Fréttablaðið - 29.11.2013, Blaðsíða 26

29. nóvember 2013 FÖSTUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is HELGAREFNI: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kristján Hjálmarsson, kristjan@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Bréf þín bera árangur. Taktu þátt í
bréfa maraþoni Amnesty International
og veittu þeim von sem búa við mann-
réttindabrot um heim allan.
Ef þú heldur að það sé gamaldags að
skrifa bréf og tilgangslaust að setja blek
á blað á tímum Facebook og Twitter,
lestu þá þakkarbréf Birtukan Mideksa.
„Ég eygði eitt sinn enga von um frelsi.
Ég er einstæð móðir og fyrrverandi leið-
togi stjórnarandstöðuflokks í Eþíópíu.
Ég var handtekin árið 2005 og dæmd í
lífstíðarfangelsi eftir að flokkur minn
tók þátt í mótmælum í kjölfar kosninga í
landinu.
Ég framdi engan glæp. Ráðist var
gegn mér fyrir það eitt að ég tjáði póli-
tískar skoðanir mínar með friðsamleg-
um hætti. Í raun er ég heppin að vera á
lífi.
Ég hafði verið í einangrun í Kaliti-
fangelsi svo mánuðum skipti þegar þátt-
takendur í bréfamaraþoni Amnesty
komu mér til hjálpar. Þúsundir einstak-
linga kröfðust þess að ég hlyti frelsi.
Bréf ykkar vernduðu mig á versta
tímabili ævi minnar. Þið voruð rödd
mín þegar rödd mín heyrðist ekki. Bréf
ykkar héldu voninni lifandi þegar neyðin
var mest.
Það er Amnesty International að þakka
að ég hlaut frelsi í október 2010.
Ég er svo þakklát fyrir bréf ykkar og
aðgerðir í mína þágu. Ég hvet ykkur til
að halda áfram lífsbjargarverkum ykkar
og grípa til aðgerða í þágu annarra.“
Fleiri þurfa nú hjálpar þinnar við.
Taktu þátt í bréfamaraþoni Amnesty
og bregstu við 12 áríðandi málum sem
þurfa á athygli þinni að halda.
Það hefur aldrei verið einfaldara að
taka þátt. Tilbúin bréf til stjórnvalda
verða á staðnum. Þú getur einnig sent
kort til fórnarlamba mannréttindabrota
og blásið von í brjóst þeirra.
Í ár tekur Íslandsdeild Amnesty Inter-
national þátt í bréfamaraþoninu í ellefta
sinn og fer það fram á 14 stöðum á land-
inu. Finndu þann stað sem er næstur þér
á amnesty.is og vertu með!
Við vonum að enginn láti sitt eftir
liggja á aðventunni í baráttunni fyrir
betri heimi.
Bréf til bjargar lífi
MANNRÉTTINDI
Bryndís
Bjarnadóttir
herferða- og
aðgerðastjóri
Íslandsdeildar Amn-
esty International
➜ Taktu þátt í bréfamaraþoni
Amnesty og bregstu við 12 áríðandi
málum sem þurfa á athygli þinni að
halda.
Fjölmiðlar veiti aðhald
Vigdís Hauksdóttir, formaður fjár-
laganefndar Alþingis, þreytist ekki
á að kenna fyrri ríkisstjórn um að
aðstoðarmönnum ráðherra hafi
fjölgað og kostnaður aukist um tugi
milljóna. Vigdís mætti glaðbeitt í
morgunþátt Rásar tvö og sagði að
lögum og reglum varðandi ráðu-
neytin hefði verið breytt í tíð fyrri
stjórnar. „Ráðherrum var heimilað
að ráða sér fleiri aðstoðarmenn og
hugsanlega aðstoðarráðherra.
Þetta var vilji þeirrar ríkis-
stjórnar og það er að reyna
á þetta núna,“ sagði Vigdís.
Þegar henni var bent á að
það væri nú lítið mál að
ráða ekki í stöðurnar
kvaðst hún átta sig á
því. Bætti svo við að
hún vonaðist til að fjölmiðlar myndu
veita stjórnvöldum aðhald í málinu.
Gengur ekki upp
Þingheimur hélt áfram að ræða
niðurskurð og uppsagnir á RÚV í
gær. Einn þeirra sem stigu í pontu
var framsóknarmaðurinn Þorsteinn
Sæmundsson, sem sagði að fréttir
af málefnum Ríkisútvarpsins yllu
honum áhyggjum svo og viðbrögðin
við þeim. Hann velti fyrir sér hvort
ekki hefði verið óþarflega langt
gengið þegar Ríkisútvarpið
taldi sig þurfa að skera
niður um 500 milljónir
þegar hagræðingarkraf-
an væri 300 milljónir.
