Læknablaðið - 15.03.2001, Blaðsíða 45

UMRÆÐA & FRÉTTIR / KONUR í LÆKNASTÉTT
sjá að þær falla betur að þeim vanda sem lýst hefur
verið meðal kvenna í læknisfræði. Pví þótt vissulega
megi ekki draga úr mikilvægi þeirra þátta sem varða
starfsumhverfi, laun og öryggi, er nauðsynlegt að
undirstrika að árangur og viðurkenning er forsenda
starfsánægju í krefjandi störfum.
Árangurskenning McClellands fellur einnig vel að
konum í læknisfræði. Hafa þarf í huga að læknis-
fræðin er harður skóli. Þar ganga konur í gegnum
langt háskólanám, sem allt er meira og minna byggt á
forsendum karla í umhverfi karla, þar sem þekking
og rannsóknir á heilsu og sjúkdómum eru að veru-
legu leyti byggðar á rannsóknum karla á heilsufari
karla. Fá konur í slíku umhverfi sömu hvatningu og
karlar frá kennurum sínum? Fá þær nauðsynlegan
stuðning og ráðgjöf eins og Firth-Cozens lagði til?
Margt bendir til þess að svo sé ekki. Af hálfu
læknadeildar hafa ekki verið settar fram neinar
hugmyndir um sérstakt átak í jafnréttismálum. Af
hálfu stóru sjúkrahúsanna ekki heldur.
Væntingarkenningar og jafnræðiskenningar falla
einnig vel til skoðunar á stöðu kvenna í læknisfræði.
Því eftir langt nám eru væntingar kvenna til starfs-
frama og starfsánægju hinar sömu og karla. En þegar
konur sjá að þær uppskera ekki eins og karlarnir er
líklegt að dragi úr frammistöðu þeirra. Og þegar þær
finna að þær eru minna metnar, ekki eins mikils virði,
er líklegt að það leiði til breytinga í hegðun,
minnkaðrar starfsánægju og jafnvel brottfarar af
vinnustað í leit að öðrum betri.
Arfur jafnréttisbaráttu liðinna kynslóða kvenna
hvílir enn þungt á konum og enn eru mörg skref
óstigin til jafnréttis. Það er því í raun auðvelt fyrir
stjórnendur að réttlæta að koma betur til móts við
konur út frá væntingum þeirra um starfsframa og
ánægju í starfi. Kannski er hugmyndin um nauðsyn
tímabundinna forréttinda kvenna ekki svo óraunhæf.
Raunveruleikinn sýnir alla vega að ekki dugar að
kæra kynjamismunun ef engin ákvæði eru um
skuldbindingu til leiðréttingar.
Nú eru íslenskar konur í læknastétt orðnar það
margar að með samstilltu átaki geta þær og vilja hafa
áhrif. Á fjölmennum fundi 26. maí 1999 stofnuðu þær
með sér félag, Félag kvenna í lœknastétt á Islandi, sem
hefur þann tilgang að efla samstarf og stöðu kvenna í
læknastétt. Einnig að halda uppi umræðu um málefni
sem tengjast konum í læknisfræði og efla þekkingu á
heilsu kvenna og barna. Félagið mun á komandi
árum reyna að veita konum hvatningu í námi og starfi
og reyna að hafa áhrif á möguleika til aukins
starfsframa. Sem eitt af fyrstu verkefnum hélt félagið
hátíðarfund með þeim tveimur íslensku konum í
læknastétt sem flestar rannsóknargreinar eiga í
erlendum tímaritum, þeim Margréti Guðnadóttur
fyrrverandi prófessor í veirufræði og Unni
Pétursdóttur meinafræðingi í Bandaríkjunum. En
með því að draga athygli kvenna og annarra að
afrekskonum í læknastétt má stuðla að því að ímynd
kvenna í stéttinni breytist. Þá hefur félagið sett í gang
starfshópa til að fjalla um ýmis af þeim vandamálum
kvenna sem félagið vill reyna að leysa. Einnig væri
æskilegt að halda fundi með forstöðulæknum
sjúkrahúsanna og prófessorum Háskólans til að fá
fram umræður um stöðumál kvenna.
Segja má að með þessu félagi geti skapast farvegur
fyrir aukna sókn kvenna innan læknastéttarinnar
Auðvitað eru margir undrandi á því að þörf sé á
sérstöku félagi kvenna í læknisfræði og virðist jafnvel
sem sumir telji það ógnun við sig og sína stöðu. Það
var til dæmis eftirtektarvert að þegar félagið var
kynnt á fundi lækna sumarið 1999 komu fram
hugmyndir um að setja kvóta á konur í stjórn LR, til
þess að tryggja þeim þriðjung stjórnarmanna. En
slíkur var ákafi starfsbræðranna að þeir sáu ekki að
með þessu væri líka verið að útiloka að konur gætu
orðið í meirhluta í stjórn LR. Eða sáu þeir það og var
það kannski tilgangurinn?
Heimlldir
1. Upplýsingar um fjölda lækna frá skrifstofu LÍ 30.11.1999.
2. Agnarsdóttir G. Örar breytingar kalla á endurskoðun.
Læknablaðið 2001,87:142-4.
3. Eisenberg C. Medicine is no longer a man’s profession. N Engl
JMed 1989; 321:1542-4.
4. Bickel J. Women in Medical Education. N Engl J Med 1988;
319:1579-84.
5. Nadelson CC. Professional issues for Women. Psychiatr Clin
North Am 1989; 12:25-33.
6. Firth-Cozens J. Sources of stress in women junior house
officers. Br Med J 1990; 301: 89-91.
7. Godlee F. Stress in women doctors. Br Med J 1990; 301: 76.
8. Upplýsingar úr fyrirlestri Þorgerðar Einarsdóttur á fundi FKL
í maí 1999 um kynjamun í læknastétt.
9. Gellerman SW. Starfshvatning. Úr ritröð Viðskiptafræði-
stofnunar Háskóla íslands og Framtíðarsýnar ehf. Reykjavík;
1996.
Læknablaðið 2001/87 237