Læknablaðið - 15.07.2011, Síða 33

UMFJÖLLUN O G GREINAR
„Mikilvægasta röksemdinfyrir
miðlægri lyfjaskrá er öryggi
sjúklingsins en einnig dregur slík
skrá úr liættu á lyfjamisnotkun,"
segir Viöar Örn Eðvarðsson
barnalæknir.
eru óinnleystir. Mikill fjöldi sjúklinga
á í erfiðleikum með að henda reiður á
nöfnum og skömmtum lyfja sem þeir
taka, enda er oft um mörg lyf að ræða.
Það hljómar ef til vill einkennilega,
en á hverjum degi koma sjúklingar
á Landspítala sem eru fyrir slysni að
taka fleiri en eitt lyf úr sama lyfjaflokki
og jafnvel í allt of stórum skömmtum
af því að tveir eða fleiri læknar hafa
ávísað sama lyfinu óvitandi um að
sjúklingurinn hefur þegar fengið lyfið
hjá öðrum lækni. Þá eru ótalin tilfelli
þar sem milliverkanir lyfja hafa slæm
áhrif en þegar einn læknirinn veit
ekki hverju annar hefur ávísað aukast
líkurnar á slíkum tilfellum margfalt. Það
má því fullyrða að tilkoma miðlægrar
lyfjaskrár myndi draga umtalsvert úr
sjúkrahússinnlögnum vegna aukaverkana
lyfja og milliverkana þeirra. Þetta á
sérstaklega við um aldraða og þá sem
ekki geta af einhverjum ástæðum borið
ábyrgð á sínum lyfjamálum sjálfir."
Sjúklingurinn er því miður oft ekki
áreiðanlegasta heimildin um hvaða lyf
hann er að taka og í hvaða skömmtum,
jafnvel þó hann sé allur af vilja gerður
til að hafa upplýsingarnar sem réttastar.
Læknar verja því daglega miklum
tíma í að afla upplýsinga um lyfjasögu
sjúklinga til að tryggja rétta lyfjagjöf en
þrátt fyrir það eru villur allt of algengar
að sögn Viðars.
Hann segir ennfremur ýmsu
ábótavant við útgáfu lyfseðla. „Við ritun
lyfseðla hefur læknirinn ekki yfirlit yfir
þau lyf sem sjúklingur kann að hafa
fengið áður. Af þessum ástæðum er
auðvelt fyrir þá sem vilja hafa rangt
við að svíkja út lyf sem þeir hafa ef til
vill þegar fengið ávísað, jafnvel sama
dag. Ekki er hægt að afturkalla lyfseðla
öðruvísi en með því að hringja í apótek
og biðja lyfjafræðing þar að eyða lyf-
seðli handvirkt. Annað stórt vandamál
er að undanþágulyfjum er ekki hægt að
ávísa rafrænt í núverandi kerfi. Mikill
fjöldi nauðsynlegra lyfja er á hverjum
tíma á undanþágu en þessi lyf hafa
sömu milliverkanir og hættur í för með
sér og önnur lyf. Þetta þarf að lagfæra
sem allra fyrst."
Viðar segir gríðarlegan tímasparnað
fólginn í því að lagfæra umhverfi
lyfjaávísana í rafrænni sjúkraskrá og
útbúa miðlæga lyfjaskrá sjúklings á
landsvísu. „Þá yrði beinn fjárhagslegur
spamaður þar sem lyfjaávísun yrði
markvissari og minna um óþarfa
lyfjanotkun, auk þess sem líklega
drægi úr misnotkun lyfseðilsskyldra
lyfja. Þá myndi umtalsvert draga úr
sjúkrahússinnlögnum vegna aukaverkana
og milliverkana lyfja. Þetta á sérstaklega
við um aldraða og þá sem ekki geta
af einhverjum ástæðum borið ábyrgð á
sínum lyfjamálum sjálfir."
Að sögn Viðars hefur umfangsmikil
imdirbúnings- og greiningarvinna
þegar farið fram á Landspítala þar
sem meðal annars er vel skilgreint
hvaða skref þurfi að taka til þess að
leysa vandann. „Þar hefur einnig verið
útbúin „stofnskrá lyfja" sem nýta má
á landsvísu til þess að ávísa rafrænt
öllum lyfjum, vítamínum, snefilefnum
og ýmsum fæðubótarefnum sem
margir sjúklingar þurfa að nota, ekki
síður en skráð sérlyf. Það verður því
stórkostleg breyting til batnaðar á öryggi
sjúklingar og vinnuumhverfi lækna og
heilbrigðisstarfsfólks þegar slíkt kerfi
kemst loksins í gagnið.
A undanförnum árum hefur hópur
lækna á Landspítala lagt tii margvíslegar
gagnlegar úrbætur á rafrænni
lyfjaumsýslu og rafrænni sjúkraskrá
almennt en allt of hægt hefur gengið að
koma þeim hugmyndum í framkvæmd
þó ýmislegt hafi þegar áunnist í þessum
mikilvæga málaflokki. „Nauðsynlegt
er að heilbrigðisyfirvöld setji málefni
rafrænnar sjúkraskrár í algeran forgang
með sérstaka áherslu á rafræna miðlæga
lyfjaskrá," segir Viðar að lokum.
LÆKNAblaðið 2011/97 429