Læknablaðið - 15.10.2012, Blaðsíða 24

RANNSÓKN
um það við hvaða ástand líkaminn fer að bæta beinþéttnina fannst
í rannsókn sem sýndi fram á að beinþéttni hækkaði ekki nema LÞS
væri yfir 16,4 ± 0,3.18
Ekki var munur á líkamshæð milli lystarstolshóps og saman-
burðarhóps sem bendir til þess að konurnar með lystarstol hafi náð
fullri hæð, enda yfir 18 ára aldri. Beinbrotatíðni var tæplega tvisvar
sinnum hærri meðal lystarstolssjúklinga, þó munurinn væri ekki
tölfræðilega marktækur. f lystarstolshópnum var ekki fylgni milli
beinþéttni og aldurs við beinþéttnimælingu, aldurs við upp-
haf átröskunar, lengd átröskunar, aldurs við upphaf blæðinga
né tímalengd blæðinga. Nokkuð kom á óvart að ekki skyldi vera
fylgni milli beinþéttni og lengdar átröskunar en margar erlendar
rannsóknir hafa sýnt fram á slíka fylgni18-26-27 en þó ekki allar.1314
Hugsanleg skýring er að sjúklingar með lystarstol geta verið í tals-
verðum þyngdarsveiflum á veikindatímanum. Áhugavert var að
þeir sjúklingar sem höfðu liðið kalíumskort höfðu lægri beinþéttni
en hinar. Kalíumskortur bendir líklega til viðvarandi og mikillar
losunarhegðunar hjá sjúklingum til að stýra þyngd sinni. Sjúkling-
arnir stunda þá uppköst eða misnota hægðalyf eða þvagræsilyf.
Uppköst og misnotkun þvagræsilyfja geta valdið blóðlýtingu og
misnotkun hægðalosandi lyfja getur valdið blóðsýringu. Vegna
takmarka gagnanna var ekki hægt að útskýra tengslin nánar, en
mælingar á elektrólýtum eru hluti af venjubundinni skoðun hjá
sjúklingum sem leita meðferðar vegna átröskunar. Þessar niður-
stöður um tengsl kalíumskorts og beinþéttni eru aðeins tilgáta en
þarf að skoða nánar.
Helstu annmarkar þessarar rannsóknar voru að rannsóknar-
hópurinn var ekki einsleitur við beinþéttnimælingu og aldurs-
spönn, lengd veikinda ólík og þyngdarspönn allvíð. Þannig var
rúmur fjórðungur rannsóknarþýðis innan kjörþyngdarmarka
við mælinguna. Allir áttu þó sameiginlegt að vera með virka át-
röskun við beinþéttnimælingu og hafa greinst með lystarstol í
veikindaferlinu. Einnig var lystarstolshópurinn talsvert yngri en
samanburðarhópurinn, allt niður í 18 ára, og hugsanlega voru ekki
allar konurnar búnar að ná hámarksbeinþéttni sinni í lendhrygg
þó henni sé náð í mjöðm við þann aldur. Rannsóknarhópurinn var
ungur og sá munur sem var á hópunum með tilliti til beinbrota gæti
hafa reynst tölfræðilega marktækur ef yngri samanburðarhópur
hefði staðið til boða. Takmarkaðar upplýsingar um brot fengust úr
spurningalista við beinþéttnimælingu og vitum við því ekki hvort
um var að ræða háorku- eða lágorkubrot, en það hefði líka verið
fróðlegt að skoða. Einnig var stærð rannsóknarhóps frekar lítil
og því erfiðara að fá tölfræðilega marktækar niðurstöður. Það er
bein afleiðing af því hve lystarstol er sjaldgæfur sjúkdómur, og er
reyndar einnig vandamál í öðrum rannsóknum af svipuðum toga.
Engin viðurkennd eða áhrifarík lyfjameðferð er til sem verndar
eða bætir beinþéttni hjá þessum sjúklingahópi. Ennþá hafa til-
raunir með að gefa bisfosfonöt, estrógen, testósterón eða vaxtar-
hormón, IGF 1, borið takmarkaðan árangur.28 Þó benda nýlegar
rannsóknir til að bisfosfonöt geti aukið beinþéttni í hrygg hjá full-
orðnum lystarstolssjúklingum og aukið beinþéttni í lærleggshálsi
hjá unglingsstúlkum með lystarstol.29-30 Lyfin eru ekki skráð hér á
landi með þessa ábendingu og ætti að nota þau með mikilli varúð
hjá þessum unga sjúklingahópi þar til sterkari vísbendingar eru
um gagnsemi þeirra. Þá hefur nýlega verið sýnt fram á að með
estrógenplástri eða smáum estrógenskömmtum um munn jókst
beinþéttni á 18 mánaða tímabili í lendhrygg og mjöðm hjá ung-
lingsstúlkum með lystarstol um 2,3% og 1,1%.31
Mikilvægasta meðferðin til að auka beinþéttni hjá sjúklingum
með lystarstol er að hjálpa þeim að ná kjörþyngd og koma líkams-
starfsemi í eðlilegt horf. Samhliða næringarmeðferð þarf að huga
að sálfræðimeðferð og annarri geðmeðferð eftir því sem við á.1315-32
Hjá þessum ungu einstaklingum er hætt við að hámarksbeinmassi
verði að öðrum kosti mun lægri en ella.
Lokaorð
Beinþynning er algeng hjá lystarstolssjúklingum og virðist
líkamsþyngd þeirra vera sá þáttur sem hefur mest áhrif þar á.
Reyndar virðast tengsl beinþéttni og líkamsþyngdar vera nokkuð
samfelldur ferill sem bendir til að ungar konur undir kjörþyngd
séu í hættu á að ná lægri hámarksbeinmassa og þróa beinþynningu
frekar en kynsystur þeirra sem eru í eðlilegum holdum.
Þakkir
Þakkir fær Helga Magnúsdóttir geislafræðingur fyrir aðstoð við
að afla gagna.
528 LÆKNAblaðið 2012/98