Fréttablaðið - 29.11.2013, Blaðsíða 18

29. nóvember 2013 FÖSTUDAGUR| FRÉTTIR | 16
FÓLK „Við ráðleggjum öllum að fara
í erfðapróf ef einhver vafi leikur á
faðerni. Við mælum með því barns-
ins vegna og allra vegna. Það er
betra að fara í próf en að efast alla
ævina um líffræðileg tengsl,“ segir
Helga Sól Ólafsdóttir, félagsráð-
gjafi á kvennadeild Landspítalans.
Hún segir konur reglulega koma
í viðtal vegna faðernismála. „Og
það eru örugglega mun fleiri sem
eru í þessari stöðu án þess að leita
sér hjálpar. Barn á rétt á að vita
hverjir foreldrar þess eru sam-
kvæmt barnalögum og ef fólk vill
ekki fara í gegnum ferlið hjá sýslu-
manni þá getur það nýtt sér erlend
fyrirtæki sem gera erfðapróf á ein-
faldan hátt. Ég vil taka það fram í
þessu samhengi að ábyrgðin er líka
í höndum karlmanna. Ef þeir vilja
ekki verða pabbar eiga þeir að nota
smokk, og frá byrjun.“
Mörg dæmi eru um að Íslending-
ar nýti sér þjónustu erlendra fyr-
irtækja sem framkvæma erfða-
próf og selja í gegnum netsíður.
Framkvæmdin er nokkuð einföld.
Viðkomandi fær senda pinna sem
nota á til að taka sýni úr munnholi.
Sýnið er sent með venjulegum pósti
til fyrirtækisins og niðurstaða
berst með tölvupósti eftir um það
bil viku. Faðernispróf kostar rúm-
lega 25 þúsund en ýmis önnur próf
eru líka í boði, svo sem tvíbura-
próf, systkinapróf, afa- og ömmu-
próf og fósturpróf sem er dýrasta
prófið. Inga Reynisdóttir, forstöðu-
maður faðernisrannsókna á Land-
spítalanum, staðfestir að óhætt sé
að treysta slíkum erfðaprófum ef
fyrirtækin sem selja þau eru með
gæðavottun. Hér á Íslandi kost-
ar tvö hundruð þúsund krónur að
fara í erfðapróf og þarf að fara í
gegnum sýslumann til að prófið sé
framkvæmt. Prófin á netinu eru
því ódýrari, taka skemmri tíma og
eru einfaldari í framkvæmd.
„En þegar sanna á faðerni þurfa
bæði konan og maðurinn að vera
sátt við þessa aðferð og treysta
niðurstöðunni. Faðirinn skrifar þá
undir faðernisviðurkenningu þegar
niðurstaða fæst og málið er leyst.
Ekki er hægt að krefjast þess að
mögulegur faðir taki þetta próf og
því þarf að fara í gegnum sýslu-
mann ef hann neitar því.“
erlabjorg@frettabladid.is
Kanna faðerni með erfða-
prófi keyptu á internetinu
Hægt er að kaupa einföld erfðapróf á netinu og fá niðurstöðu á viku. Nokkuð er um að faðerni sé sannað með
prófunum. Félagsráðgjafi á Landspítalanum segir alltaf eiga að fara í próf í stað þess að velkjast í vafa.
„Það komu tveir menn til greina sem faðir dóttur
minnar. Ég var nýhætt í sambandi og byrjaði fljótt með
öðrum þannig að ég gat ekki treyst á dagsetningu,“
segir Erna Guðrún Stefánsdóttir sem ákvað að senda
erfðapróf í gegnum dönsku síðuna dnatest.dk.
„Ég vildi gera þetta svona því ég vildi að réttur faðir
gæti tengst barninu sem fyrst. Það er búið að vera
nógu erfitt fyrir báða mennina að ganga í gegnum alla
meðgönguna án þess að þora að tengjast barninu. Ég
vildi bara útkljá þetta mál sem fyrst.“
Erna Guðrún segir sig alltaf hafa grunað hver faðirinn væri en vildi fá
grun sinn staðfestan. „Ég þekkti sjálf aldrei raunverulegan pabba minn.
Mér fannst það ekki sanngjarnt að það léki nokkur vafi á því hver faðir
barnsins míns væri. En vissulega hefði það verið auðveldari leið. Með-
gangan var erfið í ljósi þessa og ég fann fyrir smáfordómum. En mögulega
voru þeir mest frá sjálfri mér.“
Vildi útkljá faðernismál sem fyrst
„Við fengum ábendingu um þessa síðu frá tvíburamömmum sem höfðu góða reynslu af henni og sögðu hana gæða-
vottaða,“ segir Rebekka Ingadóttir, sem keypti erfðapróf af síðunni progenaktiv.com til að vita hvort tvíburadætur
hennar væru ein- eða tvíeggja.
