Læknablaðið - 15.03.2004, Blaðsíða 42

UMRÆÐA & FRÉTTIR / A F SJÓNARHÓLI STJÓRNAR Lf
Framtíðarhorfur unglækna
Bjarni Þór
Eyvindsson
Höfundur er formaður Félags
ungra lækna og fulltrúi þess í
stjórn LÍ.
I pistlunum Af sjónarhóli
stjórnar birta stjórnarmenn
LI sínar eigin skoðanir
en ekki félagsins.
Að undanförnu hafa verið miklar umræður um
niðurskurð á Landspítala. Sem stærsti vinnustaður
lækna á Islandi spilar hann stóran þátt í vinnuum-
hverfi okkar og þeim möguleikum að starfa við lækn-
ingar á Islandi. Auðvitað eru margir aðrir möguleik-
ar, svo sem í heilsugæslu og sem sjálfstætt starfandi
sérfræðingar. Hins vegar getur sú stefna sem Land-
spítali hefur sett sér að stöðva allar nýráðningar og
skera niður í kennslu og fræðslu sett framtíð margra
unglækna í hættu. Svo ekki sé minnst á fjölskyldur og
aðstandendur.
Nú horfir svo við að mikil fjölgun hefur orðið á
innrituðum læknanemum á Norðurlöndunum. Sem
dæmi hafa Danir fjölgað 1. árs læknanemum úr tæp-
lega 500 í tæplega 1000 á 7-8 árum. Sömu sögu er að
segja í Svíþjóð og Noregi. Einnig hafa margir Norð-
urlandabúar sótt læknisfræðimenntun til Þýskalands
og Austur-Evrópu. Því eru menn að horfa upp á að
innritaðir læknanemar á Norðurlöndunum eru tvö-
falt fleiri en þeir voru fyrir 10 árum. Ákvörðun um
þessa fjölgun er pólítísk. Orsökin er sú að illa hefur
gengið að fá lækna til starfa í afskekktum héröðum.
Pólítíska lausnin er því sú að fjölga læknum það mik-
ið að það neyði menn í störf í útjaðrinum eða standa
atvinnulausir ella. Á sama tíma hefur verið sótt að
spítölum og fjárveitingar þeirra minnkaðar.
Vandamál sem koma upp í kjölfarið er að spítalar
hafa ekki þol til að taka við þessum fjölda útskrifaðra
lækna. Einnig skapast vandamál við kennslu lækna-
nema þar sem ekki eru til staðar sérfræðingar, deildir
eða spítalar til að sinna klínískri kennslu. Framtíðin
er því sú að bið er á því að menn komist í kandídats-
nám og jafnvel sérnám. I Danmörku er nú þegar útlit
fyrir það að 6-8 mánaða bið sé eftir því að komast í
kandídatsnám. Þetta vandamál er þegar vel þekkt
annars staðar í Evrópu, sérstaklega í Þýskalandi þar
sem unglæknar fást til að vinna fyrir lítil sem engin
laun bara til að komast að í sérfræðinám. Þessu fylgir
að atvinnuleysi lækna er orðið þó nokkurt í Þýska-
landi. Með stækkun Evrópusambandsins til austurs
bætist við stór hópur unglækna sem sótt gæti til Norð-
urlandanna og annarra Evrópuþjóða í leit að sér-
fræðimenntun. Einnig hefur þrengt verulega að í
Bandaríkjunum. Núverandi stjórnvöld hafa fækkað
tækifærum erlendra stúdenta og lækna til framhalds-
náms verulega. Atvinnumöguleikar eru einnig minni.
I gegnum árin hafa margir íslenskir læknar sótt
sérfræðinám sitt til Norðurlandanna. Einnig hefur
verið vinsælt að mennta sig í Bandaríkjunum eða
annars staðar í Evrópu. Mikið hefur reyndar verið
unnið að því að stytta þann tíma sem læknar þurfa að
vera erlendis með því að taka upp samninga um sér-
fræðinám á Islandi. Þessari þróun ber að fagna og
hvetja til frekari vinnu á þessu sviði.
Með því að íslenskir læknar hafi sótt sérfræði-
menntun sína erlendis hefur þó ríkið sparað sér gífur-
legar ijárhæðir í kennslu og fræðslu unglækna.
Nú er staðan hins vegar sú að framtíð sérfræði-
menntunar erlendis stendur valtari fótum en oft áður.
Erfiðara er að komast að vestanhafs og tækifæri í
Evrópu munu minnka í kjölfar stækkunar Evrópu-
sambandsins. Ef fram heldur sem horfir gæti einnig
orðið erfitt að sækja til Norðurlandanna þar sem þau
munu eiga í erfiðleikum með að fullmennta sína eigin
lækna.
Því tel ég það vera glapræði í þeirri niðurskurðar-
umræðu sem er í gangi að ætla sér að skera verulega
niður kennslu og fræðslu á Landspítala. Það hlýtur að
verða krafa að læknar geti ef þeir vilja eða þurfa klár-
að sérfræðinám sitt hérlendis. Því ætti Landspítali að
vera í forsvari fyrir því að kennslugildi innan sjúkra-
hússins yrðu efld og að sú þekking sem innan hans er
sé sem best nýtt.
Stjórnvöld verða einnig að gera sér grein fyrir því
að þau geta ekki endalaust varpað ábyrgð á sérfræði-
menntun lækna yfir á aðrar þjóðir. Ef íslendingar
vilja halda uppi þeim gæðum sem búa í heilbrigðis-
kerfinu í dag verða stjórnvöld að vera í forsvari en
ekki í eftirdragi þegar kemur að menntun heilbrigðis-
starfsfólks.
238
Læknablaðið 2004/90