Fréttablaðið - 29.11.2013, Blaðsíða 27

FÖSTUDAGUR 29. nóvember 2013 | SKOÐUN | 25
Gamall maður í fjölskyldunni sagði
eftirfarandi sögu um leið og hann
handlék nýkeyptan snjallsímann:
„Það er nú meira hvað tækninni
hefur fleygt fram! Þegar ég lærði
að skrifa þurfti ég að notast við svo-
kallaða blekbyttu. Þá þurfti maður
að dýfa pennanum í þetta furðulega
ílát á nokkurra málsgreina fresti til
að geta haldið áfram að skrifa. Og
þar sem ég var aldrei mjög flinkur
við þetta voru öll blöð mín, öll föt
og flestallir líkamspartar útötuð í
bláum og svörtum blettum.
Þegar ég flutti til Vesturlanda
fékk ég reyndar stundum penna og
stundum blýant en þó aldrei hvort
tveggja við sömu aðstæður. Svo var
mikið lagt upp úr því að allir næðu
tökum á tilteknum skrifstíl. Ég var
ásamt öðrum börnum látinn sitja
tímum saman og endurhandskrifa
orð með tengiskrift í þar til gerðar
skriftarbækur. Þetta var gert svo
árum skipti.
Ég var reyndar svo lánsamur að
þegar ég gekk í gagnfræðaskóla
var þar fólk sem gerði sér grein
fyrir mikilvægi þess að börn til-
einkuðu sér tæknina. Þess vegna
var lagt upp úr því að við lærðum
öll á ritvél. Það átti nú eftir að nýt-
ast manni vel, að hafa lært fingra-
setninguna.“
Gamli maðurinn í þessari sögu
er ég sjálfur. Já, ég lærði vélrit-
un á ritvél í tölvuveri Hagaskóla
um 1994. Og þrátt fyrir að vera
nokkurn veginn jafngamall fyrstu
einkatölvunni þá tók ég mitt fyrsta
forritunarnámskeið um tvítugt,
á seinasta ári í menntaskóla. Þar
lærðum við Turbo Pascal, einungis
fjórum árum eftir að framleiðand-
inn, Borland, hafði hætt þróun þess.
Góðir af óhófi
Skólakerfið kenndi fólki ekki
á tölvur. Fólk af minni kynslóð
lærði á þær í gegnum hvers kyns
grúsk. Menn þurftu til dæmis að
leysa eitthvert tæknivandamál
með minni eða hljóðkorti til að
geta spilað tölvuleik. Þannig lærðu
menn á arkitektúrinn og stýri-
kerfið. Eitt má þó bóka: Að flest
þetta fólk hafi í ófá skipti fengið
að heyra að það væri „alltaf í tölv-
unni“. Það ætti að gera eitthvað
uppbyggilegt. Eins og „að fara í
labbitúr“.
En einhvern veginn þá reyndist
það ágætis undirbúningur undir
lífið að vera alltaf í tölvunni. Því
satt að segja er ég eiginlega alltaf
í tölvunni. Og mér sýnist starfs-
möguleikar þeirra sem voru alltaf
í tölvunni ekki síðri en þeirra sem
náðu fullkomnun í þeirri list að
vera „úti í labbitúr“.
Sporni-sporn
Ég nota ensku heilmikið í
vinnunni. Það er nú önnur náms-
grein sem skólakerfið kenndi
manni varla. Næstum því allir
kunnu ensku heilmikið þegar þeir
byrjuðu að læra hana og þeim
leiddist því í tímum. Hjá flestum
sem ég þekki komst það í vana að
hunsa þetta fag algerlega. Þannig
að þegar kom að einhverju sem
maður gæti hafa haft gagn af þá
var það orðið of seint. Allur áhugi
var farinn. En hugsið ykkur því-
lík sóun: Nánast allir skilja ensku
og flestir tala hana sæmilega
óhindrað. En ritunarhæfileikar
flestra Íslendinga, þegar kemur að
enskunni, eru langt frá því að vera
góðir. Miðað við alla þessa ensku
í umhverfinu ættum við að geta
miklu betur. En til þess þarf helst
að byrja að kenna ensku fimm ára.
Mér virðist reyndar sem margt
fullorðið fólk líti á það sem hlut-
verk sitt að sporna við hinum og
þessum áhrifum. Sporna við far-
símanotkun. Sporna við áhrifum
enskunnar. Sporna við tölvunotkun.
Sporna við sjónvarpsglápi. Einu
sinni vildu menn sporna við áhrif-
um dönskunnar. Nú tala Íslending-
ar hvorki dönsku né skilja. Menn
hljóta að vera ánægðir.
Hættum að hata símana
Þegar ég var ungur hafði sumt fólk
áhyggjur af því að ég læsi of mikið.
