Læknablaðið - 01.12.2014, Blaðsíða 13

LÆKNAblaðið 2014/100 653
Á mynd 1 sést hversu fljótt sjúklingarnir voru teknir til aðgerð-
ar. Yngri sjúklingar voru oftar teknir í aðgerð með flýtingu (58%
á móti 45%, p=0,016) en hlutfall bráðaaðgerða var svipað í báðum
hópum, eða í kringum 5% (p=0,8).
Hlutfall aðgerða sem gerðar voru á sláandi hjarta var svipað í
báðum hópum, eða 28% í yngri hópi og 22% í þeim eldri (p=0,31).
Aðgerðartími, tími á hjarta- og lungnavél og tangartími var einnig
svipaður í báðum hópunum. Fjöldi fjærtenginga á kransæðar var
sambærilegur, sem og notkun LIMA-slagæðagræðlings (tafla II).
Blæðing í vinstri brjóstholsslagæð fyrstu 24 klst. eftir aðgerð
var minni hjá yngri hópnum og munaði 146 ml á hópunum (853 á
móti 999 ml, p=0,015). Yngri sjúklingar fengu sömuleiðis marktækt
færri einingar af rauðkornaþykkni í og eftir aðgerð og munaði 1,5
einingu í allri legunni (1,3 á móti 2,8 einingum, p<0,001).
Tíðni allra minniháttar fylgikvilla samanlagt var marktækt
lægri hjá yngri hópnum en þar greindist um þriðjungur sjúk-
linganna með einhvern minniháttar fylgikvilla eftir aðgerð borið
saman við helming eldri sjúklinga (tafla III). Þar munaði mestu
um nýtilkomið gáttatif en það var algengasti fylgikvillinn í báð-
um hópum og greindist hjá 14% yngri sjúklinga og 35% þeirra
eldri (p<0,001).
Heildartíðni alvarlegra fylgikvilla var sambærileg í báðum
hópum en 6 sjúklingar (6%) í yngri hópnum greindust með alvar-
legan fylgikvilla borið saman við 170 (11%) í eldri hópnum (p=0,13).
Ekki sást heldur marktækur munur á tíðni einstakra alvarlegra
fylgikvilla (tafla IV) ef frá er skilinn bráður nýrnaskaði (RIFLE-
flokkar F og E) en enginn greindist í yngri hópnum en 13 (0,8%) í
þeim eldri (p<0,001).
Ekki var marktækur munur á dánarhlutfalli innan 30 daga
milli hópa (p=0,51). Í yngri hópnum lést einn sjúklingur innan
30 daga eftir aðgerðina (1%) en sá sjúklingur lést 6 dögum eftir
aðgerð vegna hjartabilunar og hjartsláttaróreglu. Í eldri hópnum
lést 41 sjúklingur (3%) innan 30 daga, þar af 6 á skurðarborðinu. Af
þeim voru 14 í losti áður en þeir voru teknir í bráðaaðgerð.
Ekki reyndist munur á hlutfalli sjúklinga í yngri og eldri hópi
sem þurftu að gangast undir kransæðavíkkun innan 30 daga eftir
aðgerð (2% á móti 3%, p=0,77) eða endurhjáveituaðgerð (0% á móti
0,4%, p=1).
Heildarlegutími yngri sjúklinga var að meðaltali tveimur dög-
um styttri en þeirra eldri, eða 9 á móti 11,2 dögum (p<0,001).
Heildarlifun yngri sjúklinga var sambærileg þeirra eldri eftir 1
ár (99% á móti 97%, p=0,14) en marktækt betri eftir 5 ár (97% á móti
89%, p=0,04) (mynd 3a). Sjúkdómasértæk lifun var sambærileg fyr-
ir báða aldurshópana en þó sást tilhneiging í átt að betri lifun fyrir
yngri sjúklinga (99% á móti 95% fimm ára lifun, p=0,07) (mynd 3b).
