Læknablaðið - 15.01.2013, Blaðsíða 30

Y F I R L I T
Horfur og eftirfylgd
A undanförnum áratugum hafa horfur sjúklinga með heilaígerð
batnað gríðarlega. Endurspeglar þetta bætta sjúkdómsgreiningu,
skurðtækni og öflugri sýklalyf.22 Dánartíðni við heilaígerð er í dag
um 10%9'12'32 en var milli 40-60% fyrir daga tölvusneiðmyndarinn-
ar.55'56 Síðastliðinn áratug hafa komið fram rannsóknir þar sem stór
hluti þátttakenda eru ónæmisbældir. Þar hefur dánartíðnin verið
hærri, eða milli 17- 32%.27'43
Helmingur þeirra sem lifa af ná sér að fullu. Hinn helmingur-
inn býr við einhverja viðvarandi fötlun á borð við máttarminnkun
í útlimum, flogaveiki eða skerta vitsmunagetu. í töflu III má sjá þá
þætti sem spá fyrir um verri horfur. Rétt er að draga fram nokkra
þeirra. Vel þekkt er að sjúklingar með lækkað meðvitundarstig og/
eða alvarleg staðbundin taugaeinkenni við greiningu hafa verri
horfur.5557 Rof ígerðar inn í heilahólfin hefur lengi verið þekkt
sem afar slæmur forspárþáttur.30 í einni rannsókn dóu 85% af 129
sjúklingum sem orðið höfðu fyrir rofi inn í heilahólfin.571 annarri
rannsókn frá Japan var dánartíðnin mun lægri (39%).55 Ónæmis-
bældir sjúklingar með heilaígerð af völdum Nocardia eða Listeria
hafa þrisvar sinnum hærri dánartíðni miðað við hefðbundnar
sýklafræðilegar orsakir.2758 Þeir þættir sem geta spáð fyrir um betri
horfur eru: ungur aldur, engin alvarleg taugaeinkenni við grein-
ingu eða alvarlegir undirliggjandi sjúkdómar.2230
Allt að helmingur sjúklinga (10-50%) verður fyrir bakslagi eða
endurkomu sjúkdóms. Þetta þýðir að fylgja verður sjúklingum afar
náið, í að minnsta kosti eitt ár. Nauðsynlegt er að sjá að fyrirferðin,
bólgan og upphleðsla skuggaefnis hverfi.59 Ef ígerðin minnkar ekki
við meðferð er rétt að endurtaka skurðaðgerð. Hið sama á við ef
klínískt ástand sjúklings versnar. Ekki síst á það við ef sýklafræði-
leg greining liggur ekki fyrir.
Samantekt
Heilaígerð er lífshættulegt sjúkdómsástand sem krefst skjótrar
greiningar. Það sem gerir greininguna jafnan erfiða er að klín-
ísk einkenni eru ósértæk. Aðeins í helmingi tilfella er líkamshiti
hækkaður. Við greiningu skipar segulómskoðun höfuðsess. Ekki
síst vegna þess að heilaæxli og meinvörp eru helstu mismuna-
greiningar. Arangursrík meðferð byggist á réttu sýklalyfjavali
og skurðaðgerð í náinni samvinnu mismunandi sérgreinalækna.
Mikilvægt er að meðhöndla krampa af festu þar sem þeir geta
hækkað innankúpuþrýsting og gert horfurnar verri.
Heimildir
1. Roche M, Humphreys H, Smyth E, Phillips J, Cunney R,
McNamara E, et al. A twelve-year review of central ner-
vous system bacterial abscesses; presentation and aetiol-
ogy. Clin Microbiol Infect 2003; 8: 803-9.
2. Lu CH, Chang WN, Lin YC, Tsai NW, Liliang PC, Su
TM, et al. Bacterial brain abscess: microbiological fea-
tures, epidemiological trends and therapeutic out-
comes. QJM 2002; 95:501-9.