Nú hafa menn áhyggjur af því að
fólk sé of mikið í símanum. Flestir
kennarar banna síma og líta á það
sem stórkostlegt vandamál að með-
alnemandi gangi nú með nettengda
ofurtölvu með myndavél og upp-
tökutæki á sér. En svona er þetta.
Eitthvað ungt fólk í appabransan-
um verður búið að sigra heiminn
og fimm sinnum áður en kennarar
hætta að líta á síma nemenda sinna
sem óvin númer eitt. „Ný tækni?
Sóknarfæri? Nei … ógn.“
Í DAG
Pawel Bartoszek
stærðfræðingur
Þegar ég var ungur
hafði sumt fólk
áhyggjur af því að ég læsi
of mikið. Nú hafa menn
áhyggjur af því að fólk sé of
mikið í símanum.
Í stríði við sóknarfærin
Ein mest lesna frétt á vef
RÚV á dögunum var um
beygingarvillu í boðs-
kortum forsætisráðu-
neytisins sem send voru
„vegna hátíðahalda af því
tilefni að 350 ár eru liðin
frá fæðingu Árna Magn-
ússonar handritasafnara.
Í hópi boðsgesta eru ýmsir
af helstu íslenskumönnum
landsins“.
Okkur getur öllum
orðið á og ég þekki það vel
þegar „klippa-og-klístra-
aðferðin“ veldur villum og tækn-
in dregur athyglina frá hinu sem
réttara er. Tölvur eru gagnleg
tæki en þær kunna lítt að hugsa
út frá málfræðireglum, einkum
þegar tungumálið er flókið og fag-
urt eins og íslenskan.
Tilefni þessa greinarstúfs er að
benda á nefnifallsfárið sem virðist
verða skæðara með hverju árinu
sem líður.
Hefurðu tekið eftir því að ekki
er lengur hægt að kaupa íbúðir í
Hafnarfirði eða Kópavogi eða Ísa-
firði? Í auglýsingum flestra fast-
eignasala landsins eru einungis til
íbúðir í Hafnarfjörður, Kópavogur
og á Ísafjörður o.s.frv.
Hvenær hófst þessi vitleysa?
Ég tel að sökudólgurinn sé Póstur
og sími, það virta og góða fyrir-
tæki, sem var í eigu almennings
fram að einkavæðingunni sem
komst mjög í tísku fyrir hrun
og sumir þingmenn stjórnar-
flokkanna glingra nú við eins og
nýfædd og ómálga börn.
Fyrir daga póstnúmera voru
bréf ætíð send til Reykjavíkur,
Ísafjarðar, Hafnarfjarðar, Kópa-
vogs og víðar. Þegar ég fékk bréf í
pósti á mínum yngri árum
var ég ætíð sagður búa á
Ísafirði. Engir skrifuðu
Ísafjörður í nefnifalli
utan á bréf nema kannski
útlendingar.
Þegar póstnúmerin
voru tekin upp af Pósti
og síma, gerðust þeir sem
því máli stýrðu sekir,
að mínu mati, um mikil
málspjöll. Líklega var sú
skyssa þeim ómeðvituð
að segja að póststöðin 400
væri á Ísafjörður og 200
í Kópavogur. Þetta þótti kannski
vera fínna og „meira erlendis“
eins og stundum er sagt.
Þrátt fyrir allt tókst mér í
sumar að finna nýja eign í bæ
með vitlausri fallbeygingu í aug-
lýsingum en mikið mundi það
gleðja mig ef fasteignasalar
allir tækju upp hina réttu beyg-
ingu staðarnafna. Sama á við
um fyrir tæki á vefnum og víðar.
Heldur fólk virkilega að útlend-
ingar þurfi að fá allt stafað ofan
í sig í nefnifalli? Geta þeir ekki
fundið skrifstofur Hagkaupa í
Holtagörðum? Sum fyrirtæki og
stofnanir kunna þetta en önnur
ekki. Hér koma dæmi af vefnum:
Forsætisráðuneytið er sagt vera
í Stjórnarráðshúsinu við Lækjar-
torg og Mogginn í Hádegismóum
en Eimskip er í Korngarðar 2.
Taktu eftir nefnifallsfárinu á
komandi dögum og þessum leiðin-
lega „erlendishætti“ og leggðu
tungunni fögru lið með því að
benda þeim er reka fyrirtækin,
sem eiga hvergi heima skv. réttri
íslensku, á hið rétta.
Þessi pistill var ekki skrifaður
í Garðabær.
Góðar stundir.
Nefnifallsfár
ÍSLENSKT MÁL
Örn Bárður
Jónsson
áhugamaður um
„ástkæra, ylhýra
málið“
- Hrein snilld -
Í ELDAMENNSKUNA
Gerðu máltíðina enn betri með teningunum frá Bong
því þeir laða fram það besta úr góðu hráefni.
EKKERT MSG
ENGIN TRANSFITA
ENGIN LITAREFNI