Þorsteinn sagði að
þetta gæti bara
ekki gengið upp
og hann hefði áhyggjur af því að
menn hefðu ekki lagt nógu ríka vinnu
í að fara yfir rekstur Ríkisútvarpsins
í heild áður en ráðist var í að segja
upp fólki. Það eru líklega fleiri en Þor-
steinn sem skilja þetta ekki.
Að taka Zoëga á þetta
Ólafur Ísleifsson hagfræðingur velti
því fyrir sér í Bítinu á Bylgjunni í
gær hvort Páll Magnússon útvarps-
stjóri ætti ekki bara að hætta. Hvort
það hefði ekki verið stórmannlegra
fyrir Pál að taka Björn Zoëga á þetta
og ganga á dyr. Svo bætti hann því
við að stjórnendur RÚV yrðu að
skýra fyrir þjóðinni hvers vegna
þeim verður ekki meira úr þeim
peningum sem þeir fá frá
almenningi en raun ber
vitni. johanna@frettabladid.is
S
tór hluti launamanna á Íslandi virðist hafa skynsam-
legar og raunhæfar væntingar til næstu kjarasamninga. Í
skoðanakönnun sem Samtök atvinnulífsins létu gera lýstu
tveir þriðjuhlutar svarenda sig reiðubúna að fara þjóðar-
sáttarleið lítilla kauphækkana og lágrar verðbólgu.
Ákvarðanir sveitarfélaga, sem hafa dregið til baka ákvarðanir
um gjaldskrárhækkanir, stuðla að því að slík þjóðarsátt geti náðst.
Það skiptir máli að rjúfa vítahring stöðugra hækkana með tilvísun
til verðbólgu, sem ýta svo að sjálfsögðu enn undir verðbólguna.
Það var ástæða til að hafa áhyggjur af því á tímabili að sjón-
varpsauglýsing Samtaka atvinnulífsins, þar sem fjallað var um
launa- og kaupmáttarþróunina
frá 2006 og gleymdist að nefna
hrun krónunnar, myndi hleypa
illu blóði í launþegahreyfinguna
og kalla fram harðari kröfur um
launahækkanir. Það virðist þó
ekki hafa orðið. Forystumenn og
félagsmenn í stéttarfélögunum
átta sig á því að innistæðulausar
kauphækkanir fara beint út í verðlagið og éta upp kaupmáttar-
aukninguna.
Þannig sagði Þorbjörn Guðmundsson, framkvæmdastjóri Sam-
iðnar, í Fréttablaðinu í fyrradag: „Félagsmenn okkar sögðu að
ef launahækkanir færu beint út í verðlagið gæti verið betra að
sleppa þeim. Það er krafa um að menn stoppi þessa víxlverkun.“
Sigurður Bessason, formaður Eflingar, sagði að í öllum könnunum
sem Efling hefði gert meðal sinna félagsmanna, hefði meirihlutinn
viljað breytingar á skattkerfinu.
Í sama blaði var rætt við launþega á vinnustöðum og flestir
voru sammála um að fara þyrfti varlega í launahækkanir. Fólk vill
hins vegar raunverulega kaupmáttaraukningu og horfir þá þar til
breytinga á skattkerfinu, til dæmis með hækkun persónuafsláttar.
Eðlilega, enda hefur núverandi ríkisstjórn lofað skattalækkunum
og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra hefur sagt að
það sé þess virði að skoða þá leið.
Þá vaknar hins vegar spurningin: Hvernig munu aðgerðirnar til
hjálpar skuldsettum heimilum, sem að líkindum verða kynntar í
dag eða á morgun, spila inn í kjarasamningana og þær væntingar
sem almennir launamenn hafa um kaupmáttaraukningu?
Fram hefur komið að farin verði blönduð leið skuldaniðurfelling-
ar og skattaafsláttar handa þeim sem vilja greiða inn á lánin sín.
Niðurfellingin mun nýtast þeim sem skulda, mest þeim sem skulda
mikið. Einnig hafa verið færð rök fyrir að skattaafslátturinn muni
koma þeim bezt sem hafa hæstar tekjur.
Þeir sem skulda ekki húsnæðislán, til dæmis af því að þeir búa
í leiguhúsnæði eins og margir þeir lægst launuðu gera, hafa mátt
þola kaupmáttarskerðingu vegna gengishruns og verðbólgu, rétt
eins og aðrir. Þeir vænta þess líkast til að ef það er svigrúm hjá
ríkissjóði á annað borð til að lækka skatta eða gefa afslátt af þeim,
fái þeir líka að njóta þess svigrúms, til dæmis í hærri persónuaf-
slætti.
Er ekki alveg örugglega búið að hugsa það til enda við ríkis-
stjórnarborðið hvernig stóra skuldaleiðréttingarútspilið spilar inn
í kjarasamningana?
Hvernig spilar skuldaleiðrétting inn í kjarasamninga?
Er svigrúmið
fyrir alla?
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is