3. Canale DJ. William Macewen and the treatment of brain
abscesses: revisited after one hundred years. J Neurosurg
1996; 84:133-42.
4. Macewen W. Pyogenic Infective Disease of the Brain and
Spinal Cord. Meningitis, Abscess of the Brain, Infective
Sinus Thrombosis. James Maclehose and Sons, Glasgow
1893.
5. Warrington WB. Abscess of the brain. QJM 1918; 2:141-64.
6. King JEJ. The treatment of the brain abscess by unroofing
and temporary herniation of abscess cavity with avoid-
ance of usual drainage methods, with notes on the man-
agement of hemia cerebri general. Surg Gynecol Obstet
1924; 39:554-68.
7. Dandy WE. Treatment of chronic abscesses of the brain by
tapping. Preliminary note. JAMA1926; 87:1477-8.
8. Heineman HS, Braude AI, Osterholm JL. Intracranial sup-
purative disease. Early presumptive diagnosis and suc-
cessful treatment without surgery. JAMA1971; 218:1542-7.
9. Cavusoglu H, Kaya RA, Tiirkmenoglu ON, Colak I, Aydin
Y. Brain abscess: analysis of results in a series of 51 patients
with a combined surgical and medical approach during an
11-year period. Neurosurg Focus 2008; 24: E9.
10. Moorthy RK, Rajshenkar V. Management of brain abscess:
an overview. Neurosurg Focus 2008; 24: E3.
11. Alderson D, Strong AJ, Ingham HR, Selkon JB. Fifteen-year
review of the mortality of brain abscess. Neurosurgery
1981; 8:1-6.
12. Erdogan E, Cansever T. Pyogenic brain abscess. Neurosurg
Focus 2008; 24: E2.
13. Molinari GF, Smith L, Goldstein, Satran R. Brain abscess
from septic cerebral embolism: an experimental model.
Neurology 1973; 23:1205-10.
14. Mathisen GE, Johnson JP. Brain abscess. Clin Infect Dis
1997; 25:763-79.
15. Britt RH, Enzmann DR, Yeager AS. Neuropathological
and computerized tomographig findings in experimental
brain abscess. J Neurosurg 1981; 55: 590-603.
16. Kielian T. Immunopathogenesis of brain abscess. J Neuro-
inflammation 2004; 1:16.
17. Kielian T, Esen N, Liu S, Phulwani NK, Syed MM, Phillips
N, et al. Minocycline modulates neuroinflammation
independently of its antimicrobial activity in .staphylococ-
cus aureus-induced brain abscess. Am J Pathol 2007; 171:
1199-214.
18. Kielian T, Esen N, Beardcn ED. Toll-like receptor 2 (TLR2)
is pivotal for recognition of S. aureus peptidoglycan but
not intact bacteria by microglia. Glia 2005; 49: 567-76.
19. Bemardini GL. Diagnosis and management of brain
abscess and subdural empyema. Curr Neurol Neurosci
Rep 2004; 4: 448-56.
20. Sharma R, Mohandas K, Cooke RP. Intracranial abscesses:
changes in epidemiology and management over five
decades in Merseyside. Infection 2009; 37: 39-43.
21. Menon S, Bharadwaj R, Chowdhary A, Kaundinya
DV, Palande DA. Current epidemiology of intracra-
nial abscesses: a prospective 5 year study. J Med Microbiol
2008; 57:1259-68.
22. Carpenter J, Stapleton S, Holliman R. Retrospective
analysis of 49 cases of brain abscess and review of the
literature. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2007; 26:1-11.
23. Mamelak AN, Mampalam TJ, Obana WG, Rosenblum
ML. Improved management of multiple brain abscesses:
a combined surgical and medical approach. Neurosurgery
1995; 36:76-85.
24. Yang KY, Chang WN, Ho JT, Wang HC, Lu CH. Post-
neurosurgical nosocomial bacterial brain abscess in adults.
Infection 2006; 34:247-51.
