Læknablaðið - 15.07.2011, Page 35

UMFJÖLLUN O G GREINAR
spuming um greiningu á sjúkdómi, til
dæmis ADHD, heldur hvemig meðferð
er veitt, hvaða tegund meðferðar og á
hvern hátt. Hvort sjúklingurinn hljóti
bót eða skaða af meðferðinni. Sjúklingar
með fíknsjúkdóm eiga rétt á góðri
meðferð sem skaðar þá ekki.
Á ráðstefnu SÁÁ í júní sagði
sænskur geðlæknir frá því hvernig
hann meðhöndlar fullorðna fíkla
með ADHD með metýlfenídati,
helst litlum skömmtum af concerta,
sem sjúklingurinn taki inn á
meðferðarstaðnum daglega. Þannig
reynir hann að tryggja rétta notkun, til
að reyna meðferð sem læknirinn hefur
trú á.
í þessari umræðu gleymist það
að vímuefnafíklar munu alltaf geta
misnotað lyf sem gefa einhverja vímu.
Sú hætta er til staðar og við getum í
sjálfu sér ekki komið í veg fyrir það.
Hins vegar getum við breytt umgengni
okkar um lyfseðilsskyld vímugefandi lyf.
Við getum endurskoðað reglur um slík
lyf og beitt virkara eftirliti. Sérstaklega
við lyf sem hægt er að sprauta í æð
því það setur fíkilinn samstundis í
bráða lífshættu, vegna möguleika á
ofskömmtun, stóraukinnar smithættu og
fleira."
Góð lyf til lækninga
Valgerður segist vona að þessi umræða
um rítalínið skili þeim breytingum
sem óskað er og það verði ekki áfram
aðalvímugjafi sprautufíkla á íslandi. „Ég
tel að landlæknir hafi allar nauðsynlegar
upplýsingar í lyfjagrunni embættisins
til að fylgjast með notkuninni og
útgáfu lyfseðla á þessi lyf. Embættið
þarf að beita þeim úrræðum sem það
hefur. Skoða þá lækna sem skera sig
úr, leita skýringa og álits. Hann ætti
að geta verið milligöngumaður um
Það er að mínu mati
Hfshættulegt Jyrir
sprautufíkil aðfá meö sér
skammta aflyfi sem vitað
er aö hann getur sprautað
í æð, segir Valgerður
Rúnarsdóttir læknir á
sjúkrahúsinu Vogi.
upplýsingar til lækna og sjá ef fræðslu
og endurmenntunar er þörf. Ég held
að reglulegir faglegir samráðsfundir
landlæknis með læknum sem sinna
fíklum í meðferð, á bráðamóttöku og
fleira gætu hjálpað til við að koma
snemma auga á ný lyfjavandamál og
grípa til aðgerða."
Valgerður segir mikilvægt að halda
því til haga að lyf sem geta verið
notuð sem vímuefni af þeim sem hafa
fíknsjúkdóm, séu lyf sem eru góð og
gild til lækninga. „Við læknar gerum
sjúkdómsgreiningar og metum þörf
á meðferð og viljum að hún verði
sjúklingi til góðs. Það má ekki herða
svo á reglum að eðlilegar útskriftir lyfja
til sjúklinga verði erfiðar. Það má ekki
skerða þannig aðgengi sjúklinga að
góðri meðferð. Sjúklingar eru ekki alltaf
meðferðarheldnir, stundum taka þeir ekki
þá meðferð sem við mælum með og
stundum vilja þeir meðferð sem er ekki
við hæfi. Þetta eru ekki ný sannindi og
eitthvað sem læknar eru vel meðvitaðir
um. Við erum ekki pöntunarfélag á lyf,
saga, skoðun og rannsóknir leiða okkur
alltaf nær vanda sjúklings. Það á líka
við um greiningu fíknsjúkdóms sem er
sjálfstæður sjúkdómur sem hefur áhrif á
meðferð flestra annarra sjúkdóma. Hann
er algengur og við þurfum að vera á
varðbergi, því það getur haft áhrif á
meðferðarval.
Vonandi verður þessi umræða um
metýfenídatið til góðs. Aðgerðatillögur
hóps ráðherra liggja fyrir, breytingar
hafa verið gerðar á leiðbeiningum og
reglum varðandi methýlfenídat-útskriftir,
landlæknir vinnur úr þeim upplýsingum
sem hann hefur. Ef öllu þessu verður
vel fylgt úr hlaði er von á árangri. HIV-
aukningin hjá virkum sprautufíklum er
hins vegar verkefnið sem blasir við og
verður líklega flóknara viðfangs."
LÆKNAblaðið 2011/97 431