Læknablaðið - 15.07.2006, Blaðsíða 27

FRÆÐIGREINAR / RISTRUFLANIR
Ristruflun
Aldur Fjöldi einstaklinga Mikil Miðlungs Vasg til miðlungs Væg Engin Stig ristruflana
45-54 ára 629 1,3% 1,4% 4,1% 14,8% 78,4% ■■■■■■22,4
55-64 ára 487 3,5% 1,9% 8,0% 23,4% 63,2% ^^^^^^■21,1
65-75 ára 292 19,9% 5,5% 12,7% 24,3% 37,6% ■■■■16,5
voru einungis hafðir með í greiningunni ef þeir
voru annaðhvort í föstu sambandi eða höfðu
fengið læknisfræðilega greiningu á ristruflun
(7). Einhleypir karlmenn sem ekki höfðu reynt
samfarir eða fengið kynferðislega örvun voru
ekki hafðir með í greiningunni. Auk spurninga til
að meta tíðni ristruflana var spurt um ólíka þætti
varðandi sjúkdóma, lyf og kynlífsheilsu og um aðra
félagslega þætti sem verða ekki til umfjöllunar í
þessari grein.
Hópnum var skipt upp í þrjú aldursbil: 45-54
ára, 55-64 ára og 65-75 ára.
Tölfræðileg martækni var reiknuð með t-próf-
um og dreifigreiningu (ANOVA) þar sem munur
á meðaltölum var metinn og með kí-kvaðrat í
krosstöflum. Fylgni mögulegra áhrifaþátta við
ristruflun karla var skoðuð með Pearsons‘s fylgni-
stuðlinum. Línulegri aðhvarfsgreiningu (ordinary
least squares multiple regression) var síðan beitt
til þess að skoða hversu mikið af breytileika í
ristruflunum, mældum með IIEF, þessir þættir
skýrðu. Til að skoða hvað greinir einkum á milli
þeirra karla sem eiga við ristruflanir að stríða og
þeirra sem ekki hafa slík vandamál var notað for-
ritið „AnswerTree" (CHAID algóritma) (8,9).
Rannsóknin var gerð í apríl 2004 og IMG
Gallup sá um framkvæmd hennar.
Niðurstöður
Alls bárust svör frá 1633 karlmönnum sem
er 40,8% svarhlutfall. Af þeim svöruðu 1503
póstlista, 72 með tölvupósti og 58 í síma. Um 85%
voru kvæntir eða í sambúð.
Fyrir allan hópinn kom í ljós að 35,5% karl-
manna á aldrinum 45-75 ára höfðu fundið fyrir
ristruflunum af einhverju tagi (21 stig eða minna á
IIEF-5 kvarðanum) síðastliðna sex mánuði (mynd
1). Þegar þessar niðurstöður eru heimfærðar á
þýði samsvarar það að um það bil 14.600 íslenskra
karlmanna á aldrinum 45-75 ára þjáist af ristruflun
af einhverju tagi.
Þegar tíðni risvandamála er skoðuð með til-
liti til aldurs er vandamálið marktækt meira hjá
mönnum í elsta aldursflokknum en þeim yngsta
(mynd 2). Þeir sem voru með miðlungs eða mikla
ristruflun voru 2,7% í yngsta aldurshópnum á móti
25,4 % í elsta hópnum. Niðurstöður sýna jafnframt
að rúm 60% karlmanna á aldrinum 65-75 ára finna
fyrir ristruflunum af einhverju tagi.
Þegar kynhegðun íslenskra karlmanna er
skoðuð kemur einnig í ljós munur á milli aldurs-
hópa (mynd 3). Þar má sjá að yfir 60% karla í
elsta aldurshópnum, 65-75 ára, hafa samfarir einu
sinni eða oftar í mánuði og 30% oftar en þrisvar í
mánuði. Einnig kemur í ljós að kynlíf skiptir karl-
menn frekar eða mjög miklu máli í öllum aldurs-
hópum (mynd 4).
Af öllum þeim karlmönnum sem höfðu fund-
ið fyrir ristruflun af einhverju tagi fengu aðeins
um 24% meðferð og af þeim töldu rúm 84%
Mynd 2: Tíðni ristrufl-
ana með tilliti til aldurs. í
síðasta dálknum eru sýnd
meðalstig ristruflana í
hverjum aldurshópi.
45-54 ára 55-64 ára 65-75 ára
Mynd 3: Tíðni samfara skipt eftir aldurshópum.
45-54 ára 55-64 ára 65-75 ára
Mynd 4. Hversu miklu máli kynlíf skiptir íslenska karlmenn með tilliti til aldurs.
□ Frekar eða mjög miklu
■ Hvorki né
□ Frekar eða mjög litlu
Læknablaðið 2006/92 535