Læknablaðið - 15.10.2012, Blaðsíða 13

RANNSÓKN
Tafla III. Ráðlagður dagsskammtur og viðmiðunargildi fyrir vitamín og steinefni samkvæmt Norrænu ráðleggingunum um mataræði og næringarefni4 (n=160).
Prósenta þátttakenda undir eða yfir iágmarksþörf (LÞ), meðaiþörf (MÞ), ráðlögðum dagsskammti (RDS), og hámarksþörf (HÞ) er einnig sýnd.
Viðmiðunargildi <LÞ <MÞ >RDS >HÞ
LÞ MÞ RDS HÞ % % % %
D-vítamín, pg/dag Karlar 2,5 - 15 50 18 - 29 3
Konur 2,5 - 15 50 20 - 40 5
C-vítamín, mg/dag Karlar 10 60 75 1000 2 36 58 0
Konur 10 50 75 1000 1 40 55 0
B6-vítamín, mg/dag Karlar 1 1,3 1,6 25 17 23 62 0
Konur 0,8 1,0 1,2 25 4 19 67 0
Fólasín, pg/dag Karlar 100 200 300 1000 3 29 32 0
Konur 100 200 300 1000 0 45 16 0
Kalk, mg/dag Karlar 400 - 800 2500 3 - 58 0
Konur 400 - 800 2500 2 - 46 0
Magnesíum, mg/dag Karlar - - 350 - - - 21 -
Konur - - 280 - - - 31 -
Joð, pg/dag Karlar 70 100 150 600 12 20 65 2
Konur 70 100 150 600 13 31 44 1
Járn, mg/dag Karlar 7 7 9 25 26 26 52 6
Konur 5 6 9 25 12 23 34 2
jöfnuna: (Raunveruleg líkamsþyngd - ákjósanleg líkamsþyngd)
x 0,5 + ákjósanleg líkamsþyngd.11 Ákjósanleg líkamsþyngd var
reiknuð með Robinson-formúlunni.12
Tölfræðiúrvinnsla
Gögn voru færð inn í tölfræðiforritið SPSS, útgáfu 20,0 (SPSS,
Chicago, IL, USA). Niðurstöðum er lýst sem meðaltali ± staðalfrá-
vik. Tölfræðileg marktækni miðast við P-gildi <0,05. Spearman-
eða Pearson-fylgnigreiningar voru notaðar til þess að reikna út
einfalda fylgni. Fervikagreining var notuð til þess að kanna tengsl
á milli fæðuneyslu og blóðþrýstings. Leiðréttingaþættir í fervika-
greiningu voru eftirfarandi: aldur og þyngdarstuðull (hjábreytur),
og kyn og inntaka á blóðþrýstingslækkandi lyfjum (bundnir þætt-
ir). Öll gögn uppfylltu forsendur þeirra tölfræðiprófa sem notuð
voru.
Leyfi
Vísindasiðanefnd (VSNb2008060007/03-15) og Persónuvernd
(S4018/2008) veittu leyfi fyrir rannsókninni, sem fylgdi reglum
Helsinki-yfirlýsingarinnar. Allir þátttakendur gáfu upplýst sam-
þykki.
Niðurstöður
Niðurstöður í töflum Il-VI byggjast á gögnum frá 160 þátttakend-
um, 65 körlum og 95 konum. Þrjátíu og fjórir þátttakendur
skiluðu ekki fæðudagbókum eða fylltu þær út á rangan hátt
(14%) og 42 vanskráðu fæðuneyslu samkvæmt Goldberg-stýfingu
tvö (18%). Hlutfall orkuinntöku og orkuþarfar undir 0,95 taldist
vanskráning. Skráð orku- og næringarefnainntaka var mark-
tækt lægri meðal þeirra sem vanskráðu, en annars var ekki
marktækur munur á líkamsþyngd, hæð, grunnefnaskipta-
hraða eða annarra þátta á milli þeirra sem vanskráðu og annarra.
Tafla I sýnir meðalgildi (± staðalfrávik) fyrir aldur, líkams-
þyngd (kg), hæð (cm), þyngdarstuðul (BMI, kg/m2), orkuneyslu
(kcal/dag), grunnorkuþörf (kcal/dag), og slag- og þanbilsþrýsting
(mmHg) fyrir alla þátttakendur (n = 236).
Hlutfall karla með háþrýsting (76%) var mun hærra en kvenna
(42%). Einangraður slagbilsháþrýstingur var algengasta gerð há-
þrýstings, á meðan samanlagður slagbilsháþrýstingur og þanbils-
háþrýstingur var mun sjaldgæfari. Enginn þátttakandi greindist
með einangraðan þanbilsháþrýsting.
Marktæk fylgni var á milli lýsisneyslu (g/dag) og slagbils-
þrýstings, samkvæmt Spearman-fylgniprófi (p=-0,201, P=0,012).
Aðrir fæðuþættir tengdust blóðþrýstingi ekki marktækt eftir að
tekið hafði verið tillit til kynjamunar.
Tafla II sýnir neyslu orkuefna og valinna vítamína og steinefna,
auk flokka matvæla.
Tafla III sýnir ráðlagða dagsskammta, lágmarksskammt, með-
alþörf, og hámarksskammt af næringarefnum og steinefnum. Af
vítamínum og steinefnum reyndist neysla á D-vítamíni oftast vera
minni en ráðleggingar tiltóku, 18% karla og 20% kvenna fengu
minna en lágmarksskammt af D-vítamíni. Jákvæð fylgni var á
milli neyslu D-vítamíns og lýsisneyslu (p=0,731, P<0,001) en 56%
þátttakenda neyttu lýsis.
Tafla IV sýnir ráðlagða orkuprósentu fyrir orkugefandi
næringarefni, ráðleggingar um fæðuval, og hlutfall þátttakenda
með neyslu innan ráðlagðs dagskammts. Próteinneysla var nokk-
uð mikil hjá stærstum hluta þátttakenda, samanborið við ráðlagða
neyslu fyrir eldra fólk (a65 ára), 1,0 g á hvert kg líkamsþyngdar á
dag,4 en 41% karla og 47% kvenna fylgdu ráðleggingum um pró-
teinneyslu. Stórt hlutfall karla (46%) og kvenna (37%) neyttu meira
en ráðlagðs dagsskammts af salti, og 65% karla og 51% kvenna
náði ekki ráðlagðri orkuprósentu af trefjaefnum. Fáir þátttakendur
neyttu nægilega mikils af ávöxtum, grænmeti og mjólkurvörum
en fiskneysla var hins vegar næg hjá flestum.
LÆKNAblaðið 2012/98 517