikla athygli undan-
farin ár, verður haldin um
helgina á Skólavörðustíg á
milli klukkan 14 og 17. Veitingamenn
á Skólavörðustíg taka fullan þátt í há-
tíðinni og nú á dögunum var Sóley
Tómasdóttir skipuð Beikonsendi-
herra yfir Íslandi af skipuleggjendum
hátíðarinnar, Beikonbræðralaginu.
2
Listfræðingurinn Kristín
Dagmar Jóhannesdóttir
leiðir gesti um sýninguna Í
ljósaskiptum í Listasafni Ís-
lands á morgun, sunnudag, klukkan
14. Verk sýningarinnar eru öll eftir ís-
lenska listamenn úr safneign Lista-
safns Íslands og spanna tímabilið frá
1900 til 2013.
4
Dansskóli Brynju Péturs fagn-
ar tveggja ára afmæli um
helgina auk þess sem Brynja
sjálf fagnar tíu ára starfs-
afmæli. Sökum þess verður efnt til af-
mælishátíðar á Ingólfstorgi í dag,
laugardag, á milli klukkan 14 og 17.
5
Listakonan Mireya Samper
mun taka á móti gestum í
Gerðarsafni í Kópavogi og
ræða um verk sín á sýningunni
Flæði í dag og á morgun frá kl. 13–17.
Á sýningunni eru innsetningar með
tví- og þrívíðum verkum unnum á ár-
unum 2013–2014.
MÆLT MEÐ
1
Jazzhátíð Reykjavíkur 2014
stendur yfir um þessar
mundir en hátíðinni lýkur 20.
ágúst. Á hátíðinni, sem fagn-
ar 25 ára afmæli í ár, má kenna ýmissa
grasa en flestir viðburðirnir fara fram
í Hörpu eða nánasta umhverfi. Meðal
viðburða má nefna útgáfutónleika
Stórsveitar Reykjavíkur í Norður-
ljósum klukkan 20 í kvöld.
3