Þjóðlíf - 01.03.1986, Qupperneq 84

og karlar.
Sólrún: Já, ef til vill höfum viö einblínt of mikið á konur
sem mæöur. Við höfum kannski gleymt yngstu konunum
og eigum því erfiðara með að ná til þeirra. En það getur
verið að konum finnist þær færar í flestan sjó - þangað til
þæreignast börn.“
Þjóðlíf: Þú getur trútt um tatað, hefur sjálf eignast tvö
börn á kjörtímabilinu. Finnurþú fyrirmiklum breytingum?
Sólrún: Já. Meðan maður á engin börn getur maður
hagað lífi sínu nokkurn veginn eins og manni sýnist. Með
tilkomu barnanna áttar maður sig á því að langanir manns
og væntingar stangast á við ábyrgðina á börnunum. Konur
verða að velja og hafna sem karlar þurfa miklu síður að
gera. Við rekum okkur á ótal veggi sem við sáum ekki áður.
Ég held því ekki að baráttumál okkar séu orðin úrelt, það
ert.d. nauðsynlegt að berjast áfram fyrir bættum launakjör-
um. Hreyfingin getur ekki leyft sér að fá leið á slíkum
málum. En okkur hættir til að ganga út frá því að allar þekki
sögu kvennabaráttunnar. Við verðum að hafa í huga, að
það er komin heil kynslóð af stelpum sem vita ekki hvernig
fóstureyðingarlöggjöfin var fyrir 1975.
Þjóðlíf: Stundum hefurmér fundist ríkja nokkurklofning-
ur meðal kvenna. Annars vegar séu konur sem leggja
áherslu á kúgunina sem konureru beittarog hins vegar
aðrarsem vilja vera stoltarafað vera konurog vilja slást
með bros á vör. Erþetta rétt?
Sólrún: Það er ekki klofningur, en í hreyfingunni er
ákveðinn hópur kvenna sem mótaðist af gömlu hugmynda-
fræðinni og er ekki tilbúinn að kasta henni fyrir róða. Aðrar
konur koma beint inn í nýju hugmyndirnar og þarna verður
eðlilega nokkur togstreita á milli. En þetta er ekki bundið
við kvennahreyfinguna eina. Það eru ekki allir í vinstri-
hreyfingunni með hugmyndir 68-kynslóðarinnar á oddin-
um. Það eru oft gerðar kröfurtil kvennahreyfingarinnar sem
ekki eru gerðartil annarra hreyfinga. Svo eru líka ýmsir
sem ætlast til þess að konur uni glaðar við sitt af því að
aðstæður þeirra hafi lagast frá því sem áður var. En það
efast t.d. enginn um að verkalýðsstéttin hafi enn ástæðu til
að kvarta yfir kjörunum, þrátt fyrir að ýmislegt hafi áunnist.
Af hverju ekki konur?
Þjóðlíf: Sem leiðirokkur út íspurninguna um að breyta
heiminum. Margir vinstrimenn sökuðu ykkur um að kasta
Karli Marx og félögum fyrir borð. Þið nefnduð líka þriðju
víddina. Er hún enn við lýði?
Sólrún: Það eru alltaf að koma fram nýjar og nýjar
kenningar um það hvernig á að breyta þjóðfélaginu. Fólk er
farið að leyfa sér að setja spurningarmerki við það að hægt
sé að skilja allan heiminn út frá andstæðu gamla marxism-
ans annars vegar og frjálshyggjunnar hins vegar. Þriðja
víddin, svo notað sé það norðlenska hugtak, segir að þetta
sé ekki svona einfalt. Ef konur vilja fá meiri völd í samfé-
laginu verði að taka þau af einhverjum, og þá vitanlega frá
körlum sem hóp. Þar með er ekki sagt að maður afnemi
stéttarhugtakið. Það er hins vegar ekki alfa og ómega í
pólitík.
Þjóðlíf: Kvennaframboðið kom tveimur fulltrúum íborg-
arstjórn Reykjavíkur fyrir fjórum árum, Guðrúnu Jónsdóttur
og Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur. Davíð Oddsson fórhins
vegar fyrir tólf manna sveit Sjálfstæðisflokksins og hefur
því haft traustan meirihluta. Davíð hefur lítið gert afþví að
ganga í smiðju hjá minnihlutanum, hann hefurá stundum
ekki einu sinni haft fyrirþví að ræða við aðra fulltrúa
meirihlutans. Hvernig skyldi Sólrúnu og öðrum fulltrúum
sem setið hafa í borgarstjórn fyrir Kvennaframboðið hafa
liðið þessi fjögur ár?
Sólrún: Þetta hefur verið eins og að hlaupa á vegg á
hálfsmánaðarfresti. Auðvitað fær maður kúlur á hausinn.
Maður puðar, kemur sér inn í málin og flytur tillögur, sem
eru svo allar felldar. Það fer ekki hjá því að maður velti fyrir
sértilganginum með þessu. Hvers vegna erum við að
reyna að hafa áhrif á meirihluta sem ekki vill nýta sér neitt
gott? Kannski væri réttast að taka upp vinnubrögð íhalds-
ins þegar það var í minnihluta: flytja engar tillögur en
standa bara í áróðursstríði. Þetta er ekki merkileg aðferð,
en kannski gefst hún betur.