25. Kranick SM, Vinnard C, Kolson DL. Propionibacterium
acnes brain abscess appearing 10 years after neurosurgery.
Arch Neurol 2009; 66: 793-5.
26. Casey AT, Wilkins P, Uttley D. Aspergillosis infection in
neurosurgical practice. Br J Neurosurg 1994; 8:31-9.
27. Loeffler JM, Bodmer T, Zimmerli W, Leib SL. Nocardial
brain abscess: observation of treatment strategies and
outcome in Switzerland from 1992 to 1999. Infection 2001;
29: 337-41.
28. Kennedy KJ, Chung KH, Bowden FJ, Mews PJ, Pik JH,
Fuller JW. A cluster of nocardial brain abscesses. Surg
Neurol 2007; 68:43-9.
29. Asgeirsson H, Sigurdardottir B. Sýking af völdum nókard-
íu í ónæmisbældum einstaklingi. Læknablaðið 2010; 96:
423-5.
30. Seydoux C, Francioli P. Bacterial brain abscesses: factors
influencing mortality and sequelae. Clin Infect Dis 1992;
15:394-401.
31. Kao PT, Tseng HK, Liu CP, Su SC, Lee CM. Brain abscess:
clinical analysis of 53 cases. J Microbiol Immunol Infect
2003; 36:129-36.
32. Nathoo N, Nadvi SS, Narotam PK, van Dellen JR. Brain
abscess: management and outcome analysis of a comput-
ed tomography era experience with 973 patients. World
Neurosurg 2011; 75: 716-26.
33. Karampekios S, Hesselink J. Cerebral infections. Eur
Radiol 2005; 15:485-493.
34. Chang SC, Lai PH, Chen WL, Weng HH, Ho JT, Wang
JS. Diffusion-weighted MRI features of brain abscess and
cystic or necrotic brain tumors: comparison with conven-
tional MRI. Clin Imaging 2002; 26: 227-36.
34. A1 Masalma M, Armougom F, Scheld WM, Dufour H,
Roche PH, Drancourt M, et al. The expansion of the
microbiological spectrum of brain abscesses with use of
multiple 16S ribosomal DNA sequencing. Clin Infect Dis
2009; 48:1169-78.
36. Keller PM, Rampini SK, Bloemberg GV. Detection of a
mixed infection in a culture-negative brain abscess by
broad-spectrum bacterial 16S rRNA gene PCR. J Clin
Microbiol 2010; 48: 2250-2.
37. Tsai JC, Teng LJ, Hsueh PR. Direct detection of bacterial
pathogens in brain abscesses by polymerase chain reac-
tion amplification and sequencing of partial 16S ribosomal
deoxyribonucleic acid fragments. Neurosurgery 2004; 55:
1154-62.
38. Hasbun R, Abrahams J, Jekel J, Quagliarello VJ. Computed
tomography of the head before lumbar puncture in adults
with suspected meningitis. N Engl J Med 2001; 345: 1727-
33.
39. Hakan T, Ceran N, Erdem I, Berkman MZ, Göktas P.
Bacterial brain abscesses: an evaluation of 96 cases. J Infect
2006; 52: 359-66.
40. Haimes AB, Zimmerman RD, Morgello S, Weingarten K,
Becker RD, Jennis R, et al. MR imaging of brain abscesses.
AJR Am J Roentgenol 1989; 152:1073-85.
41. Gilbert DN, Moellering RC, Eliopoulos GM, Chambers
HF, Saag MS (Eds). The Sanford guide to antimicrobial
therapy. 39,h ed. Antimicrobial Therapy, Sperryville 2009.
42. Honda H, Warren D. Central nervous system infections:
meningitis and brain abscess. Infect Dis Clin N Am 2009;
23: 609-23.
43. Lu CH, Chang WN, Lui CC. Strategies for the manage-
ment of bacterial brain abscess. J Clin Neurosci 2006; 13:
979-85.
30 LÆKNAblaðið 2013/99