Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Page 6

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Page 6
164 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR flet hornstrendínga eru enn órokin finst mér hvert tángur og tötur merkilegt sem ég heyri um þessa bygð, því ég veit að sérhver minníng héðan er síðasta minníng. Bækur Jóhanns Hjaltasonar, Frá Djúpi og Ströndum (þetta hefur mér leingi fund- ist eitt fegurst bókarheiti á íslensku) og Norðurísafjarðarsýsla (Árhók Ferðafé- lagsins 1949), svo og Hornstrendíngahók Þorleifs Bjarnasonar, eru góðar það sem þær ná; en hér þarf að segja sögu hvers býlis, hvers örnefnis, alt sem vitað er um vinnubrögð, venjur og hætti, öll atvik og atburði sem eru sérstök fyrir þessa eyddu bygð, innansveitartrú og átthagaminníngar sem hér geingu, alt sem lýtur að per- sónusögu, þó ekki sé nema nafn, tilsvar, vísa, aðeins ef í því felst svipleiftur manns. Þó við ferðalángar stöldruðum ekki nema skamt og ættum of fá og slitrótt sam- töl við hið ljúfa og gestrisna fólk sem enn þraukar í þessum stöðum, nægði sú stutta viðkynníng til að bregða upp fyrir okkur ógleymanlegum myndum af stór- brotnu lífi manna í berhöggi við náttúruöflin. Eg ræði eigi hvert gaman mér var að því að vitja slóða Fóstbræðrasögu í Hrafnsfirði og á Almenníngum eystri. Þó aldrei hefði neitt komið fyrir í þessum stöðum þá eru þeir svo stórfeingilegir að þjóðskáldskapurinn hlaut að gera þá að sögustað. í fyrstu varð ég dálítið hissa þegar ég sá kuml það er Sigurfljóð húsfreya á sér að Hrafnsfjarðareyri, Fljóðu- hól eða Fljóðuhaug; eftir haugnum hefði konan getað verið einir fimtíu metrar á leingd; í Skipeyrardal uppá fjallinu standa gríðarleg steintök sem konan hefur lyft þar uppá bergsyllur, Fljóðutök. Þegar ég virti fyrir mér Gýgjarsporshamar fyrir botni fjarðarins skýrðist mér hvernig Fóstbræðra hlýtur að hneigjast til tröllasögu á þessum slóðum. Mikið þótti mér indælt að frétta að náttúrusteinamóð- irin skuli koma uppúr Þreingslavatni (leiðin til Barðsvíknr) á jónsmessunótt og hrista sig svo detta af henni gimsteinar. Á þessum slóðum hittir maður enn leifar þeirra manna á Islandi sem einir mega fyrir sinni kristilegu samvisku skrifa langur gangur í staðinn fyrir lángur gáng- ur. Ut betur, segja þeir þegar við segjum utar, sbr. „ellegar út betur til þín“. Klömp segja þeir fyrir klöpp, það finst mér fallegt. „Leið“ í fleirtölu (um mörg leiði). Og þetta stóreinkennilega „að innanverður“ og „að utanverður“, sem er fast alstaðar þarna vestra (og nær alla leið suðrá Snæfellsnes breiðafjarðarmegin, þó þar sé það ekki leingur alment). Hvað sem fólkið sagði okkur þá fanst mér alt söguefni og rannsóknarefni. Guð- mundur Márusson hrapaði í björgum á Ilorni fyrir fjörutíu árum. Líkið féll niðrá syllu og menn sáu hvar það lá en treystust ekki að ná því; fuglar slitu líkið að mönnum ásjáandi. Spurníng: Var eingin trúarleg minníng gerð eftir hann í kirkju? Svar: Nei. í Reykjafirði lifir enn sögn um tvenn hjón sem bjuggu á Kirkjubóli þar í firðinum fyrir svosem 130 árum; um þetta fólk geymist sú endurminníng að hændurnir hefðu liaft skifti á konum; að öðru leyti var þetta fremur auðnulítið fólk. Um bændur þessa Björn og Jón er vísa geymd, þá vísu eru konur í Reykjafirði ófáanlegar að hafa yfir, en ég lærði hana nú samt. (Á Kirkjubóli búa tveir, Björn og Jón þeir heita. Bæði tólin brúka þeir; brestur hjólið lukku meir.) Þarna eru sumstaðar á bæum leiði á víðavángi fjarri kirkju-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.