Þjóðlíf: Af21 borgarfulltrúa eru 9 konur eða ríflega 40
prósent. Gætu þessar konur ekki haft veruleg áhrif ef þær
beittusérsaman?HefurKvennaframboðið reynt aðná til
kvenna ímeirihlutanum?
Sólrún: Já, en það hefur aldrei gengið. Við höfum t.d.
reynt það þegar fjárveitingar til Kvennaathvarfsins hafa
verið á dagskrá, beðið þær að flytja með okkur tillögur en
þær hafa alltaf sagt nei. Þær segja að það sé ekki svigrúm
til að auka fjárveitingarnar, en Davíð Oddsson hefur allt
það svigrúm sem hann vill og þarna er um að ræða örfá
hundruð þúsunda í fjárhagsáætlun sem er upp á milljarða.
Það er því miður einkenni á konum í Sjálfstæðisflokknum
að þær berjast ekki fyrir góðum málum, sem þær í orði
styðja. Þær lúffa alltaf þegar á reynir.
Þjóðlíf: En hvað með konuríhinum minnihlutaflokk-
unum?
Sólrún: Það hefur verið erfitt. Konur virðast alltaf taka
flokkinn fram yfir aðrar konur, og ég hef á tilfinningunni að
öll mál séu borin undir leiðtogann í fyrsta sætinu. Svo hefur
líka þótt ómaklegt að útiloka Sigurð E. Guðmundsson sem
er einn í borgarstjórn fyrir Alþýðuflokkinn.
Þjóðlíf: Um tíma var rætt um sameiginlegt framboð.
Sólrún: Það komst aldrei af hugmyndastiginu. Það var
greinilega enginn áhugi á því hjá neinum.
Þjóðlíf: Áðan var minnst á Davíð nokkurn Oddsson, sem
þótt hefur ansi einráður ísínum flokki og jafnvel verið gripið
til austrænna samlíkinga. Hefurþú einhverja skýringu á því
hvernig hann kemst upp með að ráðskast svona með hóp
affullorðnu fólki?
Sólrún: Nei, en hann hefurgreinilega bæði töglin og
hagldirnar í borgarstjórnarflokknum. Hann svarar oft fyrir
ýmsa málaflokka meðan formenn viðkomandi nefnda
þegja. Skýringin er e.t.v. sú að hópurinn, sem hann er með
er svo slappur og lætur vel að stjórn. Davíð gnæfir yfir hann
og er einn um að hafa það sem nefna má pólitískan prófíl.
Þetta kom t.d. í Ijós þegar verið var að afgreiða málefni
Hafnarbúða sl. sumar. Þá var Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson á
móti Davíð til að byrja með, en um leið og hann sá fram á
að andstaða hans myndi kosta Davíð pólitískan ósigur
bakkaði hann og gafst upp. Davíð er frekur og ég hef það á
tilfinningunni að hann hafi borgarfulltrúa og embættismenn
í einhvers konar skrúfstykki."
Þjóðlíf: Einhverja veikleika hlýtur maðurinn að hafa!
Sólrún: Ja, mér dettur helst í hug Ijóðlína eftir Stein
Steinarr: /í draumi sérhvers manns er fall hans falið/. Davíð
dreymir um völd og viðurkenningu sér til handa og keyrir
mjög stíft til að ná því. Stundum sér maður að hann skýtur
yfir markið. Spurningin er hversu lengi fólk lætur bjóða sér
þennan valdhroka og einræðistilhneigingu.
Þjóðlíf: Eitt afhelstu stefnumálum Kvennaframboðsins í
kosningabaráttunni varað breyta starfsháttum borgar-
stjórnarog færa þá í lýðræðislegra og manneskjulegra
form. Hafið þið getað þokað einhverju þar?
Sólrún: Ég veit ekki hvort andrúmsloftið (borgarstjórn
og nefndunum hafi eitthvað breyst með tilkomu okkar, en
kerfið stendur óhaggað. Við erum engar kraftaverkakonur
sem geta kollvarpað pýramídanum áfjórum árum. Fundar-
sköp á borgarstjórnarfundum eru jafnfáránleg, dagskráin
jafnóskiljanleg og karpið í nefndunum það sama og áður.
Þjóðlíf: Hvað áttu við með þessum einkunnum sem þú
gefur borgarstjórnarfundunum?
Sólrún: Fundirnir eru opnir almenningi og auðvitað ættu
borgarbúar að fylgjast með störfum okkar. En það er ekki
hægt að fylgjast með því hvenær hvaða mál koma á
dagskrá og fundirnir standa iðulega fram á nótt þar til
dagskráin er tæmd. Það segir sig sjálft, að fólk hefur ekki
tök á því að sitja þarna heilu næturnar og bíða eftir því að
þeirra mál séu rædd. Fundirnir eru einfaldlega ekki skipu-
lagðir með það í huga að einhver hlusti. Ég gæti nefnt fleiri
84 ÞJÓÐLÍF