„Við héldum alla meðgönguna að þær væru tvíeggja en svo kom í ljós við fæðingu að það var bara ein fylgja. En
þær voru svo ólíkar og misstórar að við ákváðum að fá þetta á hreint.“
Rebekka segir að prófið hafi verið einfalt og eingöngu kostað sextán þúsund.
„Við fengum pinna og dollur send heim. Tókum sýni úr kinnunum á þeim og sendum svo út. Fengum svo 99%
örugga niðurstöðu um að þær væru eineggja og það er bara gott að fá það staðfest.“
Fékk staðfest að tvíburar væru eineggja
FR
ÉT
TA
BL
AÐ
IÐ
/
VA
LL
I
LÖGREGLUMÁL Farsímaþjófnuðum
hefur fjölgað mjög mikið í miðborg
Reykjavíkur síðustu þrjú ár.
Frá árinu 2010 til 2013 hefur
fjöldi tilkynntra mála aukist um
275 prósent. Margir þessara þjófn-
aða eiga sér stað á skemmtistöðum
í miðborginni. Oft liggja handtösk-
ur á glámbekk og auðveldlega hægt
að taka símann. Einnig eru marg-
ir sem geyma símann á borði eða á
glámbekk þar sem óprúttnir aðilar
geta nálgast þá. Lögreglan hvetur
gesti veitingastaða til sérstakrar
varkárni að þessu leyti og hvet-
ur veitingamenn til að halda vöku
sinni fyrir óvönduðum aðilum á ferð
um staðinn þeirra.
Geirharður Geirharðsson, for-
stöðumaður tjónasviðs Sjóvár, seg-
ist hafa tekið eftir þessari gífurlegu
aukningu, bæði þjófnaða og tjóna.
„Ef sími týnist, eða er skilinn eftir
á glámbekk og stolið, þá fellur það
ekki undir bótaskyldu. Aftur á móti
ef það er innbrot eða tjón og fólk er
með viðeigandi tryggingu þá er það
bótaskylt,“ segir Geirharður. - ebg
Lögregla hvetur fólk til að gæta að verðmætum:
Farsímaþjófnaður
hefur margfaldast
VERÐMÆTI Með dýrari farsímum verður tjónið enn meira
þegar síma er hnuplað. MYND/AFP
SVEITARSTJÓRNIR Gjöld í leik- og
grunnskólum í Árborg verða ekki
hækkuð milli ára. Bæjarráðið
beinir því enn fremur til fram-
kvæmda- og veitustjórnar að fara
yfir forsendur nýsamþykktrar
fimm prósenta hækkunar á heitu
vatni.
„Sveitarfélagið Árborg vill
leggja sitt lóð á vogarskálarnar
til að stemma stigu við verð-
bólgu með því að gjaldskrár leik
og grunnskóla haldist óbreyttar
milli ára. Um er að ræða leik-
skólagjöld, gjöld fyrir skólavist-
un, mat í leikskóla, skóla og skóla-
vistun,“ segir bæjarráðið. - gar
Stemma stigu við verðbólgu:
Hækka ekki
leikskólagjöld
KÖNNUN Stuðningsmenn Pírata
stunda síður íþróttir en stuðn-
ingsmenn annarra flokka, sam-
kvæmt skoðanakönnun MMR.
Kjósendur Pírata og stuðnings-
menn Bjartrar framtíðar vakna
síður endurnærðir en kjósendur
annarra flokka. Óvíst er hvort
það tengist frumvarpi Bjartrar
framtíðar um að seinka klukk-
unni eða aldursdreifingu stuðn-
ingsmanna flokkanna.
Samkvæmt könnuninni borðar
rúmur helmingur þjóðarinnar
hollan morgunmat svo til dag-
lega. Svipað hlutfall stundar lík-
amlegar íþróttir nokkrum sinn-
um í viku eða oftar. - bj
Könnun MMR á heilbrigði:
Píratar stunda
síður íþróttir
ÍÞRÓTTIR Rúmur helmingur lands-
manna stundar einhvers konar íþróttir
nokkrum sinnum í viku eða oftar.
FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
2010 88
2011 141
2012 182
2013 330
* janúar til október ár hvert
Farsímaþjófnaður í
miðbæ Reykjavíkur*
Barn á
rétt á að vita
hverjir for-
eldrar þess eru.
Helga Sól Ólafsdóttir,
félagsráðgjafi á kvenna-
deild Landspítalans
Ef sími er
skilinn eftir á
glámbekk og
honum stolið
þá fellur það
ekki undir
bótaskyldu.
Geirharður Geir-
harðsson ,
forstöðumaður
tjónasviðs Sjóvár.