Morgunblaðið - 27.11.2014, Qupperneq 56

BÆKUR
Minning
Bóndinn brá blundi í seinna lagi,
klæddi sig og gekk út. Frammi á
bæjarhellunni sneri hann sér móti
austri og signdi sig að gömlum og
góðum sið. Síðan leit hann til lofts.
Ojæja, ekki var hann sosum þerrileg-
ur ennþá, þó að veðrið væri gott. Ná-
grannakonurnar voru búnar að
leggja á eldinn og reykurinn lopaðist
upp um strompana og liðaðist svo
langar leiðir eftir jörðinni. Ekki
spáði það þurrki fremur en fyrri dag-
inn.
Menn voru orðnir langeygðir eftir
þurrkinum. Heyið bliknaði til
skemmda á teigunum og óðum leið á
sumarið. Bændurnir skröfuðu og
skeggræddu um veðrið, þegar fund-
um bar saman. Bág er tíðin, það
verður mörg skepnan höfðinu styttri
í haust ef þetta gengur lengi enn,
heyrðist stundum í samræðum.
Margar góðar spár höfðu brugðist.
Ekkert hafði heldur stoðað að eiga
laugardagsljána í teignum, hún hafði
hrakist eins og annað. Reynandi
væri að slá þerriblettinn, þar sem
hann var til ósleginn, sjaldan var
vant því, að það hrektist af honum.
Reyndar gat verið, að nágranninn
hefði slegið rosablettinn, og þá var
ekki við góðu að búast!
Hvað leið safninu í skyrkeri hús-
freyjunnar? Var það nokkuð farið að
ólgra? Það hafði legið svo niðri að
undanförnu að ekkert lag var á.
Jæja, það var þörf á því hann færi að
fletta af sér rosakápunni, en hann
var ekki þesslegur enn. Lóuhóparnir
breiddu úr sér í teigunum, og ekki
var því að heilsa að hann krummi
flygi krunkandi yfir bleikjuna til að
spá henni í garð, að maður nú ekki
tali um, að hann tæki fyrir að setjast
niður í einhvern flekkinn. Vætukjó-
inn hélt uppteknum hætti við að
syngja sitt mígá, og í fjarska heyrðist
lómurinn kveða marvott yfir ósnum.
Eina vonin var sú, að höfuðdags-
þurrkurinn brygðist ekki.
Svo var það eitt kvöldið, þegar
komið var heim utan af mýri, að ann-
að hljóð var komið í strokkinn, þokan
beltaði sig með fjöllunum, lóan hafði
hópast í aurinn og söng þar í ákafa
dýrðin, dýrðin, kýrnar höfðu kallað á
þerri í kvöldbaulinu og fossinn spáði
léttveðri. Fosshljóðið hafði verið
dimmt og drungalegt í rosanum, en
nú söng fossinn glöðum rómi. Lík-
lega ætlaði hann að fara að ganga í
norðrið. Menn lögðu eyru við sjáv-
arhljóðinu. Það hafði hamast austur-
undir, jafnvel öskrað, en nú var það
að ganga vestur um. Það gefur guð,
hann fer að batna. Og svo hölluðu
menn sér á koddann, báðu bænirnar
sínar, og svefninn tók völdin.
Daginn eftir var aðgerðalítið veð-
ur. Þó glaðnaði heldur til, þegar kom
fram á daginn og varð úr mó eða þer-
rimó. Það þornar þó af steini, varð
einhverjum að orði. En ekki þýddi að
líta að heyi, þetta yrði í hæsta lagi
góður undirbúningur undir næsta
dag.
Skýin fóru að greiðast sundur
undir kvöldið, fjallgolan fór á kreik,
súginn frá fjallinu lagði suður um
landið, og hann ýfði og þurrkaði efsta
lagið af bleytustráunum, sem voru
rignd niður í teigana. Líklega yrði
ekkert áfall um nóttina og hægt að
taka daginn snemma við að rífa upp
heyið.
Allir önduðu léttar, og einhver
hafði orð á því, að mikil blessun væri
það, þegar hann færi svona hægur að
með norðanáttina. Það var góður
blástur um nóttina. Ljómandi dagur
reis í austri að morgni. Það yrði
glampandi sól um daginn, reglulegur
sólskinsþerrir. Vonandi yrði nú
tryggur þurrkur nokkra daga, jafn-
vel staðþerrir, og nú var um að gera
að láta hendur standa fram úr erm-
um. Ekki þurfti að líta eftir því, hvort
tekið væri af, og upp úr fótaferð var
farið að velta bleikjunni við. Það var
amrandi við austur um dagmálin, en
síðan gekk vindur hægfara suður um
og síðan vestur um eftir því sem leið
á daginn. Það var því sólfar eða sól-
farsvindur og einráður þurrkur.
