Læknablaðið - 01.02.2015, Blaðsíða 35

upp að ekki væri eingöngu verið að semja
um launakjör læknanna heldur væri bein-
línis verið að semja um framtíð íslenska
heilbrigðiskerfisins. Ertu sammála þessu?
„Þetta var aldrei beinlínis orðað svona
af okkar hálfu enda hefði mátt túlka það
sem hótun. En óbreytt ástand hefði skapað
veruleg vandræði í heilbrigðiskerfinu og
margir læknar hafa sagt upp störfum á
undanförnum mánuðum og misserum,
margir hafa dregið úr vinnu sinni hérlend-
is og stunda vinnu á Norðurlöndunum
og fjöldi íslenskra sérfræðilækna hefur
ekki hug á að flytjast heim við óbreyttar
aðstæður. Þetta var bara veruleikinn sem
við blasti og enn er ekki bitið úr nálinni
með þó binda megi vonir við að á næstu
mánuðum verði viðsnúningur. Ég held
að almenningur hafi ekki skynjað þetta
sem hótun af okkar hálfu heldur lýsingu
á ástandi sem við vildum mjög gjarnan
breyta.“
Þið gættuð mikils hófs í öllum opin-
berum málflutningi og nefnduð aldrei
prósentutölur í fjölmiðlum þó gengið væri
eftir því. Andstæðingurinn, ríkisvaldið, lét
hins vegar hafa ýmislegt eftir sér í þeim
efnum.
„Já, við töldum einstaka liði kröfugerð-
arinnar ekki eiga erindi við neinn nema
viðsemjendur okkar en það var ekki alveg
sama viðhorf uppi hjá þeim. Í ákveðnum
tilfellum var ekki hægt að túlka yfirlýs-
ingar stjórnvalda í fjölmiðlum um kröfur
okkar á annan hátt en þar væri markvisst
verið að reyna að snúa almenningsálitinu
gegn okkur. Það tókst ekki, enda var það
meðvitað hjá okkur að svara slíku aldrei
á vettvangi fjölmiðla. Við fórum hins
vegar ekki í neinar grafgötur með það
að við værum að fara fram á verulegar
kjarabætur.“
Þið réðuð ykkur þekktan almanna-
tengil, Gunnar Stein Pálsson, sem ráðlagði
ykkur hvernig baráttan skyldi kynnt í fjöl-
miðlum. Telurðu það hafa hjálpað?
„Alveg tvímælalaust. Við Gunnar
Steinn vorum reyndar sammála um hvern-
ig tekið skyldi á þessu svo samstarf okkar
var mjög gott. Hann ráðlagði okkur að
taka ekki undir ögranir stjórnvalda í fjöl-
miðlum og leyfa slíkum upphrópunum að
deyja út fremur en svara þeim. Enda hefði
slíkt kallað á enn frekari viðbrögð og þar
með væru viðræðurnar lentar á vettvangi
fjölmiðlanna í stað þess að fara fram við
samningaborðið, þar sem þær eiga heima.
Það voru reyndar ekki allir í okkar röðum
sammála þessari nálgun og vildu að við
svöruðum fyrir okkur. Ég tel þó að þetta
hafi reynst okkur farsælt.“
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R
læknar gætu þrýst á um kröfur sínar og
þar á meðal farið í verkfall. „Spurningin
var þá hvernig ætti að skipuleggja verk-
fallið því allsherjarverkfall lækna kom
ekki til greina. Við horfðum til finnsku
læknasamtakanna sem fóru í verkfall á
10. áratugnum og við höfðum heyrt af
þeirra baráttu á fundum með norrænu
samninganefndunum. Það sem okkur
leist vel á í þeirra aðgerðum var að í stað
þess að leggja niður störf á ákveðnum
sjúkrahúsum, fóru ákveðnir hópar lækna
í verkfall. Útfærslan var síðan unnin af
okkur hér á skrifstofunni í samstarfi við
aðgerðahópinn.“
Aðspurð um hvort fyrri lota verk-
fallsins, sem hófst í lok október og lauk í
desember með tveggja daga verkföllum og
hléum á milli, og seinni lotan, sem hófst
5. janúar en stóð aðeins í tvo daga þar sem
skrifað var undir samninginn 7. janúar,
hefðu verið skipulagðar samhliða, segir
Sólveig svo alls ekki vera.
„Það datt held ég engum í hug að við
þyrftum að fara út í aðra og harðari lotu
verkfalls á þeim tíma. Sem betur fór samd-
ist áður en lengra var haldið inn í aðra
lotuna. En verkfall lækna er eðli málsins
samkvæmt mjög viðkvæmt. Verkfall
verður auðvitað að hafa áhrif, það verður
að bíta, en það má ekki valda skaða eða
draga úr öryggi sjúklinga.“
Miðstöð verkfallsins var í húsakynnum
Læknafélagsins í Hlíðasmára og Sólveig
segir að ákveðinn hópur fólks hafi mætt
til verkfallsvörslu og sinnt henni af mikilli
prýði. „Verkfallsvarslan var í rauninni
meira formsatriði en annað og það urðu
engir árekstrar og mjög lítill ágreiningur
um túlkun. Maður hefði kannski viljað sjá
fleiri mæta hér í Hlíðasmárann til verk-
fallsvörslunnar en þetta gekk allt saman
ágætlega.“
Sólveig segir almenningsálitið hafa
unnið með læknum í þessari baráttu og
fjölmiðlar hafi átt stóran þátt í að undir-
búa þann jarðveg með ítarlegri umfjöllun
um slæmt ástand heilbrigðiskerfisins. „Al-
menningur hafði áhyggjur af ástandinu
og vildi að læknar næðu ásættanlegum
samningi til að að kerfið liðaðist ekki í
sundur. Það kom kannski stjórnvöldum á
óvart hversu víðtækur þessi stuðningur
var og tilraunir til að rjúfa hann fóru útum
þúfur. Það var svo ánægjulegt að ríkis-
stjórnin skyldi óska eftir því að læknafé-
lögin sameinuðust með henni í yfirlýsingu
um endurreisn heilbrigðiskerfisins þegar
samningar höfðu náðst. Vonandi markar
það nýtt upphaf.“
LÆKNAblaðið 2015/101 103
„Samstaðan skilaði okkur þessum árangri og ætti
því að vera gott veganesti til framtíðarinnar því við
munum þurfa að sækja frekari kjarabætur á næstu
árum til að rétta hlut íslenskra lækna að fullu,”
segir Þorbjörn Jónsson formaður LÍ.