Í töflu V eru sýndar niðurstöður úr hlutfallslegu Cox áhættu-
líkani á forspárþáttum lifunar eftir aðgerð. Breytan aldur ≤50 ára
reyndist verndandi forspárþáttur (HR 0,45, 95% CI 0,21-0,96) en
sterkustu áhættuþættirnir með neikvæð áhrif á lifun voru bráða-
aðgerð (HR 2,93, 95% CI 1,8-4,76) og útfallsbrot vinstri slegils undir
30% (HR 2,81, 95% CI 1,52-5,19). Einnig reyndust sykursýki og skert
nýrnastarfsemi (GSH <60 ml/mín/1,73m2) hafa marktækt neikvæð
áhrif á lifun, en ekki kyn.
Umræða
Markmið þessarar rannsóknar var að kanna árangur kransæðahjá-
veituaðgerða hjá sjúklingum 50 ára og yngri og bera saman við þá
sem eru yfir fimmtugt. Alls reyndust 100 sjúklingar af 1626 vera
fimmtíu ára eða yngri (6%), allir skornir á Landspítala á nýlegu 12
R A N N S Ó K N
Tafla II. Aðgerðartengdir þættir í yngri og eldri hópi. Gefinn er upp fjöldi (%) eða
meðaltal ± staðalfrávik (bil).
Yngri ≤50 Eldri >50 p-gildi
Aðgerð á sláandi hjarta - oPCAB 28 (28) 343 (22) 0,32
Aðgerðartími, mínútur (bil) 208 ± 47
(125-350)
213 ± 57
(85-630)
0,4
Fjöldi fjærtenginga (bil) 3,4 ± 1 (1-5) 3,4 ± 0,8 (1-6) 0,44
Vinstri brjóstholsslagæð notuð
- LIMA
93 (93) 1437 (94) 0,26
Tafla III. Minniháttar snemmkomnir fylgikvillar í yngri og eldri hópi eftir aðgerð.
Fjöldi (%).
Fylgikvillar Yngri ≤50 ára Eldri >50 ára p-gildi
Allir minniháttar fylgikvillar 30 (30) 763 (50) <0,001
Gáttatif 14 (14) 536 (35) <0,001
Aftöppun fleiðruvökva 7 (7) 180 (12) 0,19
Grunn skurðsýking í
bringubeinsskurði eða á fæti
7 (7) 151 (10) 0,48
Þvagfærasýking 0 (0) 55 (4) 0,04
Lungnabólga 7 (7) 99 (6) 0,83
Bráður nýrnaskaði (RIFLE-flokkur R)* 9 (9) 145(11) 1
Bráður nýrnaskaði (RIFLE-flokkur I)* 1 (1) 41 (3) 0,51
*Kreatíníngildi vantaði fyrir tvo sjúklinga í yngri hópi og 23 í þeim eldri.
Tafla IV. Alvarlegir snemmkomnir fylgikvillar í yngri og eldri hópi eftir aðgerð.
Fjöldi (%).
Fylgikvillar Yngri ≤50 ára Eldri >50 ára p-gildi
Allir alvarlegir fylgikvillar 6 (6) 170 (11) 0,13
Hjartadrep 3 (3) 73 (5) 0,62
Bringubeinslos 1 (1) 26 (2) 1
Heilablóðfall 0 (0) 24 (2) 0,4
Fjöllíffærabilun 2 (2) 52 (3) 0,57
Djúp skurðsýking 0 (0) 15 (1) 1
Bráður nýrnaskaði (RIFLE-flokkur F og E)* 0 (0) 13 (0,8) <0,001
*Kreatíníngildi vantaði fyrir tvo sjúklinga í yngri hópi og 23 í þeim eldri.
Mynd 2. Legutími yngri og eldri sjúklinga á gjörgæslu og á legudeild (dekkri litur) í
dögum.
Legudeild
Gjörgæsla