Sól skein í heiði til kvölds. Undir
kvöld gat litið út fyrir það, að hann
ætlaði að þokast upp, en fólk sagði,
að það myndi aðeins hitauppsláttur.
Það féll á fyrir sólarlag og þá var víst
að taka myndi af næsta dag. Það
reyndist líka rétt, annar dagur fór á
eftir með brakandi þerri. Þetta er nú
þerriblökur í lagi, sagði lúið en
ánægt engjafólk, og einhver bætti
við: Það eru engin vandræði að
bjarga sér í þessu blessuðu veðri.
Bara, að þetta gæti haldist í nokkra
daga, hugsaði hver með sér.
Góða veðrið hélst enn í tvo daga,
en að kvöldi þriðja dags steig kelling-
arvella upp af hverjum polli. Eyj-
arnar voru háar, og hillingar var að
sjá út um Sandhólma og Landeyjar.
Líklega yrði þess ekki langt að bíða,
að hann gengi í austrið. Á það gat
einnig bent gigtarstingur sem minnti
á sig í lúnum manni.
Jú, átti ég ekki kollgátuna! Daginn
eftir var hann farinn að setja upp
bliku í útsuðri. Hann var korgblik-
aður um kvöldið, og allir unnu langt
fram á nótt við að bjarga sem mestu í
garð.
Hann beið ekki morgunsins með
að rigna, var dottinn á með slagveður
fyrir fótaferð og í hönd fór inniteppu-
dagur. Margur gat þegið að hvíla lúin
bein, þó að enginn segði með hyskna
drengnum: Drottinn, drýgðu drop-
ana.
Og svo rann hann þá upp, bless-
aður höfuðdagurinn nokkrum dögum
seinna. Ekkert var hann nú bjartur.
Það var nú líka betra ef eitthvað átti
að vera að marka komandi veður af
honum, og svo var þá gamli höf-
uðdagurinn til vara viku seinna ef
þessi brygðist. En viti menn. Undir
kvöld fór hann að létta undir á vestr-
ið. Í ljósaskiptunum lagði þar fram á
Eyjar. Líklega fór góð hausttíð í
hönd. Næsta dag var kominn góður
þerrir við norður. Blikudrög var
hvergi að sjá, og fyrirstaða var kom-
in í landsuðrið. Það hafði aðeins
gránað efst á fjöll. Allt var eins og
vera átti. En nú var hætt við næt-
urfrosti. Hrím var á jörðu, þegar
komið var á fætur morguninn eftir
og frostskúr vís um daginn, hún lét
sjaldan standa á sér eftir fyrstu
frostnótt. Upp úr hádegi dró saman
mikinn skýflóka yfir Holtsnúpi og
allt í einu var eins og hellt væri úr
skjólu. Vatnið rann um stéttar og
hlöð, það var búið með þurrkinn dag-
langt. Sú var bótin að nú var vel rakt
í rót og gott að gera teiginn sem
stærstan. „Dagur kemur eftir þenn-
an dag,“ sagði einhver í traustri vissu
þess að tuggan myndi öll bjargast í
garð á góðum haustdögum.
Björn á Grund kom við í teignum
hjá föður mínum. Baukurinn gekk á
milli þeirra og þeir ræddust við um
stund um veður og heyskaparhorfur.
„Henni ömmu minni, henni mad-
dömu Solveigu, myndi líka núna að
sjá til fjallanna ef hún væri ofan
moldar,“ sagði Björn og benti á
snjógráðann á efstu eggjum.
Rosadríli myndi ekki verða úti á
engjunum þetta árið.
Tuggan og höfuðdagsþurrkurinn
Veðurfræði Eyfellings
er, eins og segir á bókar-
kápu, greinargerð um
veður og veðurmál undir
Eyjafjöllum frá árinu
1979. Bókin er endur-
útgefin fyrir þessi jól með
viðbótum, nýrri orðaskrá
og eftirmála höfundar.
Bjartur gefur út.
Morgunblaðið/Rax
Veðurfróður Þórður Tómasson, höfundur Veðurfræði Eyfellings.
Smiðjuvegi 68-72, Rvk Hjallahrauni 4, Hfj Fitjabraut 12, Njarðvík Eyrarvegi 33, Selfossi Barðinn, Skútuvogi 2
Við tökum að okkur: Peruskipti, rafgeymaþjónustu,
bremsuviðgerðir, stýrisenda, spindilkúlur, kerti,
kertaþræði, hjólalegur, fjöðrunarbúnað, viftureimar,
hjólastillingar og margt fleira.
LAGFÆRUM
BÍLINN
VIÐ
www.solning.is