Læknablaðið - 15.01.2013, Blaðsíða 51

UMFJOLLUN O G GREINAR
/ 1 \
Myndin sýnirfyrsta tækið til blóðgasamælinga á íslandi. Tækið er afgerðinni Radiometer
Astrup Micro Equipment og varframleitt afRadiometer í Kauptnannahöfn. Það var tekið í
notkun 1965 á Heilsuverndarstöðinni, en var flutt á Borgarspítalann árið 1967. Þar var það
notað til mælinga allt til ársins 1979. Mynd: ísleifur Ólafsson.
Af hverju eru blóðgös kennd
við Astrup á íslandi?
Gunnar Guðmundsson
læknir
ísleifur Ólafsson
læknir
Margir íslenskir læknar hafa furðað sig
á því í gegnum tíðina að þegar þeir hafa
farið til framhaldsnáms erlendis hefur
enginn kannast við að blóðgös séu kennd
við Astrup heldur eru þau einfaldlega
kölluð blóðgös. Hver er þá þessi Astrup
sem íslendingar halda svona mikið uppá?
Poul Astrup var klínískur efnafræðingur
í Danmörku sem fæddist árið 1915 og lést
árið 2000. Hann var einn af þremur mikil-
vægum hönnuðum tækni sem rann svo
saman í því sem eru blóðgasamælingar
nútímans. Hann fann upp nýja aðferð við
sýrustigsmælingar á blóði upp úr 1950.
4
|ij [tí j
L *
Á svipuðum tíma kom Richard
Stowe í Bandaríkjunum með
aðferð til að mæla hlutþrýsting
koltvísýrings í blóði. Árið 1954
fann Leland Clark upp p02 elek-
tróðuna. Nútímatæki notast
við þriggja elektróðu tækni til
að mæla pH, pCO, og p02 og
aðferðir Astrups eru löngu af-
lagðar. Til gamans má geta þess
að Poul Astrup kom margoft til
íslands og hélt hér fyrirlestra.
Hann átti íslenskan tengdason. Radiome-
ter A/S framleiddi mælitæki sem báru
nafn Astrups og voru lengi notuð á íslandi
(sjá mynd) og þannig hefur nafnið fest sig
í sessi hér á landi. Nú er við hæfi að leggja
af nafn Astrups og kalla mælingarnar
blóðgös. Það veldur engum ruglingi því
allir skilja hvað átt er við og ekki er verið
að taka nafn eins uppfinningamanns fram
yfir annan.
Heimild
Severinghaus JW, Astrup P, Murray JF. Blood gas analysis
and critical care medicine. Am J Respir Crit Care Med 1998;
157: S114-22.
Vorið 2013
Fundirnir eru í Hlíðasmára 8 í Kópavogi.
Kaffi að venju fyrir fund. Reglulegur fundur hefst kl. 16.00.
9. janúar
Toscana. Ævintýri bíður þín.
Kristinn R. Ólafsson
Öryggi sjúklinga
Sigurður Guðmundsson læknir kynnir fyrirhugaða rannsókn á
sjúkraskrám 1000 sjúklinga á LSH og FSA
16. janúar
Magnús Bernharðsson
Hættulegir tímar framundan. Pólitísk eldvirkni
og jarðhræringar í Mið-Austurlöndum
6. febrúar
Júlíus Sólnes
Náttúruvá á íslandi
Idungadeild
Læknafélags íslands
6. mars
Agnar Sturla Helgason
Saga íslendinga. Vitnisburður erfðafræðinnar.
3. apríl
Jóhann Sigurjónsson
Breytingar á lífríki hafsins
8. maí
Gísli Már Gíslason
Tjörnin í Reykjavík. Saga og lífríki.
Aðalfundur, stjórnarskipti
16.-25. maí 2013
Ferðalag Öldungadeildar til TOSCANA á Ítalíu.
LÆKNAblaðiö 2013/99 51